آیا ما عزاداری می‌کنیم که عزاداری فراموش نشود و یاد کربلا از بین نرود؟
اصلاً برای چه عزاداری می‌کنیم؟
لطفاً حاج فردوسی جواب کاملی را به این سؤال اختصاص دهند تا همه از علت عزاداری مطلع شوند.
************
باسمه تعالی
سلام علیکم
منهاج فردوسیان، مجموعه‌ای از واضحات و مسلّمات آیات قرآن و روایات معتبر از ائمه‌ی اطهار (علیهم‌السلام) است. در این نظام تربیتی، هر دیدگاه و عملی باید مستند به بیان و دستوری صریح و روشن از ناحیه‌ی وحی باشد. بر اساس این نظام تربیتی، هر «دیدگاهی» که مستند به بیانی روشن از آیات و روایات معتبر نباشد، اعتبار ندارد. همچنین هر «عملی» که مستند به دستوری صریح و روشن از ناحیه‌ی وحی (آیات و روایات معتبر) نباشد، رساننده به درجات عالیه‌ی کمال و سعادت نیست.
فلسفه‌ی برخی احکام، در روایات آمده است. در نظام جامع تربیتی منهاج فردوسیان، اینگونه فلسفه‌ها را به عنوان «دیدگاه» می‌پذیریم. فلسفه‌ی خیلی از احکام هم در روایات معتبر و از ناحیه‌ی وحی نیامده، است. بر اساس دکترین تربیتی منهاج فردوسیان، بیان هر گونه فلسفه برای این احکام را «فلسفه‌تراشی» می‌شماریم و ارزش اعتنا ندارد.
تنها فلسفه‌ی معتبر برای عزاداری حضرت سیدالشهداء (علیه‌السلام) بر اساس نظام جامع تربیتی منهاج فردوسیان، این است که مقدمه‌ی اشک ریختن باشد؛ زیرا بر طبق روایات معتبر، اشک ریختن، موجب رهایی از جهنم و رسیدن به بهشت شمرده شده است. فلسفه‌های دیگری که بر می‌شمارند، «شاید» درست باشد، ولی از منظر دکترین منهاج فردوسیان، اعتباری ندارد. بعضی از فلسفه‌هایی که برای عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام) برشمرده‌اند، عبارت‌اند از:
1. تقویت عدالت‌خواهی و انتقام‌جویی از ستمگران:
قیام امام حسین (علیه‌السلام)، قیام حق در مقابل باطل است و این جنگ و مبارزه، همیشه و همه جا جریان دارد، پس امام حسین، همیشه و براى همه، پیشوا و رهبر است. براى حفظ این پیشوایى و زنده بودن آن براى همیشه، باید یاد و خاطره‌ی او هر چه بیشتر و بهتر زنده نگه داشته شود. اشک‌ریزى و عزادارى در سوگ امام حسین (علیه‌السلام)، عامل تقویت عدالت‌خواهى و انتقام‌جویى از ستمگران و انتقال فرهنگ شهادت به نسل‌هاى آینده است. [فرهنگ عاشورا، صفحه‌ی 313، با اندکی تلخیص]
2. اعلام وابسته بودن به اهل حق و جنگ با گروه باطل:
گریه براى امام حسین (علیه‌السلام)، نوعى اعلام وابسته بودن به اهل حق و عدالت و جنگ با گروه باطل است. [نهضت‌هاى اسلامى در صد سال اخیر، صفحه‌ی ۸۹؛ قیام و انقلاب مهدى (ضمیمه‌ی شهید)، صفحه‌ی ۱۰۱]
3. تقویت روح استکبارستیزی و بصیرت‌افزایی:
یکی از اهداف عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام)، بصیرت افزایی و شناخت مستضعف و مستکبر، حق و غیر حق است و از آن جهت که دیانت از سیاست جدا نیست، بایستی یک از تأثیرات عزاداری‌های محرم، تقویت روح استکبارستیزی و پرورش‌دهنده‌ی روح حماسه و ایثار باشد. عزاداری و گریستن برای شهدای کربلا، تجدید بیعت با عاشورا و فرهنگ شهادت و تغذیه فکری و روحی با این مکتب است. [پایگاه اینترنتی اطلاع‌رسانی حوزه]
4. ایجاد وحدت و تقویت ارتباط میان مسلمانان:
ایجاد وحدت و تقویت ارتباط میان مسلمانان یکی دیگر از اهداف بلند عزاداری‌های محرم است. جامعه مسلمان برای رسیدن به خواسته‌های خود نیازمند هماهنگی و ارتباط‌های قوی و پیوند عاطفی میان تک تک افراد است. مناسبت‌های مذهبی بهترین فرصت برای تقویت وحدت و شرح مسیر پیش روی جامعه اسلامی است، که ماه محرم به عنوان یکی از مهم‌ترین این فرصت‌ها به شمار می‌رود. عزاداری های محرم از جامعه ای پراکنده، قدرتی بزرگ می‌سازد و امت مسلمان را در برابر نفوذ دشمن متحد می‌کند. [پایگاه اینترنتی اطلاع‌رسانی حوزه]
5. کسب معنویت و تعلیم معارف دینی:
امام حسین (ع) به منظور احیای دین قیام کردند و به همین منظور باید احیای دین و ترویج معارف دینی به عنوان یکی از اهداف عزاداری مورد توجه قرار گیرد. شیعیان با حضور در مراسم عزاداری محرم و با کسب معنویت و تزکیه نفس، خود را در برابر نفوذ شیطان بیمه می‌کنند. محبان اهل بیت (ع) با عزاداری بر مصیبت‌های امام حسین (ع) پیوند عاطفی قوی بین خود و امام معصوم (ع) ایجاد می‌کنند که این ارتباط عاطفی باعث می‌شود فرد، پس از عزاداری سعی کند ویژگی‌های محبوب را در خود تقویت کند. هر مراسم عزاداری باید پایگاهی باشد برای روشنگری احکام شرعی و تعلیم معارف دینی چرا که هدف، فقط ذکر مصیبت‌های امام حسین (علیه‌السلام) و خاندان ایشان نمی‌باشد بلکه عمل به توصیه‌های امامان (علیهم‌السلام) بایستی مورد توجه قرار بگیرد، به همین منظور سخنان واعظان دینی در زمینه اصول و احکام دینی و پیام های اخلاقی و اعتقادی فرصتی مناسب برای تعلیم معارف دینی است. [پایگاه اینترنتی اطلاع‌رسانی حوزه]
6. اثبات محبت و دوستى:
قرآن و روایات، دوستى خاندان رسول اکرم (ص) و اهلبیت (ع) را بر مسلمانان واجب کرده است. روشن است که دوستى، لوازمى دارد و محبّ راستگو، کسى است که شرط دوستى را چنان که باید و شاید به جا آورد. یکى از مهم‌ترین لوازم دوستى، همدردى و همدلى با دوستان در مواقع سوگ و اظهار سرور و شادی در شادى آنان است. عزاداری، یکی از راه‌های اثبات دوستی با اهل بیت (علیهم‌السلام) است. [پایگاه اینترنتی اطلاع‌رسانی حوزه]
7. انسانسازى:
ازآن جا که در فرهنگ شیعى، عزادارى باید از سر معرفت و شناخت باشد؛ همدردى با آن عزیزان، در واقع یادآورى فضایل، مناقب و آرمانهاى آنان است و بدین شکل، آدمى را به سمت الگوگیرى و الگوپذیرى از آنان سوق مىدهد. فردى که با معرفت در مجالس عزادارى، شرکت مىکند، شعور و شور و شناخت و عاطفه را درهم مىآمیزد و در پرتو آن، انگیزهاى قوى در او پدیدار می‌گردد و هنگام خروج ازمراسم عزادارى مانند محبى مىشود که فعّال و شتابان به دنبال پیاده کردن اوصاف محبوب در وجود خویشتن است. [پایگاه اینترنتی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی]
8. جامعهسازى:
هنگامى که مجلس عزادارى، موجب انسان سازى گشت؛ تغییر درونى انسان به عرصه‌ی جامعه نیز کشیده مىشود و آدمى مىکوشد تا آرمانهاى اهلبیت(ع) را در جامعه حکمفرما کند. به بیان دیگر، عزادارى بر اهلبیت(ع)؛ در واقع با یک واسطه، زمینه را براى حفظ آرمانهاى آنان و پیاده کردن آنها فراهم مىسازد. به همین دلیل مىتوان گفت: یکى از حکمتهاى عزادارى، ساختن جامعه براساس الگوى ارائه شده از سوى اسلام است. [پایگاه اینترنتی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی]
9. انتقالدهنده فرهنگ شیعى به نسل بعد:
کسى نمىتواند منکر این حقیقت شود که نسل جدید در سنین کودکى، در مجالس عزادارى با فرهنگ اهل بیت(ع) آشنا مىشوند. به راستى عزادارى و مجالس تعزیه، یکى از عناصر و عوامل برجستهاى است تا آموزههاى نظرى و عملى امامان راستین، به نسل‌هاى آینده منتقل شود. مراسم عزادارى، به دلیل قالب و محتوا، بهترین راه براى تعلیم و تربیت نسل جدید و آشنایى آنان با گفتار و کردار اهل بیت(ع) است. [پایگاه اینترنتی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی]
10. زنده نگه داشتن و ترویج دائمی مکتب:
احیا و زنده داشتن نهضت عاشورا موجب زنده نگه داشتن و ترویج دائمی مکتب قیام و انقلاب در برابر طاغوت‌ها و تربیت کننده و پرورش دهنده روح حماسه و ایثار است. گریه برمصائب سالار شهیدان باعث زنده نگه داشتن نهضت حسینی است.
وقتی در بیان واقعه عاشورا، ظلم‌ها و انحرافات و منکرات دشمنان اسلام بیان می‌گردد، و چهره واقعی مدعیان خلافت اسلامی بر ملا می‌شود، اذهان مخاطبان و شنوندگان به انحرافات موجود در جامعه خودشان، معطوف می‌گردد و درصدد اصلاح جامعه خویش، با دوری کردن از یزید هر زمان و اطاعت از حسین زمان خویش، بر می‌آیند و درمی‌یابند که ظلم‌ها و انحرافات و منکرات، اختصاص به زمان خاصی نداشته و در هر زمان ممکن است جامعه به چنین حوادثی دچار شود. به عبارت دیگر، این مجالس موجب بصیرت و آگاهی انسان‌ها نسبت به زمان خویش می‌شود و در این مجالس است که انسان‌ها نسبت به وظایف خود، آگاه می‌شوند. [پایگاه اینترنتی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی]
نتیجه: مواردی که برشمردیم، «شاید» دلیل و فلسفه‌ی امر استادان معظم منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) به گریه و عزاداری بر حضرت سیدالشهداء (علیه‌السلام) باشد؛ ولی چون تصریحی وحیانی برایش نداریم، از نظر این دکترین تربیتی، اعتباری ندارد و در خور اعتنا نیست.
موفق باشید
حاج فردوسی