کلمهی «اوتاد»، جمع «وتد» به معنی میخهاست و سه بار در قرآن کریم، آمده است. دو بار آن، خدای تعالی، فرعون را «ذو الاوتاد» میخواند و میفرماید: «کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ عادٌ وَ فِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتادِ» [1]
و همچنین میفرماید: «وَ فِرْعَوْنَ ذِی الْأَوْتادِ» [2]
و امام صادق (علیه السلام) در علت این نامگذاری فرمودند: «لِأَنَّهُ کَانَ إِذَا عَذَّبَ رَجُلًا بَسَطَهُ عَلَى الْأَرْضِ عَلَى وَجْهِهِ وَ مَدَّ یَدَیهِ وَ رِجْلَیهِ فَأَوْتَدَهَا بِأَرْبَعَةِ أَوْتَادٍ فِی الْأَرْضِ وَ رُبَّمَا بَسَطَهُ عَلَى خَشَبٍ مُنْبَسِطٍ فَوَتَّدَ رِجْلَیهِ وَ یَدَیهِ بِأَرْبَعَةِ أَوْتَادٍ ثُمَّ تَرَکَهُ عَلَى حَالِهِ حَتَّى یَمُوتَ فَسَمَّاهُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِرْعَوْنَ ذَا الْأَوْتَادِ لِذَلِکَ» [3]
در یک مورد نیز کوهها را «اوتاد» خوانده است. میفرماید:
«وَ الْجِبالَ أَوْتاداً» [4]
پس نتیجه میگیریم که اوتاد به معنی انسانهای خاص، در قرآن کریم نیامده و در روایات معتبر نیز اثری از چنین افرادی نیست و در فرقهای منهاجی و صوفی، گذشت که «اوتاد»، از ساختههای صوفیه است و هیچ اساسی در کتاب خدا و روایات معتبر شیعی ندارد.
………………………………………..
1. سورهی صاد، آیهی 12. ترجمه: پیش از ایشان قوم نوح و عاد و فرعونِ صاحب میخها تکذیب کردند.
2. سورهی فجر، آیهی 10. ترجمه: و فرعون، صاحب میخها.
3. علل الشرائع، شیخ صدوق، جلد 1، صفحهی 70، باب العلة التی من أجلها سُمّی فرعون ذا الأوتاد. ترجمه: برای این که هر گاه مردی را عذاب میکرد، او را با صورت بر زمین میگسترانید و دستها و پاهایش را دراز میکرد و او را با چهار میخ به زمین میکوبید و گاهی او را بر چوبی میگسترانید و پاها و دستهایش را با چهار میخ میکوبید، سپس او را بر همان حال رها میکرد تا بمیرد، پس خدای عز و جل او را بدین جهت، فرعونِ صاحب میخها نامیده است.
4. سورهی نبأ، آیهی 7. ترجمه: و کوهها را میخها قرار دادیم.