سؤال: منهاج فردوسیان، چه مزایایی بر کتابهای روایی شیعی دارد؟
جواب: روایات معتبر شیعی، یکی از دو شاهراه رسیدن به معارف ناب الهی برای رسیدن به کمال و سعادت است که شکی در آن نیست؛ ولی توجه به دو نکته، موجب روشن شدن دو مزیّت منهاج فردوسیان بر مجموعهی روایات معتبر خواهد شد.
نکتهی اول: روایات معتبر، برنامهی مرحلهبندی نیست. به این معنی که نمیتوان یک کتاب روایی معتبر را برداشت و از اولین روایات آن، شروع به عمل نمود و آخرین درجهی سیر تکاملی را عمل به آخرین روایات آن کتاب دانست. تمام علمای اسلام (شیعه و عامه) بر این نکته اتفاق نظر دارند که کتابهای روایی، برنامهی مرحلهبندی و طبقهبندی نیستند. هر کتاب حدیثی، بر طبق سلیقهی مؤلف آن یا به پیروی از تقسیمبندی متقدمین، به گونهی مخصوصی طراحی و چیدمان شده است؛ ولی هیچیک، چیدمان تربیتی و برنامهای نیست. یعنی در هیچیک از کتابهای حدیثی شیعه و عامه، کتابی نخواهید یافت که چیدمان روایاتش بر اساس اهم به مهم باشد. به بیان سادهتر، در کتابهای حدیثی، چیدمان و طبقهبندی روایات، بر اساسی غیر از مسائل تربیتی و تکاملی است؛ برخی بر اساس حروف الفباست، برخی بر اساس کتابهای فقهی است و برخی دیگر به چیدمانی دیگر.
اما نظام تربیتی منهاج فردوسیان، بر طبق نظم اهم به مهم، ترتیب یافته است. نخست، تمام مطالب به دیدگاه و عمل تقسیم میشود. یعنی «آنچه باید بدان اعتقاد داشت» و «آنچه باید بدان عمل نمود». سپس «آنچه باید بدان اعتقاد داشت»، به دو شعبه (پایه و تکمیلی) از مهمتر به مهم و «آنچه باید بدان عمل کرد»، به ده طبقه، از مهمتر به مهم، تقسیم شده است. ملاک این تقسیمبندی، در کتاب «اصول استجماع منهاج فردوسیان» به تفصیل بیان گردیده است.
نکتهی دوم: روایات، به تصریح استادان معظم منهاج فردوسیان (علیهمالسلام)، دارای «مُحکم» و «مُتشابه» است.
حضرت امام رضا (علیهالسلام) میفرمایند:
«إِنَّ فِی أَخْبَارِنَا مُحْکَماً کمُحْکَمِ الْقُرْآنِ وَ مُتَشَابِهاً کَمُتَشَابِهِ الْقُرْآنِ فَرُدُّوا مُتَشَابِهَهَا إِلَی مُحْکَمِهَا وَ لَا تَتَّبِعُوا مُتَشَابِهَهَا دُونَ مُحْکَمِهَا فَتَضِلُّوا» [عیون أخبار الرضا (علیهالسلام)، شیخ صدوق، جلد 1، صفحهی 290، باب فیما جاء عن الإمام علی بن موسی (علیهماالسلام) من الأخبار المتفرقة]
ترجمه: همانا در اخبار ما، محکم است مانند محکمات قرآن و متشابه است مانند متشابهات قرآن. پس متشابهات اخبار ما را به محکمات آن برگردانید و متشابهات را بدون محکمات، پیروی مکنید که گمراه خواهید شد.
اما نظام تربیتی منهاج فردوسیان، فقط مجموعهای از محکمات اعتقادی و عملی است و هیچگونه متشابهی در آن نیامده است. بدین سبب، حتی آنان که در ابتدای راه پاکسازی دل از اعتقادات باطل و پاکسازی اعضا از اعمال نادرست هستند، میتوانند به راحتی و بدون هر گونه دغدغه، به فراگیری آن مشغول شوند و ترس گمراهشدن و بیم گمراهکننده شدن بر آنان نیست.