مسأله‌ی 2464: اگر زنی بچه‌ای را با شرایطی که در مسأله‌ی 2474 گفته خواهد شد، شیر دهد، آن بچه را به این عدّه محرم بدانید:
اول: خود زن و آن را «مادر رضاعی» بگویید.
دوم: شوهر زن که شیر، مال اوست و او را «پدر رضاعی» بگویید.
سوم: پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند، اگر چه پدر و مادر رضاعی او باشند.
چهارم: بچههایی که از آن زن به دنیا آمده‌اند، یا به دنیا خواهند آمد.
پنجم: بچه‌های اولاد آن زن هر چه پایین روند، چه از اولاد او به دنیا آمده، یا اولاد او آن بچهها را شیر داده باشند.
ششم: خواهر و برادر آن زن، اگر چه رضاعی باشند. یعنی به واسطه‌ی شیر خوردن، با آن زن، خواهر و برادر شده باشند.
هفتم: عمو و عمه‌ی آن زن، اگر چه رضاعی باشند.
هشتم: دایی و خاله‌ی آن زن، اگر چه رضاعی باشند.
نهم: اولاد شوهر آن زن که شیر، مال آن شوهر است، هر چه پایین روند، اگر چه اولاد رضاعی او باشند.
دهم: پدر و مادرِ شوهر آن زن، که شیر، مال آن شوهر است، هر چه بالا روند.
یازدهم: خواهر و برادر شوهری که شیر، مال اوست، اگر چه خواهر و برادر رضاعی او باشند.
دوازدهم: عمو و عمه و دایی و خاله‌ی شوهری که شیر، مال اوست و هر چه بالا روند، اگر چه رضاعی باشند.
و نیز عدّه‌ی دیگری که در مسائل بعد گفته خواهد شد.
مسأله‌ی 2465: هر گاه زنی بچهتان را با شرایطی که در مسأله‌ی 2474 گفته خواهد شد شیر بدهد، نباید با دخترهایی که از آن زن به دنیا آمده‌اند ازدواج کنید و نیز نباید دخترهای شوهری که شیر، مال اوست را برای خود عقد نمایید، بلکه نباید دخترهای رضاعی او را هم برای خود عقد نمایید و نباید نگاه محرمانه، یعنی نگاهی که می‌توانید به مَحرم‌های خود کنید، به آنان نمایید.
مسأله‌ی 2466: هر گاه زنتان بچه‌ای را با شرایطی که در مسأله‌ی 2474 گفته خواهد شد شیر بدهد، خواهرهای آن بچه را بدین واسطه بر خود مَحرم ندانید و با آنان ازدواج هم نکنید. و نیز خویشانتان را به برادر و خواهر بچه‌ای که شیر خورده، مَحرم نشمارید.
مسأله‌ی 2467: هر گاه منهاجیات بچه‌ای را شیر دهند، برادرهای آن بچه را بدین واسطه بر خود مَحرم ندانید، و نیز خویشانشان را به برادر و خواهر بچه‌ای که شیر خورده، مَحرم نشمارند.
مسأله‌ی 2468: هر گاه با زنی که دختری را شیر کامل داده ازدواج کنید و با آن زن نزدیکی نمایید، هیچگاه نباید آن دختر را برای خود عقد کنید.
مسأله‌ی 2469: هر گاه با دختری ازدواج کنید، هیچگاه نباید با زنی که آن دختر را شیر کامل داده، ازدواج نمایید.
مسأله‌ی 2470: نباید با دختری که مادر یا مادر بزرگش شما را شیر کامل داده است، ازدواج کنید و نیز اگر زن پدرتان از شیر پدرتان، دختری را شیر داده باشد، نباید با آن دختر ازدواج نمایید، و چنانچه دختر شیرخواری را برای خود عقد کنید، بعد مادر یا مادر بزرگ یا زن پدرتان از شیر پدرتان آن دختر را شیر دهند، عقد را باطل بدانید.
مسأله‌ی 2471: با دختری که خواهرتان یا زن برادرتان از شیر برادرتان او را شیر کامل داده باشد، نباید ازدواج کنید و همچنین است اگر خواهرزاده یا برادرزاده یا نوه‌ی خواهر یا نوه‌ی برادرتان آن دختر را شیر داده باشند.
مسأله‌ی 2472: منهاجیات نباید بچه‌ی دخترشان را شیر دهند، که اگر چنین کنند، دخترشان باید برای همیشه از شوهرش جدا شود، و همچنین است اگر بچه‌ای که شوهر دخترشان از زن دیگر دارد را شیر دهند. ولی اگر بچه‌ی پسر خود را شیر دهند، زن پسرشان که مادر آن کودک شیرخوار است را بر شوهرش حرام ندانید.
مسأله‌ی 2473: هر گاه زن پدر منهاجیات، بچه‌ی شوهرشان را از شیر پدرشان شیر دهد، باید برای همیشه از شوهرشان جدا شوند، چه بچه‌ی خودشان باشد یا بچه‌ی زن دیگر شوهرشان.
شرایط شیر دادنی که باید علت محرم شدن بدانید
مسأله‌ی 2474: نُه شرط را برای شیر دادنی که علت محرم شدن است، لازم بدانید:
اول: بچه از شیر زن زنده بخورد، پس اگر از پستان زنی که مرده است شیر بخورد، موجب ایجاد محرمیت ندانید.
دوم: شیر آن زن از حرام نباشد، پس اگر شیر بچه‌ای را که از زنا به دنیا آمده به بچه‌ی دیگر بدهید، بچه را به واسطه‌ی آن شیر بر کسی محرم ندانید.
سوم: بچه، شیر را از پستان بمکد، پس اگر شیر را در گلوی او بریزید، موجب ایجاد محرمیت ندانید.
چهارم: شیر، خالص بوده و با چیز دیگری مخلوط نباشد.
پنجم: شیر از یک شوهر باشد. پس اگر زن شیردهی را طلاق دهید، بعد شوهر دیگری کند و از او حامله شود و تا موقع زاییدن، شیری که از شوهر اول داشته باقی باشد و مثلاً هشت دفعه پیش از زاییدن از شیر شوهر اول و هفت دفعه بعد از زاییدن از شیر شوهر دوم به بچه‌ای بدهد، بچه را به واسطه‌ی آن شیر بر کسی محرم ندانید.
ششم: بچه به واسطه‌ی مرض، شیر را قی نکند، ولی اگر قی کند، کسانی که به واسطه‌ی شیر خوردن به آن بچه مَحرم می‌شوید، نباید با او ازدواج کنید و نگاه محرمانه هم به او ننمایید.
هفتم: پانزده مرتبه یا یک شبانهروز ـ به طوری که در مسأله‌ی بعدی گفته خواهد شد ـ از شیر، سیر بخورد یا مقداری شیر به او بدهید که بگویند از آن شیر، استخوانش محکم شده و گوشت در بدنش روییده است، بلکه اگر ده مرتبه هم به او شیر دهید، کسانی که به واسطه‌ی شیر خوردن به او مَحرم می‌شوید با او ازدواج نکنید و نگاه محرمانه هم به او ننمایید.
هشتم: دو سال بچه تمام نشده باشد، پس اگر بعد از تمام شدن دو سالگی او را شیر بدهید، موجب ایجاد محرمیت به کسی ندانید بلکه اگر مثلاً پیش از تمام شدن دو سال، چهارده مرتبه و بعد از آن یک مرتبه شیر بخورد، باز هم موجب ایجاد محرمیت به کسی ندانید، ولی چنانچه از موقع زاییدن زن شیرده، بیشتر از دو سال گذشته باشد و شیر او باقی باشد و بچه‌ای را شیر دهد، نباید با او ازدواج کنید و نگاه محرمانه هم به او ننمایید.
نهم: شیر از زایمان باشد، پس خوردن شیری که بدون زایمان در پستان زن یا مرد پیدا شده را موجب محرمیت ندانید.
مسأله‌ی 2475: شیر خوردنی را موجب محرمیت بدانید که شیرخوار در بین یک شبانهروز، غذا یا شیر زن دیگری را نخورد، ولی اگر کمی غذا بخورد که نگویند در بین، غذا خورده، دارای اشکال ندانید. و نیز باید پانزده مرتبه را از شیر یک زن بخورد و در بین پانزده مرتبه، شیر دیگری را نخورد و در هر دفعه، بدون فاصله شیر بخورد، ولی اگر در بین شیر خوردن، نفس تازه کند یا کمی صبر کند که از اولی که پستان در دهان می‌گیرد تا وقتی سیر می‌شود، یک دفعه حساب شود، دارای اشکال ندانید.
مسأله‌ی 2476: هر گاه زنی از شیر شوهر خود بچه‌ای را شیر دهد، بعد شوهر دیگری کند و از شیر آن شوهر هم بچه‌ی دیگری را شیر دهد، آن دو بچه، نباید با هم ازدواج کنند ولی نگاه محرمانه نیز به یکدیگر ننمایند.
مسأله‌ی 2477: هر گاه زنی از شیر یک شوهر، چندین بچه را شیر دهد، همه‌ی آنان باید خود را به یکدیگر و به شوهر و به زنی که آنان را شیر داده، مَحرم بدانند.
مسأله‌ی 2478: هر گاه کسی چند زن داشته باشد و هر کدام آنان ـ با شرایطی که گفته شد ـ بچه‌ای را شیر دهد، همه‌ی آن بچهها باید خود را به یکدیگر و به آن مرد و به همه‌ی آن زنها مَحرم بدانند.
مسأله‌ی 2479: هر گاه دو زن شیرده داشته باشید و یکی از آنان بچه‌ای را مثلاً هشت مرتبه و دیگری هفت مرتبه شیر بدهد، آن شیردادن را موجب محرمیت آن بچه ندانید.
مسأله‌ی 2480: هر گاه زنی از شیر یک شوهر، پسر و دختری را شیر کامل بدهد، خواهر و برادر آن دختر نباید خود را با خواهر و برادر آن پسر، مَحرم بدانند ولی با یکدیگر ازدواج هم نکنند.
مسأله‌ی 2481: نباید بدون اجازه‌ی زن خود با زنهایی که به واسطه‌ی شیر خوردن، خواهرزاده یا برادر زاده‌ی زنتان شده‌اند ازدواج کنید و نیز اگر گرفتار لواط با پسری شده باشید، نباید با دختر، خواهر، مادر و مادربزرگ آن پسر که رضاعی هستند، یعنی به واسطه‌ی شیر خوردن، دختر، خواهر و مادر او شده‌اند، ازدواج نمایید.
مسأله‌ی 2482: زنی که برادرتان را شیر داده را مَحرم ندانید، ولی با او ازدواج نکنید.
مسأله‌ی 2483: نباید با دو خواهر ـ اگر چه رضاعی باشند، یعنی به واسطه‌ی شیر خوردن خواهر یکدیگر شده باشند ـ ازدواج کنید و چنانچه دو زن را عقد کنید و بعد بفهمید خواهر بوده‌اند، در صورتی که عقد آنان در یک وقت بوده، هر دو را باطل بشمارید و اگر در یک وقت نبوده، عقد اولی را صحیح و عقد دومی را باطل بدانید.
مسأله‌ی 2484: منهاجیات نباید به چند گروه شیر بدهند:
اول: برادر و خواهر خودشان.
دوم: عمو، عمه، دایی و خاله‌ی خودشان.
سوم: اولاد عمو و اولاد دایی خودشان.
چهارم: برادرزاده‌ی خودشان.
پنجم: برادر شوهر یا خواهر شوهرشان.
ششم: خواهرزاده‌ی خود یا خواهرزاده‌ی شوهرشان.
هفتم: عمو، عمه، دایی و خاله‌ی شوهرشان.
هشتم: نوه‌ی زن دیگر شوهرشان.
مسأله‌ی 2485: زنی که دختر عمه یا دختر خالهتان را شیر داده را مَحرم ندانید، ولی از ازدواج با او نیز خودداری نمایید.
مسأله‌ی 2486: هر گاه یکی از زن‌هایتان فرزند عموی زن دیگرتان را شیر دهد، موجب حرام شدن زنی که فرزند عمویش شیر خورده بر خود ندانید.
آداب شیر دادن
مسأله‌ی 2487: بهترین زن برای شیر دادن به بچه را مادر او بدانید و سزاوار است منهاجیات برای شیر دادن از شوهر خود مزد نگیرند، ولی خوب است که به زنانتان برای شیردادن مزد بدهید و اگر مادر بخواهد بیشتر از دایه مزد بگیرد، می‌توانید بچه را از او گرفته و به دایه بدهید.
مسأله‌ی 2488: دایه‌ای که برای کودک می‌گیرید، دوازده امامی و دارای عقل و عفت و صورت نیکو باشد و شیرخوارتان را به دایه‌ی کم عقل یا غیر دوازده امامی یا بد صورت یا بد اخلاق یا زنازاده یا دایه‌ای که از زنا بچه‌دار شده، ندهید.
مسائل متفرقه‌ی شیردادن
مسأله‌ی 2489: باید منهاجیات به هر بچه‌ای که شیر کامل می‌دهند، به دقت ثبت کنند تا بعدها فراموش نشود و دو نفر مَحرم با یکدیگر ازدواج نکنند.
مسأله‌ی 2490: خوب است کسانی که به واسطه‌ی شیر خوردن، با شما خویشی پیدا کرده‌اند را احترام نمایید، ولی نباید از یکدیگر ارث ببرید.
مسأله‌ی 2491: منهاجیات باید در صورتی که ممکن باشد، فرزندشان را دو سال تمام شیر بدهند و اگر امکان نداشت، بیست و یک ماه را حتماً شیر بدهند.
مسأله‌ی 2492: منهاجیات نباید بدون اجازه‌ی شوهرشان به بچه‌ی دیگری شیر بدهند. و نباید بچه‌ای را شیر بدهند که به واسطه‌ی شیردادن به آن بچه، به شوهرشان حرام شود؛ مثلاً اگر شوهرشان دختر شیرخواری را برای خود عقد کرده باشد، نباید آن دختر را شیر دهند، چون اگر آن دختر را شیر دهند، مادر زن شوهرشان شده و بر او حرام می‌گردد.
مسأله‌ی 2493: هر گاه دختر شیرخواری را با اجازه‌ی ولیّ‌اش برای خود عقد موقت کنید و زن برادرتان ـ با شرایطی که در مسأله‌ی 2474 گفته شد ـ به او شیر بدهد، آن دختر و همچنین زن برادرتان را محرم ندانید، ولی هرگز با زن برادرتان، اگر از برادرتان جدا شود یا بعد از مردن برادرتان، و همچنین آن دختر، ازدواج نکنید.
مسأله‌ی 2494: هر گاه پیش از آن که زنی را برای خود عقد کنید، بفهمید که آن زن به واسطه‌ی شیرخوردن بر شما حرام شده، نباید با او ازدواج کنید. و اگر بعد از عقد بفهمید، عقد را باطل بشمارید. پس اگر با او نزدیکی نکرده باشید یا نزدیکی کرده باشید و زن در وقت نزدیکی کردن می‌دانسته بر شما حرام است، پرداخت مهریهاش را لازم ندانید، ولی اگر او نیز بعد از نزدیکی بفهمد که بر شما حرام بوده، باید مهریهاش را مطابق زنهایی که مثل او هستند، بدهید. و در تفاوت مهریه‌ی خودش با مهریه‌ی زنان مثل او، با هم مصالحه نمایید.
مسأله‌ی 2495: هر گاه منهاجیات پیش از آن که به عقد مردی در آیند، بفهمند که با او به واسطه‌ی شیر خوردن محرم هستند، نباید به همسری‌اش رضایت دهند و اگر بعد از عقد بفهمند، چنانچه نزدیکی نکرده باشند، عقدشان را باطل بشمارند و نباید مهریه بگیرند، ولی اگر نزدیکی کرده باشند، از شوهرشان جدا شوند و بر مقدار مهریه با او مصالحه کنند.
مسأله‌ی 2496: شیر دادنی که باید علت محرم شدن بدانید را به دو چیز ثابت بشمارید:
اول: خبردادن عدّه‌ای که از گفته‌ی آنان یقین برایتان حاصل شود.
دوم: شهادت دو مرد عادل یا یک مرد و دو زن عادل یا چهار زن عادل.
و این دو گروه باید شرایط شیر دادن را هم بگویند، مثلاً بگویند: «ما دیده‌ایم که فلان بچه، یک شبانهروز از پستان فلان زن شیر خورده و چیزی هم در بینش نخورده» و همچنین سایر شرطها ـ که در مسأله‌ی 2474 گفته شد ـ را شرح دهند.
مسأله‌ی 2497: هر گاه شک کنید در دوران شیرخوارگی، از زنی به مقداری که علت محرم شدن است، شیر خورده‌اید یا نه، یا گمان داشته باشید که به آن مقدار شیر خورده‌اید، آن شیرخوردن را موجب ایجاد محرمیت ندانید و از ازدواج با کسانی که می‌توانستند به واسطه‌ی آن شیر بر شما مَحرم باشند، خودداری نمایید.