آیا انسان، صورتی از تمام بهایم است؟ یعنی صورت برزخی‌اش بهیمه است؟
************
باسمه تعالی
سلام علیکم
انسان، ترکیبی از فرشته و حیوان است. در روایتی آمده است:
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ الصَّادِقَ (علیه‌السلام) فَقُلْتُ: الْمَلَائِکةُ أَفْضَلُ أَمْ بَنُو آدَمَ؟ فَقَالَ: قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (علیه‌السلام): «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ رَکبَ فِی الْمَلَائِکةِ عَقْلًا بِلَا شَهْوَةٍ وَ رَکبَ فِی الْبَهَائِمِ شَهْوَةً بِلَا عَقْلٍ وَ رَکبَ فِی بَنِی آدَمَ کلَیْهِمَا فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ شَهْوَتَهُ فَهُوَ خَیْرٌ مِنَ الْمَلَائِکةِ وَ مَنْ غَلَبَتْ شَهْوَتُهُ عَقْلَهُ فَهُوَ شَرٌّ مِنَ الْبَهَائِمِ» [علل الشرائع، شیخ صدوق، جلد 1، صفحه‌ی 5]
ترجمه: راوی می‌گوید از امام صادق (علیه‌السلام) پرسیدم: فرشتگان برترند یا فرزندان آدم؟ فرمودند: امیر المؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: «همانا خدای عز و جل، در فرشتگان، عقل [سفید] بدون شهوت قرار داد و در بهائم، شهوت بدون عقل قرار داد و در فرزند آدم، هر دو را قرار داد. پس کسی که عقل [سفید] او بر شهوتش غلبه کند، بهتر از فرشتگان خواهد بود و کسی که شهوتش بر عقلش غلبه کند، بدتر از بهائم خواهد بود.
همچنین از کلیات آیات و روایات، به دست می‌آید که اعتقادات فاسده و اعمال قبیحه، در نفس انسان، ایجاد تیرگی‌هایی می‌کند و او را به مرز حیوانیت نزدیک می‌سازد، تا جایی که اهل مکاشفه، برخی انسان‌ها را به صورت حیوان می‌بینند.
عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السلام) فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاک مَا فَضْلُنَا عَلَی مَنْ خَالَفَنَا فَوَ اللَّهِ إِنِّی لَأَرَی الرَّجُلَ مِنْهُمْ مَنْ هُوَ أَرْخَی بَالًا وَ أَنْعَمُ رِیَاشاً وَ أَحْسَنُ حَالًا قَالَ فَسَکتَ عَنِّی حَتَّی إِذَا کنْتُ بِالْأَبْطَحِ أَبْطَحِ مَکةَ وَ رَأَیْتُ النَّاسَ یَضِجُّونَ إِلَی اللَّهِ فَقَالَ: «یَا أَبَا مُحَمَّدٍ مَا أَکثَرَ الضَّجِیجَ وَ الْعَجِیجَ وَ أَقَلَّ الْحَجِیجَ وَ الَّذِی بَعَثَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله و سلم) بِالنُّبُوَّةِ وَ عَجَّلَ رُوحَهُ إِلَی الْجَنَّةِ مَا یَتَقَبَّلُ اللَّهُ إِلَّا مِنْک وَ مِنْ أَشْبَاهِک خَاصَّةً» وَ مَسَحَ یَدَهُ عَلَی وَجْهِی وَ قَالَ: «یَا أَبَا بَصِیرٍ اُنْظُرْ» قَالَ: فَإِذَا أَنَا بِالْخَلْقِ کلْبٌ وَ خِنْزِیرٌ وَ حِمَارٌ إِلَّا رَجُلٌ بَعْدَ رَجُلٍ. [بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد صلی الله علیهم، صفار، جلد 1، صفحه‌ی 271]
ترجمه: ابوبصیر می‌گوید بر امام صادق (علیه‌السلام) وارد شدم و عرض کردم: جانم فدایتان باد، برتری ما بر مخالفین ما چیست؟ در حالی که به خدا قسم برخی از آنان را می‌بینم که آسوده‌خیال‌تر و پرنعمت‌تر و خوش‌حال تر است؟! پس حضرت، سکوت کردند تا این که در مکه بودیم و مردم را دیدم که به درگاه الهی ناله می‌کردند. حضرت فرمودند: چقدر ناله و فریاد زیاد است و چقدر حاجی کم است؟! به کسی که محمد (صلی الله علیه و آله و سلّم) را به پیامبری برانگیخت و روحش را به سرعت به بهشت برد، قسم می‌خورم، خدا جز از تو و مشابهان تو [در اعتقادات و عمل] قبول نمی‌کند. سپس دست بر صورتم کشیدند و فرمودند: نگاه کن ای ابوبصیر. ابوبصیر می‌گوید: نگاه کردم و مردم را به صورت سگ و خوک و خر دیدم مگر یک نفر یک نفر [که آدم بودند].
پس، هر انسانی، انسان نیست ولی نمی‌توان همه‌ی انسان‌ها را هم مجموعه‌ای از حیوانات دانست. کسانی که بر طبق منهاج فردوسیان، تصحیح اعتقادات و اصلاح عمل کرده باشند، آرام آرام، از جرگه‌ی حیوانیت خارج شده و به انسانیت، وارد خواهند شد. ان شاء الله
موفق باشید
حاج فردوسی