نام کتاب:
نام این کتاب، «عِلَلُ الشَّرائِع» است.
مؤلف کتاب:
مؤلف این کتاب، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (381 ق)، مشهور به «شیخ صدوق» است.
خلاصه‌ی محتوای کتاب:
علل الشرائع، مشتمل بر روایاتى از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) و ائمه‌ی اطهار (علیهم‌السلام) است که موضوع آنها علت و فلسفه برخى از احکام شرعی و عقیدتى است، مانند عللِ وضع اسامى اشیا و اشخاص، عوامل حوادث و وقایع، علل گرایش به عقاید و اعمال و چگونگى خلق حیوانات. شیخ صدوق در این کتاب، به علت برخى از کارهاى پیامبران، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) و ائمه‌ی معصومین (علیهم‌السلام) نیز اشاره کرده است.
بررسی‌های بیشتر:
علل الشرایع، در دو جلد تنظیم شده که دارای ۱۹۰۷ حدیث و ۶۴۷ باب است. جلد اول، داراى ۲۶۲ باب و جلد دوم، شامل ۳۸۵ باب است و هر باب به صورت «باب العلة» نامیده می‌شود.[۵] اولین باب آن با عنوان «العلة التی من أجل‌ها سمیت السماء سماء و الدنیا دنیا و الآخرة الآخرة و...» آغاز و آخرین باب نیز باب «نوادر العلل» نامیده می‌شود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:
بنا بر آنچه گذشت، کتاب علل الشرائع، از منابع استجماع تأسیسی قواعد نظری و قوانین عملی منهاج فردوسیان است.