شکیات نماز را بیست و سه قسم بدانید: هشت قسم آن را شکهایی بدانید که نماز را باطل می‌کند و به شش قسم آن اعتنا نکنید و نُه قسم دیگر آن را صحیح بشمارید.
شک‌های باطلکننده
مسأله‌ی 1165: شکهایی که باید باطل‌کننده‌ی نماز بشمارید از این قرار است:
اول: شک در شماره‌ی رکعت‌های نماز دو رکعتی مثل نماز صبح و نماز مسافر، ولی شک درشماره‌ی رکعت‌های نماز مستحب و نماز احتیاط را باطل‌کننده‌ی نماز ندانید.
دوم: شک در شماره‌ی رکعت‌های نماز سه رکعتی.
سوم: آنکه در نماز چهار رکعتی شک کنید که یک رکعت خوانده‌اید یا بیشتر.
چهارم: آنکه در نماز چهار رکعتی پیش از تمام شدن ذکر واجب سجده‌ی دوم شک کنید که دو رکعت خوانده‌اید یا بیشتر. (تفصیل این مسأله در صورت چهارم مسأله‌ی 1199 بیان خواهد شد، به آنجا مراجعه شود).
پنجم: شک بین دو و پنج یا دو و بیشتر از پنج.
ششم: شک بین سه و شش یا سه و بیشتر از شش.
هفتم: شک در رکعت‌های نماز به طوری که ندانید چند رکعت خوانده‌اید.
هشتم: شک بین چهار و شش یا چهار و بیشتر از شش. ولی اگر بعد از سجده‌ی دوم شک بین چهار و شش یا چهار و بیشتر از شش برایتان پیش آید، باید بنا را بر چهار بگذارید و نماز را تمام کنید و بعد از نماز، دو سجده‌ی سهو بجا آورید و نماز را هم دوباره بخوانید.
مسأله‌ی 1166: اگر یکی از شک‌های باطلکننده برایتان پیش آید و به قدری فکر کنید که از پیدا شدن یقین یا گمان ناامید شوید، باید نیت را از واجب به نافله تبدیل کنید و نماز را رها سازید، سپس نماز را از اول بخوانید.
شکهایی که نباید به آنها اعتنا کنید
مسأله‌ی 1167: شکهایی که نباید به آنها اعتنا کنید را از این قرار بدانید:
اول: شک در چیزی که محل بجا آوردن آن گذشته است، مثل آنکه در رکوع، شک کنید که حمد را خوانده‌اید یا نه.
دوم: شک بعد از سلام نماز.
سوم: شک بعد از گذشتن وقت نماز.
چهارم: شک کثیرالشک، یعنی کسی که زیاد شک می‌کند.
پنجم: شک امام در شماره‌ی رکعت‌های نماز در صورتی که مأموم، شماره‌ی آنها را بداند و همچنین شک مأموم در صورتی که امام، شماره‌ی رکعت‌های نماز را بداند.
ششم: شک در رکعت‌های نماز مستحبی.
1. شک در چیزی که محل آن گذشته است
مسأله‌ی 1168: اگر در بین نماز شک کنید که یکی از کارهای واجب آن را انجام داده‌اید یا نه، مثلاً شک کنید که حمد را خوانده‌اید یا نه، چنانچه مشغول کاری که باید بعد از آن انجام دهید، نشده باشید باید آنچه را که در انجام آن شک کرده‌اید بجا آورید و اگر مشغول کاری که باید بعد از آن انجام دهید شده باشید، به شک خود اعتنا نکنید.
مسأله‌ی 1169: اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کنید که آیه‌ی پیش را خوانده‌اید یا نه، یا وقتی آخر آیه را می‌خوانید شک کنید که اول آن را خوانده‌اید یا نه، به شک خود اعتنا نکنید.
مسأله‌ی 1170: اگر بعد از رکوع یا سجود شک کنید که کارهای واجب آن، مانند ذکر و آرام بودن بدن را انجام داده‌اید یا نه، به شک خود اعتنا نکنید.
مسأله‌ی 1171: اگر در حالی که به سجده می‌روید، شک کنید که رکوع کرده‌اید یا نه یا شک کنید که بعد از رکوع، ایستاده‌اید یا نه، نماز را تمام کرده و دوباره بخوانید.
مسأله‌ی 1172: اگر در حال برخاستن، شک کنید که تشهد یا سجده را بجا آورده‌اید یا نه، باید برگردید و بجا آورید. و سپس نمازتان را دوباره بخوانید.
مسأله‌ی 1173: هر گاه نشسته یا خوابیده نماز بخوانید، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می‌خوانید، شک کنید که سجده یا تشهد را بجا آورده‌اید یا نه، به شک خود اعتنا نکنید ولی اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شوید شک کنید که سجده یا تشهد را بجا آورده‌اید یا نه، باید بجا آورید.
مسأله‌ی 1174: اگر شک کنید که یکی از رکن‌های نماز را بجا آوردید یا نه، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است نشده‌اید، باید آن را بجا آورید، مثلاً اگر پیش از خواندن تشهد شک کنید که دو سجده را بجا آورده‌اید یا نه، باید بجا آورید و چنانچه بعد یادتان بیاید که آن رکن را بجا آورده بودید، چون رکن زیاد شده، باید نمازتان را دوباره بخوانید.
مسأله‌ی 1175: اگر شک کنید عملی را که رکن نیست بجا آورده‌اید یا نه، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است نشده‌اید، باید آن را بجا آورید، مثلاً اگر پیش از خواندن سوره، شک کنید که حمد را خوانده‌اید یا نه، باید حمد را بخوانید و اگر بعد از انجام آن یادتان بیاید که آن را بجا آورده بودید، چون رکن زیاد نشده، نمازتان را صحیح بدانید.
مسأله‌ی 1176: اگر شک کنید که رکنی را بجا آورده‌اید یا نه، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است شده‌اید مثلاً هر گاه مشغول تشهد باشید، شک کنید که دو سجده را بجا آورده‌اید یا نه، به شک خود اعتنا نکنید و اگر یادتان بیاید که آن رکن را بجا نیاورده‌اید در صورتی که مشغول رکن بعد نشده‌اید، باید آن را بجا آورید و اگر مشغول رکن بعد شده‌اید، نمازتان را تمام کنید و دوباره بخوانید، مثلاً اگر پیش از رکوع رکعت بعد یادتان بیاید که دو سجده را بجا نیاورده‌اید، باید بجا آورید و اگر در رکوع یا بعد از آن یادتان بیاید، نیت نمازتان را به نافله بدل کنید و نماز را دوباره بخوانید.
مسأله‌ی 1177: اگر شک کنید عملی را که رکن نیست بجا آورده‌اید یا نه، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است شده‌اید، به شک خود اعتنا نکنید، مثلاً موقعی که مشغول خواندن سوره هستید اگر شک کنید که حمد را خوانده‌اید یا نه، به شک خود اعتنا نکنید و اگر بعد یادتان بیاید که آن را بجا نیاورده‌اید، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده‌اید باید بجا آورید و اگر مشغول رکن بعد شده‌اید، نمازتان را صحیح بدانید، بنابر این اگر مثلاً در قنوت یادتان بیاید که حمد را نخوانده‌اید، باید بخوانید و اگر در رکوع یادتان بیاید، نمازتان را صحیح بدانید. و بعد از نماز، دو سجده‌ی سهو بجا آورید.
مسأله‌ی 1178: اگر شک کنید که سلام نماز را گفته‌اید یا نه یا شک کنید درست گفته‌اید یانه، چنانچه مشغول تعقیب نماز یا مشغول نماز دیگر شده باشید، یا به واسطه‌ی انجام کاری که نماز را به هم می‌زند از حال نمازگزار بیرون رفته باشید، به شک خود اعتنا نکنید ولی اگر پیش از اینها شک کنید، باید سلام را بگویید.
2. شک بعد از سلام
مسأله‌ی 1179: اگر بعد از سلام نماز شک کنید که نمازتان صحیح بوده یا نه، مثلاً شک کنید رکوع کردید یا نه یا بعد از سلام نماز چهار رکعتی، شک کنید که چهار رکعت خواندید یا پنج رکعت، به شک خود اعتنا نکنید، ولی اگر هر دو طرف شکتان باطل باشد، مثلاً بعد از سلام نماز چهار رکعتی شک کنید که سه رکعت خواندید یا پنج رکعت، نمازتان را دوباره بخوانید.
3. شک بعد از وقت
مسأله‌ی 1180: اگر بعد از گذشتن وقت نماز، شک کنید که نماز خوانده‌اید یا نه یا گمان کنیدکه نخوانده‌اید، خواندن آن را لازم ندانید ولی اگر پیش از گذشتن وقت، شک کنید که نماز خوانده‌اید یا نه یا گمان کنید که نخوانده‌اید، باید آن نماز را بخوانید، بلکه اگر گمان کنید که خوانده‌اید، باید آن را بجا آورید.
مسأله‌ی 1181: اگر بعد از گذشتن وقت، شک کنید که نماز را درست خواندید یا نه، به شک خود اعتنا نکنید.
مسأله‌ی 1182: اگر بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر بدانید چهار رکعت نماز خوانده‌اید ولی ندانید به نیت ظهر خوانده‌اید یا به نیت عصر، باید چهار رکعت نماز قضا به نیت نمازی که بر شما واجب است بخوانید.
مسأله‌ی 1183: اگر بعد از گذشتن وقت نماز مغرب و عشا بدانید یک نماز خوانده‌اید ولی ندانید سه رکعتی خوانده‌اید یا چهار رکعتی، باید قضای نماز مغرب و عشا را بخوانید.
4. کثیر الشّک (اگر زیاد شک می‌کنید)
مسأله‌ی 1184: هر گاه برایتان حالتی پیدا شده باشد که نتوانید سه نماز را پشت سر هم بدون شک بخوانید، خود را «کثیر الشک» بدانید و به شک خود اعتنا نکنید. مثلاً هر گاه در نماز صبح و ظهر و عصر شک کنید، خود را کثیر الشک بدانید.
مسأله‌ی 1185: هر گاه کثیر الشک باشید، اگر در بجا آوردن چیزی شک کنید، چنانچه بجا آوردن آن، نماز را باطل نمی‌کند، باید بنا بگذارید که آن را بجا آورده‌اید، مثلاً اگر شک کنید که رکوع کرده‌اید یا نه، باید بنا بگذارید که رکوع کرده‌اید و اگر بجا آوردن آن نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارید که آن را انجام نداده‌اید، مثلاً اگر شک کنید که یک رکوع کرده‌اید یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع، نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارید که بیشتر از یک رکوع نکرده‌اید.
مسأله‌ی 1186: هر گاه چنان باشید که در یک چیز نماز، زیاد شک می‌کنید، چنانچه در چیزهای دیگر نمازتان شک کنید باید به دستور آن عمل نمایید، مثلاً اگر زیاد شک می‌کنید که سجده کرده‌اید یا نه، اگر در بجا آوردن رکوع شک کنید باید به دستور آن رفتار نمایید، یعنی اگر ایستاده‌اید، رکوع را بجا آورید و اگر به سجده رفته‌اید، اعتنا نکنید.
مسأله‌ی 1187: هر گاه در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شک می‌کنید، اگر در نماز دیگری مثلاً در نماز عصر، شک کنید باید به دستور شک رفتار نمایید.
مسأله‌ی 1188: هر گاه چنان باشد که اگر در جای مخصوصی نماز می‌خوانید، زیاد شک می‌کنید، اگر در غیر آن جا نماز بخوانید و شکی برایتان پیش آید، به دستور شک عمل نمایید.
مسأله‌ی 1189: اگر شک کنید که کثیر الشک شده‌اید یا نه، باید به دستور شک عمل نمایید و هر گاه کثیر الشک باشید، تا وقتی یقین نکنید که به حال معمولی مردم برگشته‌اید، نباید به شکّتان اعتنا کنید.
مسأله‌ی 1190: هر گاه زیاد شک می‌کنید، اگر شک کنید رکنی را بجا آورده‌اید یا نه و اعتنا نکنید، بعد یادتان بیاید که آن را بجا نیاورده‌اید، چنانچه مشغول رکن بعد نشده‌اید باید آن را بجا آورید و اگر مشغول رکن بعد شده‌اید، نمازتان را باطل بشمارید، مثلاً اگر شک کنید رکوع کرده‌اید یا نه و اعتنا نکنید، چنانچه پیش از سجده‌ی دوم یادتان بیاید که رکوع نکرده‌اید، باید برگردید و رکوع کنید و نماز را تمام نمایید و نماز را دوباره بخوانید و اگر در سجده‌ی دوم یادتان بیاید، نمازتان را باطل بشمارید.
مسأله‌ی 1191: هر گاه زیاد شک می‌کنید، اگر شک کنید چیزی را که رکن نیست بجا آورده‌اید یا نه و اعتنا نکنید و بعد یادتان بیاید که آن را بجا نیاورده‌اید، چنانچه از محل بجا آوردن آن نگذشته باشید، باید آن را بجا آورید و اگر از محل آن گذشته باشید، نمازتان را صحیح بدانید، مثلاً اگرشک کنید که حمد را خوانده‌اید یا نه و اعتنا نکنید، چنانچه در قنوت یادتان بیاید که حمد را نخوانده‌اید، باید بخوانید ولی اگر در رکوع یادتان بیاید، نمازتان را صحیح بدانید.
5. شک امام و مأموم
مسأله‌ی 1192: هر گاه امام جماعت باشید و در شماره‌ی رکعت‌های نماز جماعت شک کنید، مثلاً شک کنید که سه رکعت خواندید یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده‌اید و به شما بفهماند که چهار رکعت خوانده‌اید، باید نماز را تمام کنید و خواندن نماز احتیاط را لازم ندانید و نیز هر گاه مأموم باشید و در شماره‌ی رکعت‌های نماز شک کنید، اگر امام جماعت، یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است، نباید به شک خود اعتنا نمایید.
6. شک در نماز مستحبی
مسأله‌ی 1193: هر گاه در شماره‌ی رکعت‌های نماز مستحبی شک کنید، چنانچه طرف بیشتر شک، نماز را باطل می‌کند، باید بنا را بر کمتر بگذارید، مثلاً اگر در نافله‌ی صبح شک کنید که دو رکعت خوانده‌اید یا سه رکعت، باید بنا بگذارید که دو رکعت خوانده‌اید و اگر طرف بیشتر شک، نماز را باطل نمی‌کند، مثلاً شک کنید که دو رکعت خوانده‌اید یا یک رکعت، می‌توانید به هر طرف شک که بخواهید عمل کنید، ولی بهتر است بنا را بر کمتر بگذارید.
مسأله‌ی 1194: کم شدن رکن را باطل‌کننده‌ی نافله بدانید ولی زیاد شدن رکن را باطلکننده نشمارید. پس اگر یکی از کارهای نافله را فراموش کنید و موقعی یادتان بیاید که مشغول رکن بعد از آن شده باشید، باید آن کار را انجام دهید و دوباره آن رکن را بجا آورید، مثلاً اگر در بین رکوع یادتان بیاید که سوره را نخوانده‌اید، باید برگردید و سوره را بخوانید و دوباره به رکوع بروید.
مسأله‌ی 1195: اگر در یکی از کارهای نافله شک کنید، خواه رکن باشد یا غیر رکن، چنانچه محل آن نگذشته باشد، باید بجا آورید و اگر محل آن گذشته باشد، به شک خود اعتنا نکنید.
مسأله‌ی 1196: اگر در نماز مستحبی دو رکعتی گمانتان به سه رکعت یا بیشتر برود، اعتنا نکنید و نمازتان را صحیح بدانید ولی اگر گمانتان به دو رکعت یا کمتر برود، به همان گمان عمل کنید، مثلاً اگر گمانتان به یک رکعت می‌رود، یک رکعت دیگر هم بخوانید.
مسأله‌ی 1197: اگر در نماز نافله کاری کنید که برای آن سجده‌ی سهو واجب می‌شود یا یک سجده یا تشهد را فراموش نمایید، سجده‌ی سهو یا قضای سجده و تشهد را بعد از نماز، لازم ندانید.
مسأله‌ی 1198: اگر شک کنید که نماز مستحبی را خوانده‌اید یا نه، چنانچه آن نماز مثل نماز جعفر طیار، وقت معین نداشته باشد، بنا بگذارید که نخوانده‌اید و همچنین است اگر مثل نافله‌ی یومیه وقت معین داشته باشد و پیش از گذشتن وقت شک کنید که آن را بجا آورده‌اید یا نه، ولی اگر بعد از گذشت وقت شک کنید که خوانده‌اید یا نه، می‌توانید به شک خود اعتنا نکنید.
شک‌های صحیح
مسأله‌ی 1199: در نُه صورت اگر در شماره‌ی رکعت‌های نماز چهار رکعتیتان شک کنید باید فکر نمایید، پس اگر یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا کردید، همان طرف را بگیرید و نماز را تمام کنید و گرنه به دستورهایی که گفته خواهد شد عمل نمایید و آن نُه صورت از این قرار است:
اول: آنکه بعد از سر برداشتن از سجده‌ی دوم شک کنید دو رکعت خوانده‌اید یا سه رکعت، که باید بنا بگذارید سه رکعت خوانده‌اید و یک رکعت دیگر بخوانید و نماز را تمام کنید و بعد از نماز، یک رکعت نماز احتیاط ایستاده، به دستوری که بعد گفته خواهد شد، بجا آورید.
دوم: شک بین دو و چهار، بعد از تمام شدن ذکر واجب سجده‌ی دوم، که باید بنا بگذارید چهار رکعت خوانده‌اید و نماز را تمام کنید، و بعد از نماز، دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخوانید.
سوم: شک بین دو و سه و چهار بعد از تمام شدن ذکر واجب سجده‌ی دوم، که باید بنا بر چهار بگذارید، و بعد از نماز دو رکعت نماز احتیاط ایستاده، و بعد دو رکعت نماز احتیاط نشسته به جا آورید.
چهارم: شک بین چهار و پنج بعد از تمام شدن ذکر واجب سجده‌ی دوم، که باید بنا بر چهار بگذارید و نماز را تمام کنید، و بعد از نماز، دو سجده‌ی سهو بجا آورید، ولی اگر یکی از این چهار شک بعد از سجده‌ی اول، یا پیش از تمام شدن ذکر واجب سجده‌ی دوم برایتان پیش آید، نمازتان را تمام کنید و دوباره بخوانید.
پنجم: شک بین سه و چهار که در هر جای نماز باشد، باید بنا بر چهار بگذارید و نماز را تمام کنید، و بعد از نماز، یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نماز احتیاط نشسته به جا آورید.
ششم: شک بین چهار و پنج در حال ایستاده که باید بنشینید و تشهد بخوانید و نماز را سلام بدهید، سپس بلافاصله یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته به جا آورید، و بعد از نماز احتیاط، دو سجده‌ی سهو نیز بجای آورید.
هفتم: شک بین سه و پنج در حال ایستاده که باید بنشینید و تشهد بخوانید، و بلافاصله بعد از سلام، دو رکعت نماز احتیاط ایستاده به جا آورید. و بعد از نماز احتیاط، دو سجده‌ی سهو انجام دهید.
هشتم: شک بین سه و چهار و پنج در حال ایستاده که باید بنشینید و تشهد بخوانید، و بلافاصله بعد از سلام، دو رکعت نماز احتیاط ایستاده، و بعد دو رکعت نشسته به جا آورید. و بعد از نمازهای احتیاط، دو سجده‌ی سهو نیز انجام دهید.
نهم: شک بین پنج و شش در حال ایستاده که باید بنشینید و تشهد بخوانید، و بعد از سلام، دو سجده‌ی سهو به جا آورید.
مسأله‌ی 1200: اگر یکی از شک‌های صحیح برایتان پیش آید، نباید نماز را بشکنید و چنانچه نماز را بشکنید، خود را معصیت‌کار بدانید و استغفار کنید. پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند، مثل روگرداندن از قبله، نمازتان را از اول بگیرید، نماز دومتان را باطل بشمارید.
مسأله‌ی 1201: اگر یکی از شکهایی که نماز احتیاط بر آنها واجب است در نماز پیش آید، چنانچه نماز را تمام کنید و بدون خواندن نماز احتیاط، نماز را از سر بگیرید، خود را معصیت‌کار بدانید و استغفار کنید. پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند، نماز را از سر بگیرید، نماز دومتان را هم باطل بشمارید.
مسأله‌ی 1202: وقتی یکی از شک‌های صحیح برایتان پیش آمد، باید فوراً برای برطرف شدن شک، فکر کنید.
مسأله‌ی 1203: اگر اول، گمانتان به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظرتان مساوی شود، باید به دستور شک عمل نمایید، و اگر اول دو طرف در نظرتان مساوی باشد و به طرفی که وظیفهتان است بنا بگذارید، بعد گمانتان به طرف دیگر برود، باید همان طرف را بگیرید و نماز را تمام کنید.
مسأله‌ی 1204: هر گاه ندانید گمانتان به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در نظرتان مساوی است، باید به دستور شک عمل کنید و نماز را تمام نمایید، سپس نماز را دوباره بخوانید.
مسأله‌ی 1205: اگر بعد از نماز بدانید که در بین نماز، حال تردیدی داشته‌اید که مثلاً دو رکعت خوانده‌اید یا سه رکعت و بنا را بر سه گذاشته‌اید، ولی ندانید که گمانتان به خواندن سه رکعت بوده یا هر دو طرف در نظرتان مساوی بوده، باید نماز احتیاط را بخوانید.
مسأله‌ی 1206: اگر موقعی که تشهد می‌خوانید یا بعد از ایستادن شک کنید که دو سجده را بجا آورده‌اید یا نه و در همان موقع یکی از شکهایی که اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفاق بیافتد صحیح می‌باشد برایتان پیش آید، مثلاً شک کنید که دو رکعت خوانده‌اید یا سه رکعت، به دستور آن شک عمل کنید، و نمازتان را هم دوباره بخوانید.
مسأله‌ی 1207: اگر پیش از آنکه مشغول تشهد شوید یا در رکعتهایی که تشهد ندارد، پیش از ایستادن شک کنید که دو سجده را بجا آورده‌اید یا نه، و در همان موقع یکی از شکهایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایتان پیش آید، نمازتان را باطل بشمارید.
مسأله‌ی 1208: اگر موقعی که ایستاده، بین سه و چهار یا بین سه و چهار و پنج شک کنید و یادتان بیاید که دو سجده یا یک سجده از رکعت پیش بجا نیاورده‌اید، نمازتان را باطل بشمارید.
مسأله‌ی 1209: اگر شکتان از بین برود و شک دیگری برایتان پیش آید، مثلاً اول شک کنیدکه دو رکعت خوانده‌اید یا سه رکعت، بعد شک کنید که سه رکعت خوانده‌اید یا چهار رکعت، باید به دستور شک دوم عمل نمایید.
مسأله‌ی 1210: اگر بعد از نماز شک کنید که در نماز مثلاً بین دو و چهار شک کرده‌اید یا بین سه و چهار، به دستور هر دو عمل کنید و نماز را هم دوباره بخوانید.
مسأله‌ی 1211: اگر بعد از نماز بفهمید که در نماز، شکی برایتان پیش آمده ولی ندانید از شک‌های باطل بوده یا از شک‌های صحیح و اگر از شک‌های صحیح بوده کدام قسم آن بوده است، باید دو رکعت نماز احتیاط ایستاده و یک رکعت نماز احتیاط ایستاده و دو رکعت نماز احتیاط نشسته و دو سجده‌ی سهو بجا آورید و نماز را هم دوباره بخوانید.
مسأله‌ی 1212: هر گاه نشسته نماز بخوانید، اگر شکی کنید که باید برای آن، یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته بخوانید، باید دو رکعت نشسته بجا آورید، و اگر شکی کنید که معین است برای آن باید دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخوانید، باید یک رکعت نشسته و سپس دو رکعت نشسته بجا آورید و نماز را هم اعاده کنید.
مسأله‌ی 1213: هر گاه ایستاده نماز بخوانید ولی موقع خواندن نماز احتیاط از ایستادن عاجز شوید، باید مثل کسی که نماز را نشسته می‌خواند و حکم آن در مسأله‌ی پیش گفته شد، نماز احتیاط را بجا آورید.
مسأله‌ی 1214: هر گاه نشسته نماز بخوانید ولی موقع خواندن نماز احتیاط بتوانید بایستید، باید به وظیفه‌ی کسی که نماز را ایستاده می‌خواند، عمل کنید.