با عرض سلام و تشکر
قال علی علیه السلام:
«احْمِلْ نَفْسَک مِنْ أَخِیک عِنْدَ صَرْمِهِ عَلَی الصِّلَةِ وَ عِنْدَ صُدُودِهِ عَلَی اللَّطَفِ وَ الْمُقَارَبَةِ وَ عِنْدَ جُمُودِهِ عَلَی الْبَذْلِ وَ عِنْدَ تَبَاعُدِهِ عَلَی الدُّنُوِّ وَ عِنْدَ شِدَّتِهِ عَلَی اللِّینِ وَ عِنْدَ جُرْمِهِ عَلَی الْعُذْرِ حَتَّی کأَنَّک لَهُ عَبْدٌ وَ کأَنَّهُ ذُو نِعْمَةٍ» [نهج البلاغه، نامه‌ی 31]
ترجمه: در برخورد با برادرت چون از تو ببرد خود را به پیوند با او وادار کن، چون از تو روی برگرداند، مهربانی پیشه کن، و چون بخل ورزد از بخشش کوتاه میا، و هنگام دوری کردنش از نزدیک شدن و هنگام سخت‌گیری‌اش از نرمی و به هنگام جرمش از پذیرفتن عذر، کوتاه میا. تا آنجایی که گویا تو بنده او هستی و او ارباب تو.
«وَ إِیَّاک أَنْ تَضَعَ ذَلِک فِی غَیْرِ مَوْضِعِهِ» [نهج البلاغه، نامه‌ی 31]
ترجمه: مواظب باش این توصیه‌ها را در غیر از جای خود به کار نبندی.
لطفاً چند مساله را تبیین بفرمایید:
1. منظور مولا علی (علیه‌السلام) از برادر در این حدیث و احادیث این چنینی آیا منظور مسلمانانند یا تمام کسانی که در جهانند یا شیعیان اعم از پایبند و غیر پایبندو کلا چه کسانی اهلیت برادری دارند؟
2. این بکار نبردن در غیر موضع دقیقاً کجا و با کدام برادران است؟
3. اگر نکته خاصی ازین حدیث برداشت میفرمایید، بفرمایید.
التماس دعا از تمام اصحاب منهاج فردوسیان
اجرکم عندالله
************
باسمه تعالی
سلام علیکم
سؤالاتتان را به ترتیب جواب می‌دهم و بالله التوفیق و علیه التکلان.
جواب 1: حد متیقن این است که بعضی افراد (که شاید خویشاوندی و پیوند خونی هم داشته باشند) به قدری با یکدیگر احساس نزدیکی افق فکری و مرام زندگی می‌کنند که به راحتی می‌توان آنان را «برادر» دانست. گاهی این رابطه بین دو برادر از یک پدر و مادر اتفاق می‌افتد. گاهی این رابطه بین مثلاً دو پسر خاله یا پسر دایی و پسر عمه یا دو پسر عمو اتفاق می‌افتد. گاهی این رابطه بین دو همکلاسی، دو بچه محل، دو همکار و دو رفیق اتفاق می‌افتد.
اگر کسی را بعد از مدت‌ها همنشینی همه‌جانبه و آزمودن در سفر و حظر و خطر به عنوان انسانی سلیم النفس، خوش‌فکر و ارزشی یافتید، تمام توصیه‌ی مولا را درباره‌اش مراعات نمایید. اما اگر نیافتید، به همان مراعاتِ حُسن خلق، حُسن معاشرت، تواضع و موارد دیگر که در قوانین منهاج فردوسیان آمده است، بسنده کنید.
جواب 2: برای افرادی که به طور کامل آزموده نشده‌اند و برای کسانی که در آزمون‌ها موفق نبوده‌اند.
جواب 3: گر چه روی سخن حضرت با مردان و با عبارت برادر و برادری است ولی به حکم عقل، همین توصیه‌ها را به زنان به عنوان خواهری نیز می‌توان داشت یعنی زنان نیز باید در بین خودشان و برای خواهران صمیمی‌شان همین دستورات را مراعات نمایند.
موفق باشید
حاج فردوسی