سؤال: آیا منهاج فردوسیان، مذهب جدیدی است؟
جواب: اگر کلمه‌ی مذهب از ریشه‌‌‌ی «ذَهَب» به معنی «رفتن» گرفته شده باشد در آن صورت مذهب، اسم مکان است به معنای محل رفتن [1] و اگر از «ذَهَبَ» به معنی «در مسأله‌ای گرایش به نظریه‌ای پیدا کردن» گرفته شده باشد، در آن صورت مذهب، مصدر میمی می‌شود به معنای «عقیده، اعتقاد، آیین» [2]
به نظر می‌رسد معنای دوم هم از همان معنی اول گرفته شده است؛ راه خاص در رفتن و مسلک و طریقه در اعمال فیزیکی و همچنین روش خاص در مسائل فکری و نظری، هر دو، مصداق مذهب است که از لحاظ ادبیات عرب، اسم مکان است.
در اصطلاح، مذهب به یکی از تیره‌ها و شُعب یک دین گفته می‌شود؛ [3] می‌خواهد تیره‌های اعتقادی مانند اسماعیلیه و معتزله در اسلام باشد یا طریق سیر و سلوک مانند مذهب نقشبندیه در صوفیه باشد یا روش عمل نسبت به احکام مانند مذهب شافعیه و حنفیه در فقه. [4] این توضیح لازم است که در مغرب زمین، واژه‌ی «Religion» به معنای مکتب‌های درونیِ یک دین و به معنای خود دین به کار می‌رود و حدود نیم قرن است که متجدّدان کشور ما تحت تأثیر این موضوع، کلمه‌ی «مذهب» را در هر دو معنا، یعنی، «دین» و «فرقه‌های درونی یک دین» استعمال می‌کنند.
بنا بر آنچه گذشت، می‌توان نظام جامع تربیتی منهاج فردوسیان را مذهب نامید؛ مذهبی در عرض سایر مذاهب شیعه.
………………………………..
[ ] المنجد، جلد 1، صفحه‌ی 524.
[2] المنجد، جلد 1، صفحه‌ی 525.
[3] فرهنگ فارسی معین، جلد 3، صفحه‌ی 3976.
[4] فرهنگ فرق اسلامی، محمدجواد مشکور، مقدمه‌ی مدیر شانه‌چی، صفحه‌ی ش.
[5] آشنایی با ادیان بزرگ، حسین توفیقی، صفحه‌ی 13.