سؤال: چرا التماس دعاهایی که به یکدیگر میگوییم، نتیجهای ندارد؟
جواب: التماس دعا گفتن، به دو صورت است؛ التماس دعای جدّی و التماس دعای تعارفی.
التماس دعا گفتنی که در بین مذهبیها رایج است، التماس دعای تعارفی است. در التماس دعای تعارفی چون دعاگو میداند ملتمس دعا، هزینهای بابت التماس دعایش پرداخت نکرده، آن را جدّی نمیگیرد و همین جدّی نگرفتن، موجب بیثمر شدن آن میشود.
به عبارت ساده، وقتی شخصی به یک روحانی یا سید یا مداح یا حتی پیرمرد و پیرزن متدین میگوید: «التماس دعا دارم» یا «مرا دعا بفرمایید»، آن شخص در جواب میگوید: «محتاج دعا هستم» یا «حاجت روا باشید» و قضیه، در همینجا به خوبی و خوشی ختم میشود. در این فرایند، که یکی از تعارفات اجتماعی ـ مذهبی است، کسی که «التماس دعا» گفته، نباید انتظار دعای جدّی داشته باشد و کسی که به او «التماس دعا» گفته شده، تعهدی برای دعا کردن ندارد. این مکالمه، همانند سایر تعارفات اجتماعی، مسئولیت و تعهدی ایجاد نمیکند.
مثلاً وقتی شخصی که جلو خانهاش ایستاده، به کسی که از آنجا عبور میکند میگوید: «بفرمایید منزل» یا «در خدمت باشیم» به معنی «دعوت رسمی» نیست و جوابش در حدّ «خیلی ممنون» و «عزتْ زیاد» است. رد و بدل کردن چنین کلماتی تعهد ایجاد نمیکند. اگر عابر، این «تعارفات» را «دعوت رسمی» بپندارد و قصد ورود به منزل آن شخص را داشته باشد، با ممانعت صاحبخانه مواجه خواهد شد یا حداقل صاحبخانه از ناآشنایی عابر با آداب و رسوم اجتماعی، تعجب خواهد کرد.
در «التماس دعای تعارفی» نیز همین است. وقتی کسی عازم مکانی زیارتی، مانند مکه و کربلاست، جماعتی به او «التماس دعا» میگویند و او، اگر خیلی انسان اهل مراعاتی باشد، برای این که وقتی از او پرسیدند: «برای من دعا کردید؟» راست بگوید، در آن محل زیارتی، «همهی ملتمسین دعا» را به طور کلی دعا میکند؛ یا «به نیابت از تمام ملتمسین دعا» زیارتنامه میخواند.
جدّی نبودن «التماس دعای تعارفی» تا حدّی جدّی است که برخی افراد، خداحافظیشان با لفظ «التماس دعا»ست. مثلاً وقتی به او میگویند: «خداحافظ» در جواب میگوید: «التماس دعا»
حتی بعضی مذهبیهای سرد، برای رد کردن افراد، از لفظ «التماس دعا» استفاده میکنند! مثلاً برای این که کسی را از مکانی بیرون کنند، همراه با اشارهی دست به سوی خروجی، میگویند: «التماس دعا»! یعنی با زبان خوش برو بیرون.
در دعای جدّی، که با پرداخت هزینه و زحمت، ارزشمند بودنش اثبات شده است، چون حاج فردوسی میدانند که برای این التماس دعا، هزینه پرداخت شده و زحمت کشیده شده است، خود را متعهد میدانند با تمام اخلاص و تمرکز، دعا کنند.
به عبارت ساده، وقتی شخصی برای این که درخواست دعا بدهد، خواب سحرگاهی را بر خود حرام میکند و به حرم مطهر مشرف میگردد تا نامهاش را به دست حاج فردوسی برساند، متحمل هزینهی جدّی برای درخواست دعا میشود. یا وقتی نامهای مینویسد و زحمت پست و هزینهی تمبر به جان میخرد تا التماس دعا بدهد، متحمل هزینهی جدّی برای درخواست دعا میشود. یا وقتی متصل به اینترنت میشود، وارد سایت میگردد، نام خود و پدر و مادرش را وارد میکند، حاجتش را با دقت مینویسد، مشخصات بانکی و رمز دومش را با تمرکز بالا وارد مینماید، و در مرحلهی آخر، پول پرداخت میکند، متحمل هزینهی جدّی برای درخواست دعا میشود. این اشخاص، مرحله به مرحله، جدّی بودنشان در طلب دعا را به نمایش میگذارند.
در قسمت مقابل، وقتی حاج فردوسی با شخصی طرف میشوند که نامهای در دست دارد و به انتظار یافتنشان اطراف ضریح مطهر را جستجو مینماید یا نامهای از اقصی نقاط کشور دریافت میکنند که التماس دعا داده یا نام و حاجت کسی را دریافت مینمایند که حاجتش را از طریق پایگاه اینترنتی التماس دعا نوشته است و حاضر شده برای اثبات جدّی بودن دعایش پولی جهت نیازمندان پرداخت کند، خود را متعهد میدانند به بهترین صورتی که میشناسند و استجابت را به بالاترین حدّ ممکن میرساند، برای آن شخص دعا کنند و همین تعهد و تمرکز، رمز اصلی در استجابت دعایشان است.
به عبارت دیگر، بر عکس التماس دعای تعارفی، که هیچ کدام از طرفین (ملتمس دعا و دعاگو) اخلاص و تمرکز ندارند و تمام ماجرا در حدّ یک تعارف باقی میماند، در دعای جدّی، هر کدام از طرفین (ملتمس دعا و دعاگو) اخلاص و تمرکز بالا دارند و خود را متعهد و جدّی میدانند.
در دعای جدّی، کسی که التماس دعا میگوید، خود را متعهد به پیمودن مسیر پیچ در پیچ ثبت دعا و پرداخت هزینههای مالی و زمانی میکند تا نشان دهد در خواستهاش جدّی است و رسیدن به این خواسته، برایش اهمیت دارد. از سوی دیگر، حاج فردوسی خود را متعهد میدانند برای کسی که حاضر شده مسیر پیچ در پیچ ثبت دعا را بپیماید و هزینهی مالی و زمانی پرداخت کند، بهترین و باکیفیتترین دعاهایشان را انجام دهند.
به این دلیل است که التماس دعای تعارفی، که یک «تعارف خشک و خالی» بیش نیست، نتیجه نمیدهد؛ ولی التماس دعای جدّی، ثمرات و برکات بسیار دارد.