هر گاه به عملی امر شده باشد، سپس در روایتی، انجام عمل دیگری به منزله‌ی ترک عمل به امر اولی معرفی شده باشد، عمل دوم، ناپسند است و روایاتش می‌تواند در استجماع قانون، مورد استفاده قرار بگیرد.
نمونه‌ی 1 (حدیث): قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) «مَا أَجْمَلَ فِی الطَّلَبِ مَنْ رَکبَ الْبَحْرَ»1
نمونه‌ی 2 (حدیث): قَالَ عَلِی (علیه‌السلام): «مَا أَجْمَلَ فِی الطَّلَبِ مَنْ رَکبَ الْبَحْرَ لِلتِّجَارَةِ»2
با دقت در نمونه‌های فوق، در می‌یابیم با توجه به این که «اجمال در طلب» در روایات دیگری مورد امر قرار گرفته است، سوار شدن به کشتی برای تجارت، مایه‌ی ترک عمل به آن امر محسوب می‌گردد. یعنی کسی که برای تجارت، سوار کشتی شود، اجمال در طلب را مراعات نکرده است. و چون مراعات «اجمال در طلب» مطلوب است، ترک آن، نامطلوب است.
نمونه‌ی 1 (حدیث): قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فِی حَجَّةِ الْوَدَاعِ: «أَلَا إِنَّ الرُّوحَ الْأَمِینَ نَفَثَ فِی رُوعِی، أَنَّهُ لَا تَمُوتُ نَفْسٌ حَتَّى تَسْتَکمِلَ رِزْقَهَا فَاتَّقُوا اللهَ وَ أَجْمِلُوا فِی الطَّلَب»3
نمونه‌ی 2 (حدیث): قَالَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِی (علیهما‌السلام): «الْإِجْمَالَ فِی الطَّلَبِ مِنَ الْعِفَّةِ»4
نمونه‌ی 3 (حدیث): عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام) قَالَ: «لَوْ کانَ الْعَبْدُ فِی جُحْرٍ لَأَتَاهُ رِزْقُهُ فَأَجْمِلُوا فِی الطَّلَبِ»5
……………………………………………..
1. کافی، محدث کلینی، جلد 5، صفحه‌ی 256. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: کسی که [برای تجارت] سوار کشتی شود، اجمال در طلب [روزی] را مراعات نکرده است.
2. کافی، محدث کلینی، جلد 5، صفحه‌ی 256. ترجمه: امیر المؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: کسی که برای تجارت سوار کشتی شود، اجمال در طلب [روزی] را مراعات نکرده است.
3. کافی، محدث کلینی، جلد 2، صفحه‌ی 74. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در آخرین سفر حجشان فرمودند: آگاه باشید که روح الامین در قلب من انداخت که کسی نمی‌میرد تا این که روزی‌اش را کامل استفاده نماید. پس پرهیزکار باشید و اجمال در طلب [روزی] نمایید.
4. التمحیص، ابوعلی اسکافی، صفحه‌ی 52. ترجمه: امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) فرمودند: اجمال در طلب، از عفت است.
5. التمحیص، ابوعلی اسکافی، صفحه‌ی 53. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: اگر بنده در سوراخی باشد، روزی‌اش می‌آید، پس اجمال در طلب داشته باشید.