حاج فردوسی

سلام
آیا تفاوت‌های عملی «شیعه‌ی اثنی‌عشری» با منهاجی، بدعت و حرام است؟

************
باسمه تعالی

سلام علیکم
در پاسخ به این سؤال، لازم است تا «بدعت» به صورت کامل، تعریف شود و حدود و انواع آن روشن گردد.
«بدعت» در لغت، به معنی کار نو و بی‌سابقه‌ای است که بیانگر نوعی کمال در آورنده‌اش است.
«بدعت» در اصطلاح، «إدْخالُ ما لَیْسَ مِنَ الدِّینِ فی الدِّینِ» است. یعنی این که انسان، چیزی که جزء شریعت نیست را به آن نسبت دهد.
در حرمت بدعت‌گذاری در دین، هیچ تردیدی نیست. استاد اعظم (صلّی ‌الله ‌علیه ‌و آله ‌و سلّم) فرمودند: «کُلُّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ وَ کُلُّ ضَلَالَةٍ فِی النَّارِ» [کافی، محدث کلینی، جلد 1، صفحه‌ی 57، باب البدع و الرأی و المقاییس]
ترجمه: هر بدعتی گمراهی است و هر گمراهی‌ای در آتش است.
به این نکته نیز باید توجه داشت که «بدعت»، نوعی تصرف در دین، از طریق افزودن یا کاستن شریعت است. بنابر این، آنجا که نوآوری، ربطی به دین و شریعت نداشته، بلکه به عنوان یک مسئله‌ی عرفی و عادی انجام گیرد، بدعت نخواهد بود.
به عنوان مثال، انسان‌ها از نظر مسکن، پوشاک و وسایل زندگی، همواره دست به نوآوری‌هایی می‌زند، بویژه در عصر ما، بسیاری از روش‌ها و ابزارهای معمول زندگی، دگرگون شده است. بدیهی است همه‌ی اینها یک نوع بدعت (به معنی نوآوری) بوده، ولی ارتباطی به بدعت در شرع ندارد.
مثلاً اگر ملتی روز یا روزهایی را بر اساس تقویم خود، موسم شادی و گردهمایی معین کنند، امّا نه به این قصد که شرع انور چنین دستوری داده است، چنین کاری بدعت نیست، هرچند بایستی حلّیّت و حرمت آن از جهات دیگر مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
از اینجا روشن می‌شود که بسیاری از نوآوری‌های بشری در زمینه‌ی هنر، ورزش، صنعت وغیره از قلمرو «بدعت» اصطلاحی بیرون بوده، و آنچه درباره‌ی آنها مطرح است، مسأله‌ی حلال و حرام بودن آنها از جهات دیگر است.

نتیجه‌گیری: با این تفصیل، هر گاه نوآوری‌های اعتقادی و عملی در «فرقه‌ی شیعه‌ی اثنی‌عشری» به عنوان اعتقاد یا دستور عملی‌ای که به صورت روشن و صریح از شارع مقدس رسیده، به قصد ثواب الهی مراعات شود، بدون شک، بدعت و حرام است.
اما اگر کسی نداند که این عمل، از ناحیه‌ی شارع مقدس، تشریع نشده، هر گاه در جهلش قاصر باشد، برایش گناهی نوشته نخواهد شد.

موفق باشید
حاج فردوسی