سلام
ملا محمد تقی مجلسی پدر بزرگوار علامه محمد باقر مجلسی (ره) در کتاب شریف روضة المتقین، برنامه تربیتی‌ای ارائه داده است. لطفاً نظرتان را در مورد آن بیان فرمایید.
متن مرحوم مجلسی چنین است:
«و الذی وجد هذا الضعیف فی أزمنه الریاضات إنی کنت فی مطالعه التفاسیر إلى أن رأیت فی لیله فیما بین النوم و الیقظه سید المرسلین صلى الله علیه و آله و سلم فقلت فی نفسی تدبر فی کمالاته و أخلاقه فکلما کنت أتدبره یظهر لی عظمته صلى الله علیه و آله و سلم و أنواره بحیث ملأ الجو و استیقظت فألهمت بأن القرآن خلق سید الأنبیاء صلى الله علیه و آله و سلم فینبغی أن أتدبر فیه فکلما ازداد تدبری فی آیه واحده کان یزداد الحقائق إلى أن ورد علی من العلوم ما لا تتناهى دفعه واحده ففی کل آیه کنت أتدبر فیها کان یظهر مثل ذلک و لا یمکن التصدیق بهذا المعنى قبل الوقوع فإنه کالممتنع العادی، و لکن غرضی من ذکره الإرشاد للإخوان فی الله، و قانون الریاضه، الصمت عما لا یعنی، بل عن غیر ذکر الله تعالى، و ترک المستلذات من المطاعم و المشارب و الملابس، و المناکح، و المنازل و أمثالها، و العزله عن غیر أولیائه تعالى، و ترک النوم الکثیره، و دوام الذکر مع المراقبه و قد جرب القوم المداومه على ذکر (یا حی یا قیوم یا من لا إله إلا أنت) و جربته أیضا، لکن کان أکثر ذکری (یا الله) مع إخراج غیره تعالى عن القلب بالتوجه إلى جنابه تعالى و العمده هو الذکر مع المراقبه و البواقی لیست کالذکر.
و المداومه على ما ذکر أربعین یوما تصیر سببا لأن یفتح الله تعالى على قلبه أنوار حکمته و معرفته و محبته، ثمَّ یترقى إلى مقام الفناء فی الله و البقاء بالله کما تقدم الأخبار المتواتره فی ذلک.
و لما کان هذا الطریق أقرب الطرق إلى الله تعالى کان معارضه النفس و الشیاطین الظاهره و الباطنه فیه أشد فإنه لو اشتغل الناس جمیعا بطلب العلوم لا یعارضونهم غالبا لأن الغالب فی طلب العلوم حب المال و الجاه و العزه عند الخلائق و الذی أقوله هو عین آیات الله و أخبار سید المرسلین و الأئمه المهتدین الهادین (علیهم صلوات الله أجمعین) و صدقه حکماء الظاهر کأبی علی فی إشاراته فی النمط التاسع فلا بأس بأن تصرف أوقاتک أربعین یوما فی العبادات، مع أنک مکلف فی جمیع عمرک بذلک، لکن مع التضرع و الابتهال إلیه تعالى فی حصول هذا المطلب لا بقصد الامتحان، بل بقصد العباده لله تعالى کما قاله صلى الله علیه و آله و سلم من أخلص لله أربعین صباحا فتح الله تعالى ینابیع الحکمه من قلبه على لسانه و تقدم قریبا- و الحمد لله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لو لا أن هدانا الله.
و روی عن سید الساجدین علیه السلام خمس عشر مناجاه ینبغی للسالک أن یداوم علیها و هی مشهوره بین الناس حتى أنه قلما یکون له معرفه بالخط لا یوجد عنده و مجموع ذلک بمحض تأیید الله و تأیید سید المرسلین و الأئمه الطاهرین صلوات الله علیهم أجمعین». [روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، جلد ۱۳، صفحه‌ی ۱۲۷]
************
باسمه تعالی
سلام علیکم
هر چند ملا محمد باقر مجلسی و برخی دیگر، کوشیده‌اند که ملا محمد تقی مجلسی، را از اتهام گرایش به صوفیه تبرئه کنند، ولی از این دستورالعمل ایشان، گرایش شدید به تصوف، هویداست.
وی در این دستورالعمل، راه رسیدن به کمال و سعادت را در اموری خلاصه می‌کند که همان مقدمات سلوک عرفانی و رسیدن به تجلیات نفسانی است نه رسیدن به درجات عالیه‌ی بهشت.
می‌نویسد: «و قانون الریاضه، الصمت عما لا یعنی، بل عن غیر ذکر الله تعالى، و ترک المستلذات من المطاعم و المشارب و الملابس، و المناکح، و المنازل و أمثالها، و العزله عن غیر أولیائه تعالى، و ترک النوم الکثیره، و دوام الذکر مع المراقبه و قد جرب القوم المداومه على ذکر (یا حی یا قیوم یا من لا إله إلا أنت) و جربته أیضا، لکن کان أکثر ذکری (یا الله) مع إخراج غیره تعالى عن القلب بالتوجه إلى جنابه تعالى و العمده هو الذکر مع المراقبه و البواقی لیست کالذکر. و المداومه على ما ذکر أربعین یوما تصیر سببا لأن یفتح الله تعالى على قلبه أنوار حکمته و معرفته و محبته، ثمَّ یترقى إلى مقام الفناء فی الله و البقاء بالله کما تقدم الأخبار المتواتره فی ذلک»
باید از آن مرحوم پرسید: مقام فناء فی الله و مقام بقاء بالله، در کجای اخبار متواتره آمده است؟! جز این که بر طریق نامستقیم صوفیه، دست به تأویل و توجیه روایات بزنیم!
پس این نسخه نیز مانند نسخه‌ی دیگر علماست، و حتی بسیار ناقص‌تر از برخی نسخه‌ها و ایجاد اشکالات و مشکلات خاصی می‌نماید.
اگر می‌شد از راه ترک لذت، عزلت و دوام ذکر به مقامات عالیه‌ی انسانی و الهی رسید، چرا اسلام عزیز و پیامبر عظیم الشأن آن، به سایر امور نیز امر کرده و از بسیاری مطالب دیگر نیز نهی نموده است؟!
موفق باشید
حاج فردوسی