نام کتاب:
نام این کتاب، «الصَّحیفَةُ السَّجادیَّة» است.
مؤلف کتاب:
این کتاب شریف به انشاء امام سجاد (علیه‌السلام) و املاء امام باقر (علیه‌السلام) است.
خلاصه‌ی محتوای کتاب:
کتاب صحیفه‌ی سجادیه دارای پنجاه و چهار دعاست. در این کتاب، بسیاری از معارف دینی در قالب دعا بیان شده است؛ معارفی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و مباحث عالم غیب، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت (علیه‌السلام)، امامت، فضایل و رذایل اخلاقی، گرامیداشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی، اشارات تاریخی، نعمت‌های مختلف خداوند، آداب دعا، تلاوت، ذکر، نماز و عبادت.
بررسی‌های بیشتر:
صحت یک حدیث بر چهار محور دور می زند:
اول: وثاقت راوی، یعنی از نظر علم رجال ثابت شود که راویان یک خبر همگی مورد وثوق اند و در این صورت صحت خبر ثابت می شود.
دوم: وثاقت روایت؛ ممکن است روات خبر همه ثقه نباشند ولی روایت متضافر یا متواتر باشد و براثر تضافر یا تواتر، اطمینان به خبر حاصل شود هر چند بعضی از راویان، زیر سؤال باشند.
سوم: علو مضمون؛ ممکن است حدیثی از نظر سند نه امتیاز اول را داشته باشد و نه امتیاز دوم را ولی مضمون آن به قدری عالی و والاست که صدور آن از غیر امام معصوم که دارای علم الهی است غیر ممکن باشد. در این صورت اطمینان حاصل می شود که این حدیث از معصوم صادر شده است.
چهارم: قرائن خارجیه؛ گاه هیچ کدام از امتیازات گذشته در حدیث وجود ندارد، ولی قرائنی از خارج آن را تأیید و تقویت می کند مانند موافقت با کتاب‌الله یا عمل مشهور (مشهور بزرگان علما) به آن. یا قرائن دیگری از این قبیل که سبب می شود اطمینان به مضمون آن حاصل شود.
به جرأت می توان گفت که غالب جهات چهارگانه‌ی فوق در دعاهای صحیفه‌ی سجادیه وجود دارد.[1]
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:
هر چند امام صادق (علیه‌السلام) صحیفه‌ی سجادیه را بر برخی از یاران خود مانند متوکل بن هارون املا کردهاند و نسبت کتاب صحیفه‌ی سجادیه به امام زین العابدین (علیه‌السلام) در میان علما و فقهای شیعه، متواتر است؛ ولی از آنجا که دیدگاه جدید یا دستورالعمل خاصی ندارد، در استجماع تأسیسی قواعد نظری و قوانین عملی منهاج فردوسیان مورد استفاده قرار نگرفت.
-----------------------------
[1]. عرفان اسلامی، مکارم شیرازی، جلد 1، شرحی جامع بر صحیفه‌ی سجادیه.