با توجه به آموزه‌های اسلام در مطلوبیت ثروت و مذموم بودن فقر1، یکی دیگر از ملاک‌های استجماع قانون، آیات و روایات معتبری است که عملی را موجب جلب ثروت، دفع فقر و زیاد شدن روزی بر می‌شمارد یا عملی را مایه‌ی فقر، پریشان‌حالی، بدهکاری و کم‌شدن روزی معرفی می‌فرماید.
نمونه‌ی 1 (حدیث ـ زیاد شدن روزی): عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام) قَالَ: «التَّعْقِیبُ أَبْلَغُ فِی طَلَبِ الرِّزْقِ مِنَ الضَّرْبِ فِی البِلَادِ»2
نمونه‌ی 2 (حدیث ـ دفع فقر): عَنِ الرِّضَا (علیه‌السلام) قَالَ: «الْعَقِیقُ یُنْفِی الْفَقْرَ»3
نمونه‌ی 3 (حدیث ـ فقرآور): عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام) قَالَ: «أَیُمَا رَجُلٍ دَعَا عَلَى وُلْدِهِ أَوْرَثَهُ اللهُ الْفَقْرَ»4
……………………………………
1. به عنوان نمونه، به روایات زیر توجه کنید:
اول: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام): «غِنًى یحْجُزُک عَنِ الظُّلْمِ خَیرٌ مِنْ فَقْرٍ یحْمِلُک عَلَى الْإِثْمِ؛ بی‌نیازی‌ای که تو را از ستمکاری نگه‌دارد، بهتر است از ناداری‌ای که تو را مجبور به گناه کند» (کافی، محدث کلینی، جلد 9، صفحه‌ی 527، باب الاستعانة بالدنیا على الآخرة؛ من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 3، صفحه‌ی 166، باب المعایش و المکاسب؛ تهذیب الأحکام، شیخ طوسی، جلد 6، صفحه‌ی 328، باب المکاسب؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 6، صفحه‌ی 448، باب المعایش و المکاسب؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 41؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 31، باب استحباب الاستعانة بالدنیا على الآخرة؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 19، صفحه‌ی 15، حدیث 11)
دوم: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «کادَ الْفَقْرُ أَنْ یَکُونَ کُفْراً وَ کادَ الْحَسَدُ أَنْ یغْلِبَ الْقَدَرَ؛ نزدیک است که فقر، به ناسپاسی تبدیل شود و حسادت، بر قدر، غالب آید» (کافی، محدث کلینی، جلد 2، صفحه‌ی 307، باب الحسد؛ امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی 295، المجلس التاسع و الأربعون)
سوم: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «الفَقرُ المَوتُ الأکبَرُ؛ فقر، مرگ بزرگ است» (نهج البلاغة، حکمت 163)
چهارم: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «اللّهُمّ إنّی أعوذُ بکَ مِن الکُفرِ و الفَقرِ» فقالَ رجُلٌ: أ یعدِلانِ؟ قالَ: «نَعَم». ترجمه: بار خدایا! من از کفر و فقر به تو پناه مىبرم. مردى عرض کرد: آیا این دو با هم برابرند؟ فرمودند: آرى. (کنز العمّال، متقی هندی، رقم 16687)
پنجم: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «نِعْمَ الْعَوْنُ عَلَى تَقْوَى اللهِ الْغِنَى؛ خوب یاری‌گری است بر پرهیزکاری، بی‌نیازی» (الجعفریات/الأشعثیات، محمد بن اشعث، صفحه‌ی 155، باب فضل الغنى؛ تحف العقول، ابن شعبه حرانی، صفحه‌ی 49؛ من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 3، صفحه‌ی 156، باب المعایش و المکاسب؛ عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، احسایی، جلد 1، صفحه‌ی 267، الفصل العاشر فی أحادیث تتضمن شیئاً من الآداب الدینیة)
ششم: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «نعم العون على تقوى الله المال؛ خوب یاوری است بر پرهیزکاری، مال» (شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید، جلد 19، صفحه‌ی 227)
2. تهذیب الاحکام، شیخ طوسی، جلد 2، صفحه‌ی 65. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: خواندن تعقیبات در طلب روزی، رساننده‌تر از تجارت یا جستجوی شهرهاست.
3. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 470، باب العقیق؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 20، صفحه‌ی 767؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 5، صفحه‌ی 85، باب استحباب التختم بالعقیق؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 2، صفحه‌ی 138، یستحب التختم بالعقیق؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 357، حدیث 1. ترجمه: امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند: [همراه داشتن یا به دست کردن انگشتر] عقیق، فقر را دور می‌کند.
4. عدة الداعی و نجاح الساعی، ابن فهد حلی، صفحه‌ی 89؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 101، صفحه‌ی 99، باب 2: فضل الأولاد و ثواب تربیتهم و کیفیتها. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: هر مردی که فرزندانش را نفرین کند، خدای تعالی فقیرش می‌سازد.