«فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ» [1]
پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید.
سند 1:
عَنِ الرِّضَا (عَلَیهِ‌السَّلامُ) فِی کِتَابِهِ إِلَى الْمَأْمُونِ قَالَ: «الْإِیمَانُ هُوَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ … وَ اجْتِنَابُ الْکَبَائِرِ وَ هِیَ قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِی حَرَّمَ اللهُ تَعَالَى وَ الزِّنَا … وَ الإشْتِغَالُ بِالْمَلَاهِیِ وَ الْإِصْرَارُ عَلَى الذُّنُوبِ» [2]
امام رضا (که سلام بر ایشان باد) در نامه‌ی خود به مأمون نوشتند: ایمان، ادای امانت … و پرهیز از گناهان بزرگ که عبارتند از کشتن کسی که کشتنش را خدای تعالی حرام کرده است و زنا … و مشغول شدن به سرگرمی‌ها[یی همچون ساز و آواز] و اصرار بر گناهان.
سند 2:
عَنْ زَیدٍ الشَّحَّامِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (عَلَیهِ‌السَّلامُ) عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ» فَقَالَ: «الرِّجْسُ مِنَ الْأَوْثَانِ الشِّطْرَنْجُ وَ قَوْلُ الزُّورِ الْغِنَاءُ» [3]
راوی می‌گوید: از امام صادق (که سلام بر ایشان باد) از [تفسیر] سخن خدا(یی که با عزت و جلال باد) [در قرآن کریم] پرسیدم که می‌فرماید: «پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید»؛ فرمودند: «پلیدى بت‌ها، شطرنج و گفتار باطل، موسیقی است».
سند 3:
عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى قَالَ: سَأَلْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (عَلَیهِ‌السَّلامُ) عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ» قَالَ: «الرِّجْسُ مِنَ الْأَوْثَانِ الشِّطْرَنْجُ وَ قَوْلُ الزُّورِ الْغِنَاءُ» [4]
از امام صادق (که سلام بر ایشان باد) در باره‌ی این سخن خدا(یی که با عزت و جلال باد) که [در قرآن کریم] می‌فرماید: «پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید» پرسیدم؛ فرمودند: «پلیدى بت‌ها، شطرنج و گفتار باطل، موسیقی است».
سند 4:
سُئِلَ الصَّادِقُ (عَلَیهِ‌السَّلامُ) عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ» قَالَ: «الرِّجْسُ مِنَ الْأَوْثَانِ الشِّطْرَنْجُ وَ قَوْلُ الزُّورِ الْغِنَاءُ … وَ إِیَّاکَ وَ الضَّرْبَ بِالصَّوَانِیجِ فَإِنَّ الشَّیطَانَ یَرْکُضُ مَعَکَ وَ الْمَلَائِکَةَ تَنْفِرُ عَنْکَ وَ مَنْ بَقِیَ فِی بَیتِهِ طُنْبُورٌ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ» [5]
از امام صادق (که سلام بر ایشان باد) از معنی سخن خدا(یی که با عزت و جلال باد) که [در قرآن کریم] می‌فرماید: «پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید» فرمودند: «پلیدى بت‌ها، شطرنج و گفتار باطل، غناست … و بپرهیز از زدن سنج، پس شیطان با تو پایکوبی می‌کند و فرشتگان از تو فرار می‌کنند و هر کس در خانه‌اش تنبوری* چهل روز بماند، سزاوار خشمى از سوى خدا(یی که با عزت و جلال باد) شود».
سند 5:
عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (عَلَیهِ‌السَّلامُ) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ «قَوْلِ الزُّورِ» قَالَ: «مِنْهُ قَوْلُ الرَّجُلِ لِلَّذِی یُغَنِّی: أَحْسَنْتَ» [6]
راوی می‌گوید: از امام صادق (که سلام بر ایشان باد) از معنی «سخن بیهوده» [در قرآن کریم] پرسیدم. فرمودند: از آن جمله است سخن شخص برای کسی که موسیقی می‌زند و آواز می‌خواند: [بگوید] «احسنت».
شاهد 1:
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (عَلَیهِ‌السَّلامُ): «وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ»، الْغِنَاءَ وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ عَنْ جَمِیعِ ذَلِکَ لَفِی شُغْلٍ» [7]
امام صادق (که سلام بر ایشان باد) فرمودند: [منظور از] «از گفتار باطل اجتناب ورزید» [در قرآن کریم]، موسیقی است و مؤمن به هیچکدام از این‌ها، مشغول نیست.
………………………………………………
[1] سوره‌ی حج، آیه‌ی 30.
[2] عیون أخبار الرضا (علیه‌السلام)، جلد 2، صفحه‌ی 127، باب ما کتبه الرضا (علیه‌السلام) للمأمون فی محض الإسلام و شرائع الدین؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 15، صفحه‌ی 330، باب تعیین الکبائر التی یجب اجتنابها؛ شاهد: هدایة الأُمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، محدث عاملی، جلد 5، صفحه‌ی 550، تعیین الکبائر التی یجب اجتنابها؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 10، صفحه‌ی 2، حدیث 1.
[3] کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 435، باب النرد و الشطرنج؛ من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 4، صفحه‌ی 58، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، جلد 2، صفحه‌ی 84، ذیل آیه‌ی 30 سوره‌ی حج؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 308، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. شاهد: المقنع، شیخ صدوق، صفحه‌ی 458، باب الملاهی.
[4] معانی الأخبار، شیخ صدوق، صفحه‌ی 349، باب معنى فاجتنبوا الرجس من الأوثان و قول الزور و لهو الحدیث؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 308، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته.
[5] من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 4، صفحه‌ی 59، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی.
[6] معانی الأخبار، شیخ صدوق، صفحه‌ی 349، باب معنى فاجتنبوا الرجس من الأوثان و قول الزور؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 309، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. شاهد: هدایة الأُمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، محدث عاملی، جلد 6، صفحه‌ی 37، الرابع: ما یتعلق بالغناء؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 3، صفحه‌ی 882، ذیل آیات 30 و 31 سوره‌ی حج؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 245، باب 99: الغناء؛ تفسیر نور الثقلین، عروسی حویزی، جلد 3، صفحه‌ی 495، ذیل آیات 27 تا 40 سوره‌ی حج؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، جلد 9، صفحه‌ی 91، ذیل آیات 29 تا 34 سوره‌ی حج.
[7] الأصول الستة عشر، کتاب زید النرسی، صفحه‌ی 187. بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 73، صفحه‌ی 356، باب 67: جوامع مناهی النبی و متفرقاتها؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 214، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته.