9. در برخی مسألهها، به جای بیان احکام، راهکاری آسان برای خروج از مسأله ارائه شد.
مثلاً در مسألهی 1777 مینویسند: اگر انسان نتواند یک جا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید، یا در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه میکنند، به طوری که تهیه نکردن آن عیب است، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، خمس ندارد.
که به صورت زیر، راهکاری آسان برای حل آن مشکل ارائه شده است:
مسألهی 1777: هر گاه نتوانید جهیزیهی دخترتان را یکجا تهیه کنید و مجبور باشید که هر سال مقداری از آن را تهیه نمایید، هر مقدار که تهیه کردید را به دخترتان هدیه کنید.
یا مثلاً در مسألهی 1833 مینویسند: اگر کافر ذمّی صغیر باشد و ولیّ او برایش زمینی بخرد، …
(جمعی از مراجع تقلید: احتیاط واجب آن است که تا بالغ نشود، خمس زمین را از او نگیرند)
(جمعی دیگر از مراجع تقلید: باید خمس آن را بدهد)
(جمعی دیگر از مراجع تقلید: احتیاط واجب آن است که در ضمن معامله، با او شرط کنند که خمس آن را بدهد)
که به صورت زیر، راهکاری آسان برای حل آن مشکل ارائه شده است:
مسألهی 1833: هر گاه کافر ذمّی صغیر باشد و ولیّ او بخواهد برایش زمینی بخرد، به او زمین نفروشید.
یا مثلاً در مسألهی 1987 مینویسند: اگر دو نفر در مالی که زکات آن واجب شده با هم شریک باشند و یکی از آنان زکات قسمت خود را بدهد و بعد مال را تقسیم کنند، چنانچه بداند شریکش زکات سهم خود را نداده، تصرف او در سهم خودش هم اشکال دارد.
که به صورت زیر، راهکاری آسان برای حل آن مشکل ارائه شده است:
مسألهی 1987: هر گاه با کسی در مالی که زکات آن واجب شده شریک باشید، نخست مال را تقسیم کنید و سپس زکات سهم خود را بپردازید.
یا مثلاً در مسألهی 2074 مینویسند: اگر کسی که مقدار کمتر را میدهد، چیزی علاوه کند، مثلاً یک من گندم و یک دستمال را به یک من و نیم گندم بفروشد، اگر مقدار کمتر در قیمت مساوی با مقدار بیشتر همجنس آن باشد و کسی که مقدار کمتر را میدهد، برای خلاصی از فروش آن به زیادتر از همجنس، چیزی علاوه کند، مثلاً یک من گندم اعلا و یک دستمال را به یک من و نیم گندم متوسط بفروشد اشکال ندارد، و همچنین است اگر از هر دو طرف چیزی زیاد کنند، مثلاً یک من گندم و یک دستمال را به یک من و نیم گندم و یک دستمال بفروشد، ولی اگر چیز علاوه، برای فرار از ربا باشد، مثلاً یک من گندم خوب را به یک من و نیم گندم خوب مثل آن بخواهد نسیه بفروشد و برای فرار از ربا، چیزی بر یک من گندم علاوه کند، جایز نیست.
که به صورت زیر، راهکاری ساده و روشن برای حلش بیان شده است:
مسألهی 2074: هر گاه بخواهید دو جنس را با هم مبادله کنید، باید جنستان را به طرف بفروشید و جنس او را بخرید و از معاملهی جنس به جنس پرهیز نمایید.
یا مثلاً در مسألهی 2544 مینویسند: اگر کسی زن خود را بدون این که او بفهمد طلاق دهد، چنانچه مخارج او را مثل وقتی که زنش بوده بدهد و مثلاً بعد از یک سال بگوید: «یک سال پیش تو را طلاق دادم» و شرعاً هم ثابت کند، میتواند چیزهایی را که در آن مدت برای زن تهیه نموده و او مصرف نکرده است از او پس بگیرد، ولی چیزهایی را که مصرف کرده نمیتواند از او مطالبه نماید.
که به صورت زیر، راهکاری ساده و روشن برای حلش بیان شده است:
مسألهی 2544: هر گاه زنتان را طلاق دهید، او را مطلع نمایید.