حاج فردوسی

آیا بعضی آیات قرآن را می‌شود چنین تفسیر کرد؟

«قرآن در مورد مواجه شدن حضرت ابراهیم (علیه السلام) با میهمانان می‌فرماید: فراغ الی اهله فجاء بعجل سمین (آیه‌ی 26 سوره‌ی ذاریات) ترجمه: به دنبال آن، پنهانی به سوی خانواده‌ی خود رفت و گوساله‌ی فربه برای آنان آورد.

از این موضوع قرآن چنین بر می‌آید که خانه‌ی آن حضرت، دارای دو قسمت بیرونی و اندرونی بوده است و قرآن این ویژگی را در سبک مسکن یادآور می‌شود. پیروان قرآن باید این سبک را مورد توجه قرار دهند.» (فصلنامه‌ی سازمان تبلیغات اسلامی، شماره‌ی پنجم)

آیا هر کس هر چه به ذهن خلاقش رسید و از نظر خود و خیلی افراد دیگر تطابق دارد، می‌تواند پیروان قرآن را به آن خلاقیت امر کند در حالی که به قرآن هم نسبت می‌دهد؟

باسمه تعالی

یکی از کج‌فهمی‌های افرادی امثال آقای قرائتی (حفظه الله) این است که تدبّر در قرآن را به چنین نوآوری‌ها و برداشت‌های خلاقانه می‌دانند. در صورتی که تدبّر در قرآن، نباید به تفسیر به رأی منجر شود. آنچه نقل کرده‌اید، نمونه‌ای بسیار بسیار کوچک از دستگاه ریسندگی و بافندگی افرادی مانند آیت الله جوادی آملی (حفظه الله تعالی) در تفسیر تسنیم و آقای قرائتی (حفظه الله) در تفسیر نور است. این عزیزان، به تنهایی و یک‌تنه، بیش از رسول خدا (صلی‌ الله‌ علیه‌ و‌ آله‌ و سلّم) و تمام ائمه‌ی طاهرین (علیهم السلام) قرآن را تفسیر کرده‌اند!! البته بدون داشتن پشتوانه‌ی وحیانی و به مدد اندیشه‌ی جوّال و مطالعات متفرقه در مکاتب و مذاهب فکری دیگر همچون عرفان و فلسفه.

پس درس عملی برای اصحاب منهاج فردوسیان این است که نباید در تفسیر قرآن کریم، قدم از قدم استادان معظم منهاج فردوسیان (علیهم السلام) جلوتر نهاده و هر چه به ذهنشان می‌رسد را بر شانه‌های آیات نورانی کلام الله العزیز، سوار کنند.

جالب این است که مفسرینی همچون دو عزیزی که نام بردیم، ادعا دارند که نباید قرآن را بی‌ضابطه تفسیر کرد و تفسیر به رأی،‌ حرام و ممنوع است؛ در صورتی که خودشان، با تمام وجود، غوطه‌ور در تفسیر به رأی هستند. اینان برای تفسیر، ضابطه‌ها و چارچوب‌هایی ترسیم می‌کنند که خودتراش است، یعنی خودشان تراشیده‌اند تا راه برای تفاسیر خودشان باز شود. و جالبتر این که در پاره‌ای موارد، به همان ضابطه‌ها و چارچوب‌هایی که خودشان تراشیده‌اند نیز پایبند نیستند و مرتکب تخلف از قانون‌هایی می‌شوند که خودشان وضع کرده‌اند.

خلاصه، شیطان لعین، هر گروهی را با دامی مخصوص به کجراهه می‌کشاند، برخی از اصحاب قرآن را هم با تفاسیر اینگونه و سرچشمه نگرفته از وحی به انحراف دچار ساخته است.

حاج فردوسی