اگر برخی روایات، موضوعی را به طور کلی نهی نمود و برخی دیگر، مصادیق یا نوع خاصی را بلااشکال معرفی کرد، در منهاج فردوسیان آن کار را ترک می‌کنند. یعنی قسمت رخصت، به کلیِ نهی ملحق می‌شود و آن موضوع، به طور کلی ترک می‌گردد.
نمونه‌ی اول: تعارض روایات نهی کلی (عمومی) از موسیقی با رخصت دف زدن در عروسی:
روایات نهی کلی موسیقی:
اسناد:
● سند 1: عَنِ الرِّضَا (علیه‌السلام) فِی کِتَابِهِ إِلَى الْمَأْمُونِ قَالَ: «الْإِیمَانُ هُوَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ وَ اجْتِنَابُ جَمِیعِ الْکبَائِرِ ـ إِلَى أَنْ قَالَ ـ وَ اجْتِنَابُ الْکبَائِرِ وَ هِی قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِی حَرَّمَ الله تَعَالَى وَ الزِّنَا … وَ الِاشْتِغَالُ بِالْمَلَاهِی وَ الْإِصْرَارُ عَلَى الذُّنُوبِ»1
● سند 2: عَنْ زَیدٍ الشَّحَّامِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ الله (علیه‌السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ»2 فَقَالَ: «الرِّجْسُ مِنَ الْأَوْثَانِ الشِّطْرَنْجُ وَ قَوْلُ الزُّورِ الْغِنَاءُ»3
● سند 3: عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى قَالَ: سَأَلْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (علیهماالسلام) عَنْ قَوْلِ الله عَزَّ وَ جَلَّ «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ»4 قَالَ: «الرِّجْسُ مِنَ الْأَوْثَانِ الشِّطْرَنْجُ وَ قَوْلُ الزُّورِ الْغِنَاءُ»5
● سند 4: سُئِلَ الصَّادِقُ (علیه‌السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ»6 قَالَ: «الرِّجْسُ مِنَ الْأَوْثَانِ الشِّطْرَنْجُ وَ قَوْلُ الزُّورِ الْغِنَاءُ… وَ إِیّاکَ وَ الضَّرْبَ بِالصَّوَانِیجِ فَإِنَّ الشَّیطَانَ یَرْکُضُ مَعَکَ وَ الْمَلَائِکةَ تَنْفِرُ عَنْکَ وَ مَنْ بَقِیَ فِی بَیتِهِ طُنْبُورٌ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ»7
● سند 5: عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام): «وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ، الْغِنَاءَ وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ عَنْ جَمِیعِ ذَلِکَ لَفِی شُغْلٍ»8
اسناد 6 تا 11: در ذیل آیه‌ی مبارکه‌ی «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَری لَهْوَ الْحَدیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبیلِ الله بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ»9 وارد شده است:
● سند 6: عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى قَالَ: سَأَلْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (علیهما السلام) عَنْ قَوْلِ الله عَزَّ وَ جَلَّ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ» قَالَ: «مِنْهُ الْغِنَاءُ»10
● سند 7: عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه‌السلام) قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: «الْغِنَاءُ مِمَّا وَعَدَ الله عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیهِ النَّارَ» وَ تَلَا هَذِهِ الْآیةَ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ الله بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»11
● سند 8: عَنْ مِهْرَانَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) قَالَ سَمِعْتُهُ یقُولُ: «الْغِنَاءُ مِمَّا قَالَ الله «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ الله»12
● سند 9: عَنِ الْحَسَنِ بْنِ‌هارُونَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ الله (علیه‌السلام) یَقُولُ: «الْغِنَاءُ مَجْلِسٌ لَا یَنْظُرُ اللهُ إِلَى أَهْلِهِ وَ هُوَ مِمَّا قَالَ الله عَزَّ وَ جَلَّ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ الله»13
● سند 10: قَالَ الرِّضَا (علیه‌السلام): «اعْلَمْ أَنَّ الْغِنَاءَ مِمَّا قَد وَعَدَ الله عَلَیهِ النَّارَ فِی قَوْلِهِ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیضِلَّ عَنْ سَبِیلِ الله بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یتَّخِذَها هُزُواً أُولئِک لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»14
● سند 11: عَنِ الْوَشَّاءِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه‌السلام) یقُولُ: سُئِلَ أَبُو عَبْدِ الله (علیه‌السلام) عَنِ الْغِنَاءِ فَقَالَ: هُوَ قَوْلُ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ الله»15
● سند 12: در ذیل آیه‌ی مبارکه‌ی «وَ الَّذینَ لا یَشْهَدُونَ الزُّورَ وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراماً»16 وارد شده است:
عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) قَالَ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ الَّذِینَ لا یَشْهَدُونَ الزُّورَ» قَالَ: «الْغِنَاءُ»17
اسناد 13 و 14: در ذیل آیه‌ی مبارکه‌ی «إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً»18 وارد شده است:
● سند 13: عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیادٍ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ: بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی إِنَّنِی أَدْخُلُ کنِیفاً لِی وَ لِی جِیرَانٌ عِنْدَهُمْ جَوَارٍ یتَغَنَّینَ وَ یضْرِبْنَ بِالْعُودِ فَرُبَّمَا أَطَلْتُ الْجُلُوسَ اسْتِمَاعاً مِنِّی لَهُنَّ. فَقَالَ: «لَا تَفْعَلْ» فَقَالَ الرَّجُلُ: وَ الله مَا آتِیهِنَّ إِنَّمَا هُوَ سَمَاعٌ أَسْمَعُهُ بِأُذُنِی. فَقَالَ: «لله أَنْتَ أَ مَا سَمِعْتَ الله عَزَّ وَ جَلَّ یقُولُ «إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کلُّ أُولئِک کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا» فَقَالَ: بَلَى وَ الله لَکأَنِّی لَمْ أَسْمَعْ بِهَذِهِ الْآیةِ مِنْ کتَابِ الله مِنْ أَعْجَمِی وَ لَا عَرَبِی لَا جَرَمَ أَنَّنِی لَا أَعُودُ إِنْ شَاءَ الله وَ أَنِّی أَسْتَغْفِرُ الله. فَقَالَ لَهُ: «قُمْ فَاغْتَسِلْ وَ سَلْ مَا بَدَا لَک فَإِنَّک کنْتَ مُقِیماً عَلَى أَمْرٍ عَظِیمٍ مَا کانَ أَسْوَأَ حَالَک لَوْ مِتَّ عَلَى ذَلِک احْمَدِ الله وَ سَلْهُ التَّوْبَةَ مِنْ کُلِّ مَا یکرَهُ فَإِنَّهُ لَا یکرَهُ إِلَّا کلَّ قَبِیحٍ وَ الْقَبِیحَ دَعْهُ لِأَهْلِهِ فَإِنَّ لِکلٍّ أَهْلًا»19
● سند 14: عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) أَنَّ رَجُلًا سَأَلَهُ عَنْ سَمَاعِ الْغِنَاءِ فَنَهَى عَنْهُ وَ تَلَا قَوْلَ الله عَزَّ وَ جَلَّ: «إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا»20 وَ قَالَ: «یَسْأَلُ السَّمْعُ عَمَّا سَمِعَ وَ الْفُؤَادُ عَمَّا عَقَدَ وَ الْبَصَرُ عَمَّا أَبْصَرَ»21
● سند 15: در ذیل آیات «وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاء وَالْأَرْضَ وَمَا بَینَهُمَا لَاعِبِینَ * لَوْ أَرَدْنَا أَن نَّتَّخِذَ لَهْوًا لَّاتَّخَذْنَاهُ مِن لَّدُنَّا إِن کنَّا فَاعِلِینَ * بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَیدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ وَلَکمُ الْوَیلُ مِمَّا تَصِفُونَ»22 وارد شده است:
عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ الله (علیه‌السلام) عَنِ الْغِنَاءِ وَ قُلْتُ إِنَّهُمْ یَزْعُمُونَ أَنَّ رَسُولَ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) رَخَّصَ فِی أَنْ یُقَالَ جِئْنَاکمْ جِئْنَاکمْ حَیّونَا حَیّونَا نُحَیّکُمْ فَقَالَ: «کَذَبُوا إِنَّ الله عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ «وَ ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَینَهُما لاعِبِینَ لَوْ أَرَدْنا أَنْ نَتَّخِذَ لَهْواً لَاتَّخَذْناهُ مِنْ لَدُنَّا إِنْ کُنَّا فاعِلِینَ. بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْباطِلِ فَیدْمَغُهُ فَإِذا هُوَ زاهِقٌ وَ لَکمُ الْوَیلُ مِمَّا تَصِفُونَ»23 ثُمَّ قَالَ: «وَیلٌ لِفُلَانٍ مِمَّا یَصِفُ رَجُلٌ لَمْ یَحْضُرِ الْمَجْلِسَ»24
● سند 16: عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) قَالَ: «الْغِنَاءُ عُشُّ النِّفَاقِ»25
● سند 17: عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) قَالَ: «مَنْ أَنْعَمَ الله عَلَیهِ بِنِعْمَةٍ فَجَاءَ عِنْدَ تِلْک النِّعْمَةِ بِمِزْمَارٍ فَقَدْ کفَرَهَا»26
● سند 18: قَالَ أَبُو عَبْدِ الله (علیه‌السلام): «بَیتُ الْغِنَاءِ لَا تُؤْمَنُ فِیهِ الْفَجِیعَةُ وَ لَا تُجَابُ فِیهِ الدَّعْوَةُ وَ لَا یَدْخُلُهُ الْمَلَک»27
● سند 19: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام) أَنَّهُ قَالَ: «بَیتُ الْغِنَاءِ بَیتٌ لَا تُؤْمَنُ فِیهِ الْفَجِیعَةُ وَ لَا تُجَابُ فِیهِ الدَّعْوَةُ وَ لَا تُدْخِلُهُ الْمَلَائِکةُ»28
● سند 20: عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمَدِینِی عَمَّنْ ذَکرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) قَالَ سُئِلَ عَنِ الْغِنَاءِ وَ أَنَا حَاضِرٌ فَقَالَ: «لَا تَدْخُلُوا بُیوتاً اللهُ مُعْرِضٌ عَنْ أَهْلِهَا»29
● سند 21: عَنْ یاسِرٍ الْخَادِمِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ (علیه‌السلام) قَالَ: «مَنْ نَزَّهَ نَفْسَهُ عَنِ الْغِنَاءِ فَإِنَّ فِی الْجَنَّةِ شَجَرَةً یَأْمُرُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ الرِّیاحَ أَنْ تُحَرِّکهَا فَیَسْمَعُ لَهَا صَوْتاً لَمْ یَسْمَعْ بِمِثْلِهِ وَ مَنْ لَمْ یَتَنَزَّهْ عَنْهُ لَمْ یَسْمَعْهُ»30
● سند 22: عَنِ النَّبِی (صلّی الله علیه و آله و سلّم) أَنَّهُ قَالَ: «الْغِنَاءُ یُنْبِتُ النِّفَاقَ فِی الْقَلْبِ کَمَا یُنْبِتُ الْمَاءُ الْبَقْلَ»31
● سند 23: عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی (علیه‌السلام) أَنَّهُ قَالَ: «الْغِنَاءُ یُنْبِتُ النِّفَاقَ فِی الْقَلْبِ کمَا یُنْبِتُ النَّخْلُ الطَّلْعَ»32
● سند 24: عَنْ کُلَیبٍ الصَّیدَاوِی قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ الله (علیه‌السلام) یقُولُ: «ضَرْبُ الْعِیدَانِ یُنْبِتُ النِّفَاقَ فِی الْقَلْبِ کمَا یُنْبِتُ الْمَاءُ الْخُضْرَةَ»33
● سند 25: عَنْ عَنْبَسَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) قَالَ: «اسْتِمَاعُ الْغِنَاءِ وَ اللهوِ یُنْبِتُ النِّفَاقَ فِی الْقَلْبِ کمَا یُنْبِتُ الْمَاءُ الزَّرْعَ»34
● سند 26: عَنْ مُوسَى بْنِ حَبِیبٍ عَنْ عَلِی بْنِ الْحُسَینِ (علیه‌السلام) قَالَ: «لَا یُقَدِّسُ اللهُ أُمَّةً فِیهَا بَرْبَطٌ یُقَعْقِعُ»35
● سند 27: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام) أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الْغِنَاءِ فَقَالَ لِلسَّائِلِ: «وَیحَک إِذَا فُرِّقَ بَینَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ أَینَ تَرَى الْغِنَاءَ یَکونُ؟» قَالَ: مَعَ الْبَاطِلِ وَ الله جُعِلْتُ فِدَاک. قَالَ: «فَفِی هَذَا مَا یَکفِیکَ»36
● سند 28: عَنْ یونُسَ قَالَ سَأَلْتُ الْخُرَاسَانِی (علیه‌السلام) وَ قُلْتُ إِنَّ الْعَبَّاسِی ذَکرَ أَنَّک تُرَخِّصُ فِی الْغِنَاءِ فَقَالَ: «کذَبَ الزِّنْدِیقُ مَا هَکذَا قُلْتُ لَهُ سَأَلَنِی عَنِ الْغِنَاءِ فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ رَجُلًا أَتَى أَبَا جَعْفَرٍ (علیه‌السلام) فَسَأَلَهُ عَنِ الْغِنَاءِ فَقَالَ یا فُلَانُ إِذَا مَیزَ الله بَینَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ فَأَنَّى یکونُ الْغِنَاءُ فَقَالَ مَعَ الْبَاطِلِ فَقَالَ قَدْ حَکمْتَ»37
● سند 29: عَنْ سَعِیدِ بْنِ عِلَاقَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السلام) یَقُولُ: «کَثْرَةُ الِاسْتِمَاعِ إِلَى الْغِنَاءِ یُورِثُ الْفَقْرَ»38
● سند 30: قَالَ الصَّادِقُ (علیه‌السلام): «شَرُّ الْأَصْوَاتِ الْغِنَاءُ»39
● سند 31: عَنِ الْحَسَنِ بْنِ هارُونَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ الله (علیه‌السلام) یقُولُ: «الْغِنَاءُ یُورِثُ النِّفَاقَ وَ یُعْقِبُ الْفَقْرَ»40
● سند 32: عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ فِی حَدِیثٍ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) فَقَالَ: «الْغِنَاءَ، اجْتَنِبُوا الْغِنَاءَ، اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ» فَمَا زَالَ یَقُولُ: «اجْتَنِبُوا الْغِنَاءَ، اجْتَنِبُوا» فَضَاقَ بِیَ الْمَجْلِسُ وَ عَلِمْتُ أَنَّهُ یَعْنِینِی. فَلَمَّا أَنْ خَرَجْتُ قُلْتُ لِمَوْلَاهُ مُعَتِّبٍ: وَ اللهِ مَا عَنَى غَیرِی»41
● سند 33: عَلِی بْنُ جَعْفَرٍ فِی کتَابِهِ عَنْ أَخِیهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ (علیه‌السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ یَتَعَمَّدُ الْغِنَاءَ یُجْلَسُ إِلَیهِ قَالَ: «لَا»42
● سند 34: عَنْ رَسُولِ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) قَالَ: «صَوْتَانِ مَلْعُونَانِ یُبْغِضُهُمَا اللهُ إِعْوَالٌ عِنْدَ مُصِیبَةٍ وَ صَوْتٌ عِنْدَ نِعْمَةٍ یَعْنِی النَّوْحَ وَ الْغِنَاءَ»43
● سند 35: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام) أَنَّهُ قَالَ: «لَا یَحِلُّ بَیعُ الْغِنَاءِ وَ لَا شِرَاؤُهُ وَ اسْتِمَاعُهُ نِفَاقٌ وَ تَعَلُّمُهُ کُفْرٌ»44
● سند 36: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام) أَنَّهُ قَالَ: «مَجْلِسُ الْغِنَاءِ مَجْلِسٌ لَا یَنْظُرُ الله إِلَى أَهْلِهِ وَ الْغِنَاءُ یُورِثُ النِّفَاقَ وَ یُعْقِبُ الْفَقْرَ»45
● سند 37: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام) أَنَّهُ سَأَلَ رَجُلًا مِمَّنْ یَتَّصِلُ بِهِ عَنْ حَالِهِ فَقَالَ: جُعِلْتُ فِدَاک مَرَّ بی‌فُلَانٌ أَمْسِ فَأَخَذَ بِیدِی وَ أَدْخَلَنِی مَنْزِلَهُ وَ عِنْدَهُ جَارِیةٌ تَضْرِبُ وَ تُغَنِّی فَکُنْتُ عِنْدَهُ حَتَّى أَمْسَینَا. فَقَالَ أَبُو عَبْدِ الله (علیه‌السلام): «وَیحَکَ أَ مَا خِفْتَ أَمْرَ الله أَنْ یَأْتِیکَ وَ أَنْتَ عَلَى تِلْکَ الْحَالِ؟! إِنَّهُ مَجْلِسٌ لَا یَنْظُرُ اللهُ إِلَى أَهْلِهِ، الْغِنَاءُ أَخْبَثُ مَا خَلَقَ الله، الْغِنَاءُ شَرُّ مَا خَلَقَ الله، الْغِنَاءُ یُورِثُ النِّفَاقَ، الْغِنَاءُ یُورِثُ الْفَقْرَ»46
● سند 38: فِی الْخَبَرَ إِنَّ الله یَقُولُ یَوْمَ الْقِیامَةِ: «مَلَائِکتِی مَنْ حَفِظَ سَمْعَهُ وَ لِسَانَهُ عَنِ الْغِنَاءِ فَأَسْمِعُوهُ حَمْدِی وَ الثَّنَاءَ عَلَیَّ»47
● سند 39: قَالَ النَّبِی (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «الْغِنَاءُ رُقْیَةُ الزِّنَا»48
● سند 40: عَنْ صَفْوَانَ بْنِ أُمَیةَ قَالَ کُنَّا عِنْدَ رَسُولِ الله (صلی الله علیه و آله و سلم) إِذْ جَاءَ عُمَرُ بْنُ قُرَّةَ فَقَالَ: یا رَسُولَ الله إِنَّ اللهَ کَتَبَ عَلَیَّ الشِّقْوَةَ فَلَا أَرَانِی أُرْزَقُ إِلَّا مِنْ دَفِّی بِکَفِّی فَأْذَنْ فِی الْغِنَاءِ مِنْ غَیرِ فَاحِشَةٍ. فَقَالَ (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «لَا آذَنُ لَکَ وَ لَا کَرَامَةَ وَ لَا نِعْمَةَ. أَی عَدُوَّ الله، لَقَدْ رَزَقَکَ اللهُ طَیِّباً فَاخْتَرْتَ مَا حَرَّمَ عَلَیکَ مِنْ رِزْقِهِ مَکانَ مَا أَحَلَّ اللهُ لَکَ مِنْ حَلَالِهِ أَمَا إِنَّکَ لَوْ قُلْتَ بَعْدَ هَذِهِ الْمَقَالَةِ ضَرَبْتُکَ ضَرْباً وَجِیعاً»49
● سند 41: عَنْ أَبِی وَلَّادٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) جُعِلْتُ فِدَاک إِنَّ رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِنَا وَرِعاً سِلْماً کَثِیرَ الصَّلَاةِ قَدِ ابْتُلِی بِحُبِّ اللَهوِ وَ هُوَ یَسْمَعُ الْغِنَاءَ فَقَالَ: «أَ یَمْنَعُهُ ذَلِکَ مِنَ الصَّلَاةِ لِوَقْتِهَا أَوْ مِنْ صَوْمٍ أَوْ مِنْ عِیادَةِ مَرِیضٍ أَوْ حُضُورِ جِنَازَةٍ أَوْ زِیارَةِ أَخٍ؟» قَالَ قُلْتُ: لَا لَیسَ یمْنَعُهُ ذَلِک مِنْ شَیءٍ مِنَ الْخَیرِ وَ الْبِرِّ قَالَ فَقَالَ: «هَذَا مِنْ خُطُوَاتِ الشَّیطَانِ مَغْفُورٌ لَهُ ذَلِک إِنْ شَاءَ الله»50
● سند 42: قَالَ رَسُولُ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) «أَنْهَاکمْ عَنِ الزَّفْنِ وَ الْمِزْمَارِ وَ عَنِ الْکُوبَاتِ وَ الْکَبَرَاتِ»51
● سند 43: قَالَ رَسُولُ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «یُحْشَرُ صَاحِبُ الطُّنْبُورِ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ هُوَ أَسْوَدُ الْوَجْهِ وَ بِیَدِهِ طُنْبُورٌ مِنْ نَارٍ وَ فَوْقَ رَأْسِهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ بِیَدِ کُلِّ مَلَکٍ مِقْمَعَةٌ یَضْرِبُونَ رَأْسَهُ وَ وَجْهَهُ وَ یُحْشَرُ صَاحِبُ الْغِنَاءِ مِنْ قَبْرِهِ أَعْمَى وَ أَخْرَسَ وَ أَبْکَمَ وَ یُحْشَرُ الزَّانِی مِثْلَ ذَلِک وَ صَاحِبُ الْمِزْمَارِ مِثْلَ ذَلِک وَ صَاحِبُ الدَّفِّ مِثْلَ ذَلِک»52
● سند 44: عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ الزُّورِ قَالَ: «مِنْهُ قَوْلُ الرَّجُلِ لِلَّذِی یُغَنِّی أَحْسَنْتَ»53
● سند 45: عَنْ نَوْفٍ الْبِکالِی فِی حَدِیثٍ أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السلام) قَالَ لَهُ: «یا نَوْفُ إِنَّ دَاوُدَ (علیه‌السلام) قَامَ فِی مِثْلِ هَذِهِ السَّاعَةِ مِنَ اللَّیلِ فَقَالَ إنّها سَاعَةٌ لَا یَدْعُو فِیهَا عَبْدٌ إِلَّا اسْتُجِیبَ لَهُ إِلَّا أَنْ یَکُونَ عَشَّاراً أَوْ عَرِیفاً أَوْ شُرْطِیاً أَوْ صَاحِبَ عَرْطَبَةٍ وَ هُوَ الطُّنْبُورُ أَوْ صَاحِبَ کُوبَةٍ وَ هُوَ الطَّبْلُ»54
● سند 46: الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ عَنْ عَلِی (علیه‌السلام) فِی حَدِیثٍ قَالَ: «سِتَّةٌ لَا یَنْبَغِی أَنْ یُسَلَّمَ عَلَیهِمْ الْیهُودُ وَ النَّصَارَى وَ أَصْحَابُ النَّرْدِ وَ الشِّطْرَنْجِ وَ أَصْحَابُ الْخَمْرِ وَ الْبَرْبَطِ وَ الطُّنْبُورِ وَ الْمُتَفَکَّهُونَ بِسَبِّ الْأُمَّهَاتِ وَ الشُّعَرَاءُ»55
● سند 47: سَمِعَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السلام) رَجُلًا یَطْرِبُ بِالطُّنْبُورِ فَمَنَعَهُ وَ کَسَرَ طُنْبُورَهُ ثُمَّ اسْتَتَابَهُ فَتَابَ ثُمَّ قَالَ: «أَ تَعْرِفُ مَا یَقُولُ الطُّنْبُورُ حِینَ یُضْرَبُ» قَالَ وَصِی رَسُولِ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) أَعْلَمُ. فَقَالَ: «إِنَّهُ یَقُولُ: سَتَنْدَمُ سَتَنْدَمُ أَیا صَاحِبِی، سَتَدْخُلُ جَهَنَّمَ أَیا ضَارِبِی»56
● سند 48: قال النَّبِی (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «إِنَّ الله حَرَّمَ الدَّفَّ وَ الْکُوبَةَ وَ الْمَزَامِیرَ»57
● سند 49: رُوِیَ: «أَنَّ السَّفِلَةَ مَنْ یَضْرِبُ بِالطُّنْبُورِ»58
● سند 50: قال الرضا (علیه‌السلام): «اعْلَمْ یَرْحَمُکَ اللهُ… وَ مِثْلَ صَنْعَةِ الدَّفِّ وَ الْعُودِ وَ أَشْبَاهِهِ وَ عَمَلِ الْخَمْرِ وَ الْمُسْکرِ وَ الْآلَاتِ الَّتِی لَا تَصْلُحُ فِی شَیءٍ مِنَ الْمُحَلَّلَاتِ فَحَرَامٌ عَمَلُهُ وَ تَعْلِیمُهُ وَ لَا یجُوزُ ذَلِکَ»59
● سند 51: قَالَ رَسُولُ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «إِنَّ الله عَزَّ وَ جَلَّ بَعَثَنِی رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ وَ لِأَمْحَقَ الْمَعَازِفَ وَ الْمَزَامِیرَ وَ أُمُورَ الْجَاهِلِیةِ وَ الْأَوْثَانَ»60
● سند 52: قال رَسُولِ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «إِنَّ الله تَعَالَى بَعَثَنِی هُدًى وَ رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ وَ أَمَرَنِی أَنْ أَمْحُوَ الْمَزَامِیرَ وَ الْمَعَازِفَ وَ الْأَوْتَارَ وَ الْأَوْثَانَ وَ أُمُورَ الْجَاهِلِیةِ ـ إِلَى أَنْ قَالَ ـ إِنَّ آلَاتِ الْمَزَامِیرِ شِرَاؤُهَا وَ بَیعُهَا وَ ثَمَنُهَا وَ التِّجَارَةُ بِهَا حَرَامٌ»61
● سند 53: قَالَ أَبُو عَبْدِ الله علیه‌السلام: «لَمَّا مَاتَ آدَمُ (علیه‌السلام) وَ شَمِتَ بِهِ إِبْلِیسُ وَ قَابِیلُ فَاجْتَمَعَا فِی الْأَرْضِ فَجَعَلَ إِبْلِیسُ وَ قَابِیلُ الْمَعَازِفَ وَ الْمَلَاهِی شَمَاتَةً بِآدَمَ (علیه‌السلام) فَکلُّ مَا کانَ فِی الْأَرْضِ مِنْ هَذَا الضَّرْبِ الَّذِی یُتَلَذَّذُ بِهِ النَّاسُ فَإِنَّمَا هُوَ مِنْ ذَاک»62
● سند 54: قَالَ النَّبِی (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فِی حَجَّةِ الْوَدَاعِ: «إِنَّ مِنْ أَشْرَاطِ الْقِیامَةِ إِضَاعَةَ الصَّلَاةِ وَ اتِّبَاعَ الشَّهَوَاتِ وَ الْمَیلَ مَعَ الْأَهْوَاءِ وَ تَعْظِیمَ الْمَالِ وَ بَیعَ الدُّنْیا بِالدِّینِ… وَ عِنْدَهَا تَظْهَرُ الْقَینَاتُ وَ الْمَعَازِفُ»63
● سند 55: قَالَ رَسُولُ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «إِنَّ مِنْ أَشْرَاطِ السَّاعَةِ إِضَاعَةَ الصَّلَوَاتِ وَ اتِّبَاعَ الشَّهَوَاتِ وَ الْمَیلَ إِلَى الْأَهْوَاءِ ـ إِلَى أَنْ قَالَ ـ وَ یَسْتَحْسِنُونَ الْکُوبَةَ وَ الْمَعَازِفَ ـ إِلَى أَنْ قَالَ ـ فَأُولَئِکَ یُدْعَوْنَ فِی مَلَکوتِ السَّمَاوَاتِ الْأَرْجَاسَ الْأَنْجَاسَ»64
● سند 56: قَالَ رَسُولُ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «یَظْهَرُ فِی أُمَّتِی الْخَسْفُ وَ الْقَذْفُ قَالُوا مَتَى ذَلِکَ قَالَ إِذَا ظَهَرَتِ الْمَعَازِفُ وَ الْقَینَاتُ»65
● سند 57: قَالَ رَسُولُ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «إِذَا عَمِلَتْ أُمَّتِی خَمْسَ عَشْرَةَ خَصْلَةً حَلَّ بِهِمُ الْبَلَاءُ… وَ اتَّخَذُوا الْقَینَاتِ وَ الْمَعَازِفَ»66
● سند 58: قال الرِّضَا (علیه‌السلام) فِی حَدِیثِ الشَّامِی أَنَّهُ سَأَلَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السلام) عَنْ مَعْنَى هَدِیرِ الْحَمَامِ الرَّاعِبِیةِ قَالَ: «تَدْعُو عَلَى أَهْلِ الْمَعَازِفِ وَ الْمَزَامِیرِ وَ الْعِیدَانِ»67
● سند 59: عَبْدِ الله بْنِ الْعَبَّاسِ قَالَ حَجَجْنَا مَعَ رَسُولِ الله (صلی الله علیه و آله و سلم) حَجَّةَ الْوَدَاعِ فَأَخَذَ بِحَلْقَةِ بَابِ الْکَعْبَةِ وَ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ عَلَینَا فَقَالَ: «مَعَاشِرَ النَّاسِ أَ لَا أُخْبِرُکمْ بِأَشْرَاطِ السَّاعَةِ؟» قَالُوا: بَلَى یا رَسُولَ الله. قَالَ: «مِنْ أَشْرَاطِ السَّاعَةِ… وَ تَظْهَرُ الْکُوبَةُ وَ الْقَینَاتُ وَ الْمَعَازِفُ وَ الْمَیلُ إِلَى أَصْحَابِ الطَّنَابِیرِ وَ الدُّفُوفِ وَ الْمَزَامِیرِ وَ سَائِرِ آلَاتِ اللهوِ أَلَا وَ مَنْ أَعَانَ أَحَداً مِنْهُمْ بِشَیءٍ مِنَ الدِّینَارِ وَ الدِّرْهَمِ وَ الْأَلْبِسَةِ وَ الْأَطْعِمَةِ وَ غَیرِهَا فَکأَنَّمَا زَنَى مَعَ أُمِّهِ سَبْعِینَ مَرَّةً فِی جَوْفِ الْکَعْبَةِ»68
● سند 60: قَالَ عَلِی (علیه‌السلام): «تَقُومُ السَّاعَةُ عَلَى قَوْمٍ یَشْهَدُونَ مِنْ غَیرِ أَنْ یُسْتَشْهَدُوا وَ عَلَى الَّذِینَ یعْمَلُونَ عَمَلَ قَوْمِ لُوطٍ وَ عَلَى قَوْمٍ یَضْرِبُونَ بِالدُّفُوفِ وَ الْمَعَازِفِ»69
● سند 61: عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ جَرِیرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ الله (علیه‌السلام) یقُولُ: «إِنَّ شَیطَاناً یقَالُ لَهُ الْقَفَنْدَرُ إِذَا ضُرِبَ فِی مَنْزِلِ الرَّجُلِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً بِالْبَرْبَطِ وَ دَخَلَ عَلَیهِ الرِّجَالُ وَضَعَ ذَلِک الشَّیطَانُ کلَّ عُضْوٍ مِنْهُ عَلَى مِثْلِهِ مِنْ صَاحِبِ الْبَیتِ ثُمَّ نَفَخَ فِیهِ نَفْخَةً فَلَا یغَارُ بَعْدَ هَذَا حَتَّى تُؤْتَى نِسَاؤُهُ فَلَا یُغَارُ»70
● سند 62: عَنِ الرِّضَا (علیه‌السلام): «وَ نَرْوِی أَنَّهُ مَنْ لَقِی فِی بَیتِهِ طُنْبُوراً أَوْ عُوداً أَوْ شَیئاً مِنَ الْمَلَاهِی مِنَ الْمِعْزَفَةِ وَ الشِّطْرَنْجِ وَ أَشْبَاهِهِ أَرْبَعِینَ یوْماً فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ الله فَإِنْ مَاتَ فِی أَرْبَعِینَ مَاتَ فَاجِراً فَاسِقاً مَأْوَاهُ النَّارُ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ»71
● سند 63: عَنْ أَبِی الرَّبِیعِ الشَّامِی عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) قَالَ سُئِلَ عَنِ الشِّطْرَنْجِ وَ النَّرْدِ قَالَ: «لَا تَقْرَبْهُمَا» قُلْتُ: فَالْغِنَاءُ؟ قَالَ: «لَا خَیرَ فِیهِ لَا تَفْعَلُوا»72
● سند 64: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام) فِی حَدِیثِ شَرَائِعِ الدِّینِ قَالَ: «وَ الْکبَائِرُ مُحَرَّمَةٌ وَ هِی الشِّرْک بِالله وَ قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِی حَرَّمَ الله وَ عُقُوقُ الْوَالِدَینِ… وَ الْمَلَاهِی الَّتِی تَصُدُّ عَنْ ذِکرِ الله عَزَّ وَ جَلَّ مَکرُوهَةٌ کالْغِنَاءِ وَ ضَرْبِ الْأَوْتَارِ وَ الْإِصْرَارُ عَلَى صَغَائِرِ الذُّنُوبِ»73 ثُمَّ قَالَ (علیه‌السلام): «إِنَّ فِی هذا لَبَلاغاً لِقَوْمٍ عابِدِین»74
● سند 65: عَنِ الرِّضَا (علیه‌السلام): «اسْتِمَاعُ الْأَوْتَارِ مِنَ الْکبَائِرِ»75
● سند 66: عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) أَنَّهُ قَالَ فِی حَدِیثٍ فِیمَنْ طَلَبَ الصَّیدَ لَاهِیاً: «وَ أَنَّ الْمُؤْمِنَ لَفِی شُغْلٍ عَنْ ذَلِک شَغَلَهُ طَلَبُ الْآخِرَةِ عَنِ الْمَلَاهِی» إِلَى أَنْ قَالَ: «وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ عَنْ جَمِیعِ ذَلِک لَفِی شُغْلٍ مَا لَهُ وَ لِلْمَلَاهِی؟! فَإِنَّ الْمَلَاهِی تُورِثُ قَسَاوَةَ الْقَلْبِ وَ تُورِثُ النِّفَاقَ وَ أَمَّا ضَرْبُک بِالصَّوَالِجِ فَإِنَّ الشَّیطَانَ مَعَک یَرْکُضُ وَ الْمَلَائِکةُ تَنْفُرُ عَنْکَ وَ إِنْ أَصَابَکَ شَیءٌ لَمْ تُؤْجَرْ»76
● سند 67: عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه‌السلام) أَنَّهُ قَالَ: «مَنْ کَسَرَ بَرْبَطاً أَوْ لُعْبَةً مِنَ اللُّعَبِ أَوْ بَعْضَ الْمَلَاهِی أَوْ خَرَقَ زِقَّ مُسْکِرٍ أَوْ خَمْرٍ فَقَدْ أَحْسَنَ وَ لَا غُرْمَ عَلَیهِ»77
● سند 68: عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی الْبِلَادِ قَالَ أَوْصَى إِسْحَاقُ بْنُ عُمَرَ بِجَوَارٍ لَهُ مُغَنِّیاتٍ أَنْ تَبِیعَهُنَّ وَ یُحْمَلَ ثَمَنُهُنَّ إِلَى أَبِی الْحَسَنِ (علیه‌السلام) قَالَ إِبْرَاهِیمُ: فَبِعْتُ الْجَوَارِی بِثَلَاثِمِائَةِ أَلْفِ دِرْهَمٍ وَ حَمَلْتُ الثَّمَنَ إِلَیهِ. فَقُلْتُ لَهُ: إِنَّ مَوْلًى لَکَ یُقَالُ لَهُ إِسْحَاقُ بْنُ عُمَرَ أَوْصَى عِنْدَ وَفَاتِهِ بِبَیعِ جَوَارٍ لَهُ مُغَنِّیاتٍ وَ حَمْلِ الثَّمَنِ إِلَیکَ وَ قَدْ بِعْتُهُنَّ وَ هَذَا الثَّمَنُ ثَلَاثُمِائَةِ أَلْفِ دِرْهَمٍ فَقَالَ: «لَا حَاجَةَ لِی فِیهِ. إِنَّ هَذَا سُحْتٌ وَ تَعْلِیمَهُنَّ کُفْرٌ وَ الِاسْتِمَاعَ مِنْهُنَّ نِفَاقٌ وَ ثَمَنَهُنَّ سُحْتٌ»78
● سند 69: عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام) قَالَ سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنْ بَیعِ الْجَوَارِی الْمُغَنِّیاتِ فَقَالَ شِرَاؤُهُنَّ وَ بَیعُهُنَّ حَرَامٌ وَ تَعْلِیمُهُنَّ کفْرٌ وَ اسْتِمَاعُهُنَّ نِفَاقٌ»79
● سند 70: عَنْ أَبِی عَبْدِ الله (علیه‌السلام): «أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السلام) رُفِعَ إِلَیهِ رَجُلٌ قَتَلَ خِنْزِیراً فَضَمَّنَهُ (ضَمَّنَ رَجُلًا أَصَابَ خِنْزِیراً لِنَصْرَانِی) وَ رُفِعَ إِلَیهِ رَجُلٌ کَسَرَ بَرْبَطاً فَأَبْطَلَهُ»80
شواهد:81
● شاهد 1: قَالَ رَسُولُ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) «قَالَ إِبْلِیسُ لِرَبِّهِ تَعَالَى یا رَبِّ قَدْ أُهْبِطَ آدَمُ وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّهُ سَیکونُ کتُبٌ وَ رُسُلٌ فَمَا کتُبُهُمْ وَ رُسُلُهُمْ قَالَ رُسُلُهُمُ الْمَلَائِکةُ وَ النَّبِیونَ وَ کتُبُهُمُ التَّوْرَاةُ وَ الْإِنْجِیلُ وَ الزَّبُورُ وَ الْفُرْقَانُ قَالَ فَمَا کتَابِی قَالَ کتَابُک الْوَشْمُ وَ قِرَاءَتُک الشِّعْرُ وَ رُسُلُک الْکهَنَةُ وَ طَعَامُک مَا لَمْ یَذْکُرِ اسْمُ الله عَلَیهِ وَ شَرَابُک کلُّ مُسْکرٍ وَ صِدْقُک الْکذِبُ وَ بَیتُک الْحَمَّامُ وَ مَصَایدُک النِّسَاءُ وَ مُؤَذِّنُک الْمِزْمَارُ وَ مَسْجِدُک الْأَسْوَاقُ»82
● شاهد 2: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «أمرت بهدم الطبل و المزمار»83
● شاهد 3: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «الغناء ینبت النفاق فی القلب کما ینبت الماء الزرع»84
● شاهد 4: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «صوتان ملعونان فی الدنیا والآخرة: مزمار عند نعمة، و رنّة عند مصیبة»85
● شاهد 5: نهى [رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) ] عن الغناء و الاستماع إلى الغناء، و عن الغیبة و الاستماع إلى الغیبة»86
● شاهد 6: نهى عن ضرب الدف و لعب الصنج و ضرب الزمارة، لست من دد و لا الدد منی»87
● شاهد 7: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «إذا کان یوم القیامة قال الله عزوجل: أین الذین کانوا ینزهون أسماعهم وأبصارهم عن مزامیر الشیطان؟ میزوهم، فیمیزون فی کثب المسک و العنبر، ثم یقول للملائکة: أسمعوهم تسبیحی و تمجیدی، فیسمعون بأصوات لم یسمع السامعون بمثلها قط»88
● شاهد 8: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «من استمع إلى صوت غناء لم یؤذن له أن یستمع الروحانیین فی الجنة! قیل: و من الروحانیون؟ قال: قراء أهل الجنة»89
● شاهد 9: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «إیاکم و استماع المعازف و الغناء! فانهما ینبتان النفاق فی القلب کما ینبت الماء البقل»90
● شاهد 10: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «حبّ الغناء ینبت النفاق فی القلب کما ینبت الماء العشب»91
● شاهد 11: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «من قعد إلى قینة یستمع منها صب الله فی أذنیه الآنک یوم القیامة»92
● شاهد 12: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «الغناء واللهو ینبتان النفاق فی القلب کما ینبت الماء العشب»93
● شاهد 13: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «من مات و له قینة فلا تصلوا علیه»94
● شاهد 14: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «تمسخ طائفة من أمتی قردة و طائفة خنازیر، و یخسف بطائفة، و یرسل على طائفة منهم الریح العقیم، بأنهم شربوا الخمور و لبسوا الحریر و اتخذوا القیان و ضربوا بالدفوف»95
● شاهد 15: عن علی قال: نهى رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) عن المغنیات و عن النواحات و عن شرائهن و عن بیعهن و التجارة فیهن، قال: و کسبهن حرام»96
● شاهد 16: عن علی قال قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): بعثت بکسر المزامیر… ثم قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): کسب المغنی والمغنیة حرام، وکسب الزانیة سحت، و حق على الله أن لا یدخل الجنة بدنا نبت من السحت»97
● شاهد 17: عن ربیعة قال سمعت رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) یقول: یکون فی آخر أمتی الخسف و المسخ و القذف! قالوا: بم یا رسول الله؟ قال: باتخاذهم القینات و شربهم الخمور»98
● شاهد 18: عن علی (علیه‌السلام) قال: «نهى رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) عن ضرب الدف و لعب الصنج و صوت الزمارة»99
● شاهد 19: عن على بن الحسین (علیه‌السلام) قال: «ما قدست أمة فیها البربط»100
● شاهد 20: عن عبد الرحمن بن عوف ان رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) قال: «انما نهیت عن صوتین أحمقین فاجرین صوت عند نغمة لهو و لعب و مزامیر شیطان و صوت عند مصیبة»101
● شاهد 21: عن رسول الله (صلى‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) قال: «لا تبیعوا القینات و لا تشتروهن و لا تعلموهن و لا خیر فی تجارة فیهن و ثمنهن حرام. فی مثل هذا أنزلت هذه الآیة «و من الناس من یشترى لهو الحدیث» إلى آخر الآیة. 102
● شاهد 22: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «ان الله حرّم القینة و بیعها و ثمنها و تعلیمها و الاستماع إلیها» ثم قرأ: «و من الناس من یشترى لهو الحدیث»103
● شاهد 23: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «ما رفع أحد صوته بغناء الا بعث الله إلیه شیطانین یجلسان على منکبیه یضربان باعقابهما على صدره حتى یُمسِک»104
● شاهد 24: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم): إِنَّ إِبْلِیسَ عَدُوَّ اللهِ کَانَ یأْتِی الْأَنْبِیاءَ وَ یتَحَدَّثُ إِلَیهِمْ مِنْ لَدُنْ نُوحٍ إِلَى عِیسَى ابْنِ مَرْیمَ وَ مَا بَینَ ذَلِکَ مِنَ الْأَنْبِیاءِ غَیرَ أَنَّهُ لَمْ یکُنْ لِأَحَدٍ أَکثَرَ زِیارَةً وَ لَا أَشَدَّ اسْتِینَاساً مِنْهُ إِلَى یحْیى بْنِ زَکَرِیا (علیه‌السلام) وَ إِنَّهُ دَخَلَ عَلَیهِ ذَاتَ یوْمٍ فَلَمَّا أَرَادَ الِانْصِرَافَ مِنْ عِنْدِهِ قَالَ لَهُ یحْیى: یا بَا مُرَّةَ إِنِّی سَائِلُکَ حَاجَةً فَأَحْبَبْتُ أَنْ لَا تَرُدَّنِی عَنْهَا. فَقَالَ لَهُ: وَ لَکَ ذَلِکَ یا نَبِی اللهِ. فَسَلْ. فَقَالَ لَهُ یحْیى بْنُ زَکَرِیا: إِنِّی أُحِبُّ تَجِیئُنِی فِی صُورَتِکَ وَ خَلْقِکَ وَ تَعْرِضُ عَلَی مَصَایدَکَ الَّتِی بِهَا تُهْلِکُ النَّاسَ قَالَ إِبْلِیسُ: سَأَلْتَنِی أَمْراً عَظِیماً ضِقْتُ بِهِ ذَرْعاً… وَ لَکِنِّی أُحِبُّ أَنْ تَخْلُوَ بِرُؤْیتِی فَلَا یکُونَ مَعَکَ أَحَدٌ غَیرُکَ فَتَوَاعَدَا لِغَدٍ عِنْدَ ارْتِفَاعِ النَّهَارِ. صَدَرَ مِنْ عِنْدِهِ عَلَى ذَلِکَ فَلَمَّا کَانَ مِنَ الْغَدِ فِی تِلْکَ السَّاعَةِ تَمَثَّلَ بَینَ یدَیهِ قَائِماً… وَ بِیدِهِ جَرَسٌ ضَخْمٌ… قَالَ فَمَا هَذَا الْجَرَسُ بِیدِکَ قَالَ یا نَبِی اللهِ هَذَا مَعْدِنُ الطَّرَبِ وَ جَمَاعَاتُ أَصْوَاتِ الْمَعَازِفِ مِنْ بَینِ بَرْبَطٍ وَ طُنْبُورٍ وَ مَزَامِیرَ وَ طُبُولٍ وَ دُفُوفٍ وَ نَوْحٍ وَ غِنَاءٍ وَ إِنَّ الْقَوْمَ یجْتَمِعُونَ عَلَى مَحْفِلِ شَرٍّ وَ عِنْدَهُمْ بَعْضُ مَا ذَکَرْتُ مِنْ هَذِهِ الْمَعَازِفِ فَلَا یکَادُونَ یتَنَعَّمُونَ فِی مَجْلِسٍ وَ یسْتَلِذُّونَ وَ یطْرِبُونَ فَإِذَا رَأَیتُ ذَلِکَ مِنْهُمْ حَرَّکتُ هَذَا الْجَرَسَ فَیخْتَلِطُ ذَلِکَ الصَّوْتُ بِمَعَازِفِهِمْ فَهُنَاکَ یزِیدُ اسْتِلْذَاذُهُمْ وَ تَطْرِیبُهُمْ فَمِنْهُمْ مَنْ إِذَا سَمِعَ هَذَا یفَرْقِعُ أَصَابِعَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یهُزُّ رَأْسَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یصَفِّقُ بِیدَیهِ فَمَا زَالَ هَذَا دَأْبُهُمْ حَتَّى أَبَرْتُهُمْ.105
توابع: 106
● تابع 1: عن ابن عباس فی قوله: «و من الناس من یشترى لهو الحدیث» قال: باطل الحدیث و هو الغناء و نحوه. «لیضل عن سبیل الله» قال: قراءة القرآن و ذکر الله. نزلت فی رجل من قریش اشترى جاریة مغنیة.107
● تابع 2: أخرج ابن أبى الدنیا و البیهقی عن نافع قال: کنت أسیر مع عبد الله بن عمر فی طریق فسمع زمارة راع فوضع أصبعیه فی أذنیه ثم عدل عن الطریق فلم یزل یقول یا نافع أتسمع قلت لا فاخرج أصبعیه من أذنیه وقال هکذا رأیت رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) صنع108
● تابع 3: أخرج البیهقى فی الشعب عن ابن مسعود فی قوله «و من الناس من یشترى لهو الحدیث» قال: هو رجل یشترى جاریة تغنّیه لیلا أو نهارا109
● تابع 4: أخرج البخاری فی الادب المفرد وابن أبى الدنیا وابن جریر وابن أبى حاتم وابن مردویه والبیهقی فی سننه عن ابن عباس «و من الناس من یشترى لهو الحدیث» قال: هو الغناء و أشباهه110
● تابع 5: أخرج ابن جریر و ابن المنذر و ابن مردویه عن ابن عباس «و من الناس من یشترى لهو الحدیث» قال: هو شراء المغنّیة111
● تابع 6: أخرج ابن عساکر عن مکحول فی قوله «و من الناس من یشترى لهو الحدیث» قال: الجوارى الضاربات112
● تابع 7: أخرج ابن أبى شیبة و ابن أبى الدنیا و ابن جریر و ابن المنذر و الحاکم و صححه و البیهقی فی شعب الایمان عن أبى الصهباء قال سألت عبد الله بن مسعود عن قوله تعالى «و من الناس من یشترى لهو الحدیث» قال: هو والله الغناء113
● تابع 8: أخرج ابن أبى الدنیا و ابن جریر عن شعیب بن یسار قال سألت عکرمة عن لهو الحدیث قال هو الغناء114
● تابع 9: أخرج الفریابى و سعید بن منصور و ابن أبى الدنیا و ابن جریر و ابن المنذر عن مجاهد «و من الناس من یشترى لهو الحدیث» قال: هو الغناء و کل لعب لهو115
● تابع 10: أخرج ابن أبى الدنیا من طریق حبیب بن أبى ثابت عن ابراهیم «و من الناس من یشترى لهو الحدیث» قال: هو الغناء116
● تابع 11: أخرج ابن أبى الدنیا و البیهقی فی سننه عن ابن مسعود قال: الغناء ینبت النفاق فی القلب کما ینبت الماء الزرع117
● تابع 12: أخرج ابن أبى الدنیا عن ابراهیم قال: کانوا یقولون الغناء ینبت النفاق فی القلب118
● تابع 13: أخرج ابن أبى الدنیا و البیهقی عن الشعبى عن القاسم بن محمد أنه سئل عن الغناء فقال: انهاک عنه و أکرهه لک. قال السائل: أ حرام هو؟ قال: انظر یا ابن أخى إذا میّز الله الحق من الباطل فی أیّهما یجعل الغناء119
● تابع 14: أخرج ابن أبى الدنیا عن أنس بن مالک قال: أخبث الکسب کسب الزمارة120
روایات رخصت جزئی:
● سند 1: عَنْ عَلِی بْنِ هَبَّارٍ، قَالَ: اجْتَازَ النَّبِی (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بِدَارِ عَلِی بْنِ هَبَّارٍ فَسَمِعَ صَوْتَ دَفٍّ، فَقَالَ: مَا هَذَا قَالُوا: عَلِی بْنُ هَبَّارِ أَعْرَسَ بِأَهْلِهِ. فَقَالَ (صلّی الله علیه و آله و سلّم): حَسَنٌ هَذَا لِلنِّکاحِ لَا السِّفَاحِ. ثُمَّ قَالَ (صلّی الله علیه و آله و سلّم): أَشِیدُوا بِالنِّکاحِ وَ أَعْلِنُوهُ بَینَکُمْ، وَ اضْرِبُوا عَلَیهِ بِالدَّفِّ، فَجَرَتِ السُّنَّةُ فِی النِّکاحِ بِذَلِک»121
● سند 2: عَنْ رَسُولِ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) أَنَّهُ نَهَى عَنِ الضَّرْبِ بِالدَّفِّ وَ الرَّقْصِ وَ عَنِ اللَّعْبِ کلِّهِ وَ عَنْ حُضُورِهِ وَ عَنِ الِاسْتِمَاعِ إِلَیهِ وَ لَمْ یجِزْ ضَرْبَ الدَّفِّ إِلَّا فِی الْإِمْلَاک وَ الدُّخُولِ بِشَرْطِ أَنْ یَکُونَ فِی الْبِکرِ وَ لَا یَدْخُلَ الرِّجَالُ عَلَیهِنَّ.122
البته روایت دوم، به علت کم‌اعتبار بودن منبعش، قابل اعتماد نیست ولی چون به نحوی تأییدی بر روایت اول محسوب می‌شد، ذکر گردید.
…………………………………………….
1. عیون أخبار الرضا (علیه‌السلام)، جلد 2، صفحه‌ی 127، باب ما کتبه الرضا (علیه‌السلام) للمأمون فی محض الإسلام و شرائع الدین؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 15، صفحه‌ی 330، باب تعیین الکبائر التی یجب اجتنابها؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، محدث عاملی، جلد 5، صفحه‌ی 550، تعیین الکبائر التی یجب اجتنابها؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 10، صفحه‌ی 2، حدیث 1. ترجمه: امام رضا (علیه‌السلام) در نامه‌ی خود به مأمون نوشتند: ایمان، ادای امانت و پرهیز از همه‌ی گناهان بزرگ است ـ تا این که نوشتند ـ و پرهیز از گناهان بزرگ که عبارتند از کشتن کسی که کشتنش را خدای تعالی حرام کرده است و زنا… و مشغول شدن به ملاهی و اصرار بر گناهان.
2. سوره‌ی حج، آیه‌ی 30. ترجمه: پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید.
3. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 435، باب النرد و الشطرنج؛ تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، جلد 2، صفحه‌ی 84، ذیل آیه‌ی 30 سوره‌ی حج؛ من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 4، صفحه‌ی 58، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ المقنع، شیخ صدوق، صفحه‌ی 458، باب الملاهی؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 308، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: از امام صادق (علیه‌السلام) در باره‌ی این سخن خدای تعالی که می‌فرماید: «پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید» فرمودند: «پلیدى بت‌ها، شطرنج و گفتار باطل، غناست».
4. سوره‌ی حج، آیه‌ی 30. ترجمه: پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید.
5. معانی الأخبار، شیخ صدوق، صفحه‌ی 349، باب معنى فاجتنبوا الرجس من الأوثان و قول الزور و لهو الحدیث؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 308، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: از امام صادق (علیه‌السلام) در باره‌ی این سخن خدای تعالی که می‌فرماید: «پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید» فرمودند: «پلیدى بت‌ها، شطرنج و گفتار باطل، غناست».
6. سوره‌ی حج، آیه‌ی 30. ترجمه: پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید.
7. من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 4، صفحه‌ی 59، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی. ترجمه: از امام صادق (علیه‌السلام) از معنی سخن خدای عز و جل که می‌فرماید: «پس از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از گفتار باطل اجتناب ورزید» فرمودند: «پلیدى بت‌ها، شطرنج و گفتار باطل، غناست… و بپرهیز از زدن سنج پس شیطان با تو پایکوبی می‌کند و فرشتگان از تو فرار می‌کنند و هر کس در خانه‌اش تنبوری چهل روز بماند، سزاوار خشمى از سوى خدای عز و جل شود».
8. الأصول الستة عشر، صفحه‌ی 187، کتاب زید النرسی؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 73، صفحه‌ی 356، باب 67: جوامع مناهی النبی و متفرقاتها؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 214، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: [منظور از] «از گفتار باطل اجتناب ورزید»، غناست و مؤمن از همه‌ی اینها مشغول است.
9. سوره‌ی لقمان، آیه‌ی 6. ترجمه: و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه کنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند براى آنان عذابى خوارکننده خواهد بود.
10. معانی الأخبار، شیخ صدوق، صفحه‌ی 349، باب معنى فاجتنبوا الرجس من الأوثان و قول الزور و لهو الحدیث؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 309، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 245، باب 99: الغناء؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، کراجکی، جلد 10، صفحه‌ی 229، ذیل آیات 1 تا 10 سوره‌ی لقمان. ترجمه: راوی می‌گوید از امام صادق (علیه‌السلام) از معنی سخن خدای عز و جل «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند» پرسیدم، فرمودند: از آن جمله است، غنا (موسیقی و آوازه‌خوانی).
11. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 431، باب الغناء؛ البرهان فی تفسیر القرآن، سید هاشم بحرانی، جلد 4، صفحه‌ی 362، ذیل آیات 6 و 7 سوره‌ی لقمان؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جل 22، صفحه‌ی 301، حدیث 1؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 304، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: از امام باقر (علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمودند: موسیقی از آن چیزهایی است که خدای عز و جل بر آن، وعید آتش داده است. و این آیه را تلاوت کردند: «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه کنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند براى آنان عذابى خوارکننده خواهد بود».
12. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 431، باب الغناء. ترجمه: راوی می‌گوید از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمودند: غنا از جمله چیزهایی است که خدای تعالی در مورد آن فرموده است: «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند»
13. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 433، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 158، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 214؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 303، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 36، الرابع: ما یتعلق بالغناء؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 4، صفحه‌ی 362، ذیل آیه‌ی 6 و 7 سوره‌ی لقمان؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 305، حدیث 16؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، جلد 10، صفحه‌ی 230، ذیل آیه‌ی 1 تا 10 سوره‌ی لقمان. ترجمه: راوی می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمودند: موسیقی، مجلسی است که خدای تعالی به اهل آن نگاه نمی‌کند و آن از جمله چیزهایی است که خدای عز و جل می‌فرماید: «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا از راه خدا گمراه کنند»
14. الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا (علیه‌السلام)، صفحه‌ی 281، باب شرب الخمر و الغناء؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 239، باب 99: الغناء؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 213، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند: بدان که موسیقی از آن چیزهایی است که خدای تعالی بر آن وعید آتش داده است در این سخنش «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه کنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند براى آنان عذابى خوارکننده خواهد بود».
15. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 432، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 133، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 210؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 302، حدیث 8؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، جلد 10، صفحه‌ی 229، ذیل آیات 1 تا 10 سوره‌ی لقمان. ترجمه: راوی می‌گوید از امام رضا (علیه‌السلام) شنیدم که فرمودند: از امام صادق (علیه‌السلام) از موسیقی پرسیده شد، فرمودند: از [مصادیق] سخن خدای عز و جل است که می‌فرماید: «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا از راه خدا گمراه کنند».
16. سوره‌ی فرقان، آیه‌ی 72. ترجمه: و کسانىاند که گواهى دروغ نمىدهند و چون بر لغو بگذرند با بزرگوارى مىگذرند.
17. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 431، باب الغناء؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 4، صفحه‌ی 154، ذیل آیه‌ی 72 سوره‌ی فرقان؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 301، حدیث 6؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، جلد 9، صفحه‌ی 443، ذیل آیه‌ی 71 تا 77 سوره‌ی فرقان. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) در باره‌ی سخن خدای عز و جل که می‌فرماید: و کسانىاند که گواهى دروغ نمىدهند. فرمودند: موسیقی است.
18. سوره‌ی اسراء، آیه‌ی 36. ترجمه: همانا شنوایی و بینایی و ادراک قلبی، همه مورد پرسش واقع خواهند شد.
19. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 432، باب الغناء؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 3، صفحه‌ی 532، ذیل آیه‌ی 36 سوره‌ی اسراء؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 303، حدیث 10. ترجمه: راوی می‌گوید در نزد امام صادق (علیه‌السلام) بودم که مردی عرض کرد: پدر و مادرم فدایتان باد، همسایه‌ای دارم که کنیزکان آوازه‌خوان که چنگ می‌زنند دارد، من وقتی داخل مستراح می‌شوم، گاهی نشستنم را برای گوش دادن به [ساز و آواز] آنان طول می‌دهم. حضرت فرمودند: نکن. مرد گفت: به خدا قسم برای این کار [به مستراح] نمی‌روم بلکه به گوشم می‌رسد. حضرت فرمودند: تو را به خدا آیا نشنیده‌ای که خدای عز و جل می‌فرماید: همانا شنوایی و بینایی و ادراک قلبی، همه مورد پرسش واقع خواهند شد. عرض کرد: نه، گویا چنین آیه‌ای از کتاب خدا را نه از عجمی و نه از عربی نشنیده‌ام. پس به ناچار دیگر چنین نخواهم کرد اگر خدا بخواهد و از خدا، آمرزش می‌طلبم. پس حضرت به او فرمودند: برخیز و غسل کن و بخواه آنچه بر تو روشن شده است. همانا تو بر امر بزرگی ایستاده بودی. چه حالت بد می‌بود اگر بر آن حال می‌مردی. خدا را ستایش کن و از او توبه بخواه از هر چیزی که نمی‌پسندد. پس او نمی‌پسندد جز هر زشتی را. زشت را به اهلش واگذار که هر چیزی اهلی دارد.
20. سوره‌ی اسراء، آیه‌ی 36. ترجمه: همانا شنوایی و بینایی و ادراک قلبی، همه مورد پرسش واقع خواهند شد.
21. دعائم الإسلام، ابن حیون، جلد 2، صفحه‌ی 204، فصل ذکر الدخول بالنساء و معاشرتهن؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 220، باب تحریم سماع الغناء و الملاهی. ترجمه: مردی از امام صادق (علیه‌السلام) از گوش دادن به موسیقی پرسید، پس نهی‌اش کردند و این آیه را تلاوت نمودند: همانا شنوایی و بینایی و ادراک قلبی، همه مورد پرسش واقع خواهند شد. سپس فرمودند: شنوایی از آنچه شنیده است و قلب از آنچه بدان معتقد شده و بینایی از آنچه می‌بیند، مورد سؤال قرار خواهد گرفت.
22. سوره‌ی انبیاء، آیات 16 تا 18. ترجمه: و آسمان و زمین و آنچه را که میان آن دو است به بازیچه نیافریدیم. اگر مىخواستیم بازیچهاى بگیریم قطعا آن را از پیش خود اختیار مىکردیم. بلکه حق را بر باطل فرو مىافکنیم پس آن را در هم مىشکند و بناگاه آن نابود مىگردد واى بر شما از آنچه وصف مىکنید.
23. سوره‌ی انبیاء، آیات 16 تا 18. ترجمه: و آسمان و زمین و آنچه را که میان آن دو است به بازیچه نیافریدیم. اگر مىخواستیم بازیچهاى بگیریم قطعا آن را از پیش خود اختیار مىکردیم. بلکه حق را بر باطل فرو مىافکنیم پس آن را در هم مىشکند و بناگاه آن نابود مىگردد واى بر شما از آنچه وصف مىکنید.
24. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 433، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 133، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 213؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 307، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 3، صفحه‌ی 806، ذیل آیه‌ی 16 تا 18 سوره‌ی انبیاء؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 304، حدیث 12؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، جلد 8، صفحه‌ی 394، ذیل آیه‌ی 7 تا 22 سوره‌ی انبیاء. ترجمه: راوی می‌گوید از امام صادق (علیه‌السلام) از موسیقی پرسیدم و گفتم [عامه] گمان می‌کنند که پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) اجازه داده‌اند در این که گفته شود: آمدیم، آمدیم، خوش آمد گویید به ما، خوش آمد گویید به ما، خوش آمد گوییم به شما. حضرت فرمودند: دروغ گفته‌اند. خدای عز و جل می‌فرماید: و آسمان و زمین و آنچه را که میان آن دو است به بازیچه نیافریدیم. اگر مىخواستیم بازیچهاى بگیریم قطعا آن را از پیش خود اختیار مىکردیم. بلکه حق را بر باطل فرو مىافکنیم پس آن را در هم مىشکند و بناگاه آن نابود مىگردد واى بر شما از آنچه وصف مىکنید. سپس فرمودند: وای بر فلانی برای نسبت دروغی که به پیامبر می‌دهد.
25. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 431، باب الغناء؛ ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، شیخ صدوق، صفحه‌ی 244، عقاب الخیانة و السرقة و شرب الخمر و الزناء؛ علل الشرائع، شیخ صدوق، جلد 2، صفحه‌ی 475، باب علة تحریم الخمر؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 25، صفحه‌ی 315، باب ثبوت الکفر و الارتداد باستحلال شرب الخمر أو المسکر أو النبیذ؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 35، الرابع: ما یتعلق بالغناء؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 300، حدیث 2. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: موسیقی، لانه‌ی نفاق است.
26. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 433، باب الغناء؛ مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، طبرسی، صفحه‌ی 333، فی الاستدراج و کفر النعم؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 133، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 212؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 314، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها و بیعها و شرائها؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 79، صفحه‌ی 103، باب 16: التعزیة و المأتم و آدابهما و أحکامها؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 2، صفحه‌ی 450، باب کراهة الصراخ بالویل و العویل و الدعاء بالذل و الثکل. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: هر کس خدای تعالی بر او نعمتی بدهد، پس در نزد آن نعمت، نی [یا سایر آلات موسیقی] بیاورد، ناسپاسی کرده است.
27. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 433، باب الغناء؛ دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 2، صفحه‌ی 204، فصل ذکر الدخول بالنساء و معاشرتهن؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 133، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 214؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 303، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 34، الرابع: ما یتعلق بالغناء؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 305، حدیث 15؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 213، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: خانه‌ای که موسیقی در آن باشد، از سختی و اندوه در امان نیست و دعا در آن مستجاب نمی‌شود و فرشته داخل آن نمی‌گردد.
28. دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 2، صفحه‌ی 208، فصل ذکر الدخول بالنساء و معاشرتهن؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 213، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: خانه‌ای که موسیقی در آن باشد، از سختی و اندوه در امان نیست و دعا در آن مستجاب نمی‌شود و فرشته داخل آن نمی‌گردد.
29. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 434، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 160، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 215؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 306، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 305، حدیث 18؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 36، الرابع: ما یتعلق بالغناء. ترجمه: راوی می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) از موسیقی پرسیده شد و من حاضر بودم، فرمودند: وارد خانه‌ای که خدا از ساکنان آن رویگردان است، مشوید.
30. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 434، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 133، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 215؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 317، باب تحریم سماع الغناء و الملاهی؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 306، حدیث 19. ترجمه: امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند: کسی که خودش را از موسیقی پاک نگه دارد، در بهشت، درختی است که خدای عز و جل به بادها امر می‌کند تا آن را به حرکت درآورد، پس صدایی از آن می‌شنود که مانندش را نشنیده باشد. و کسی که خودش را از موسیقی پاک نگه ندارد، آن را نمی‌شنود.
31. نهج الحق و کشف الصدق، علامه حلی، صفحه‌ی 562، الفصل السابع عشر فی القضاء و توابعه؛ عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، ابن ابی جمهور احسایی، جلد 1، صفحه‌ی 244، الفصل التاسع فی ذکر أحادیث تتضمن شیئا من أبواب الفقه؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 212، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: موسیقی، نفاق را در قلب می‌رویاند، همچنان که آب، سبزی را می‌رویاند.
32. دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 2، صفحه‌ی 208، فصل ذکر الدخول بالنساء و معاشرتهن؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 212، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: موسیقی، نفاق را در قلب می‌رویاند همچنان که نخل، شکوفه می‌دهد.
33. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 434، باب الغناء؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 215؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 312، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها و بیعها و شرائها؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 306، حدیث 20. ترجمه: راوی می‌گوید از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمودند: زدن عود (چنگ) نفاق را در قلب می‌رویاند، همچنان که آب، سبزه را می‌رویاند.
34. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 434، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 133، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 216؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 316، باب تحریم سماع الغناء و الملاهی؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 306، حدیث 23؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 60، الثانی عشر: الملاهی. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: گوش دادن به موسیقی و سرگرمی‌ها، نفاق را در قلب می‌رویاند همچنان که آب، زراعت را می‌رویاند.
35. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 434، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 133، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 215؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 312، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها و بیعها و شرائها؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 306، حدیث 21. ترجمه: خدای تعالی امتی که در آن، بربط [یا سایر آلات موسیقی] نواخته شود را پاک نمی‌سازد.
36. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 214، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: از امام باقر (علیه‌السلام) از موسیقی سؤال شد، به سؤال‌کننده فرمودند: وای بر تو! اگر بین حق و باطل جدایی بیافتد، موسیقی در کجا قرار می‌گیرد؟ گفت: به خدا قسم در باطل، فدایتان شوم. فرمودند: پس در این [جواب خودت] آنچه تو را کفایت کند، هست.
37. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 431، باب الغناء؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 306، باب تحریم سماع الغناء و الملاهی؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 304، حدیث 25. ترجمه: راوی می‌گوید به امام رضا (علیه‌السلام) عرض کردم: عباسی می‌گوید که شما اجازه‌ی نواختن و گوش دادن به آوازه‌خوانی و موسیقی داده‌اید. فرمودند: دروغ گفته است آن زندیق، اینگونه به او نگفته‌ام. از من از موسیقی پرسید، گفتم مردی از امام باقر (علیه‌السلام) از موسیقی و آوازه‌خوانی پرسید، آن حضرت فرمودند: ای فلانی، اگر خدای تعالی بین حق و باطل جدایی افکند، موسیقی کجا قرار می‌گیرد؟ آن مرد گفت: با باطل. حضرت فرمودند: درست حکم کردی.
38. خصال، شیخ صدوق، جلد 2، صفحه‌ی 505؛ ست عشرة خصلة تورث الفقر و سبع عشرة خصلة تزید فی الرزق؛ روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، فتال نیشابوری، جلد 2، صفحه‌ی 455؛ مجلس فی ذکر فضل الفقر و القوت و ما أشبه ذلک؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 15، صفحه‌ی 347، باب جملة مما ینبغی ترکه من الخصال المحرمة و المکروهة؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 73، صفحه‌ی 314، باب 60: ما یورث الفقر و الغناء؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 3، صفحه‌ی 457، باب کراهة مبیت القمامة فی البیت و جملة من الآداب. ترجمه: راوی می‌گوید: از امیر المؤمنین (علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمودند: زیاد گوش دادن به موسیقی و آوازه‌خوانی، ناداری می‌آورد.
39. المقنع، شیخ صدوق، صفحه‌ی 451. باب شرب الخمر و الغناء؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 309، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 33، الرابع: ما یتعلق بالغناء؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 214، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: بدترین صداها، موسیقی و آوازه‌خوانی است.
40. خصال، شیخ صدوق، جلد 1، صفحه‌ی 24، خصلة تورث النفاق و تعقب الفقر؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 309، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 33، الرابع: ما یتعلق بالغناء؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 212، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: راوی می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمودند: موسیقی و آوازه‌خوانی، دورویی به ارث می‌آورد و ناداری در پی دارد.
41. امالی، شیخ طوسی، صفحه‌ی 720، مجلس یوم الجمعة الثالث و العشرین من ذی الحجة سنة سبع و خمسین و أربع مائة؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 309، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، محدث عاملی، جلد 4، صفحه‌ی 155، الفصل الحادی‌عشر. ترجمه: راوی می‌گوید بر امام صادق (علیه‌السلام) وارد شدم، پس فرمودند: موسیقی! از موسیقی بپرهیزید، از سخن باطل بپرهیزید. پس همواره می‌فرمودند: از غنا بپرهیزید. بپرهیزید. پس مجلس بر من تنگ شد و دانستم که منظورشان من هستم. چون بیرون آمدم به غلامشان معتّب گفتم: به خدا قسم جز من منظورشان نبود.
42. مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، صفحه‌ی 148، قسم المسائل؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 303، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 33، الرابع: ما یتعلق بالغناء. ترجمه: از امام کاظم (علیه‌السلام) پرسیدم: آیا مى‌شود در نزد کسى که قصد آوازخوانى دارد نشست؟ امام فرمودند: نه.
43. دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 1، صفحه‌ی 227، ذکر التعازی و الصبر و ما رخّص فیه من البکاء؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 2، صفحه‌ی 450، باب کراهة الصراخ بالویل و العویل و الدعاء بالذل. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: دو صدا، لعنت‌شده هستند، خدا آن را دشمن دارد، شیون کردن در وقت مصیبت و صدای هنگام نعمت یعنی نالیدن و آوازخوانی.
44. دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 2، صفحه‌ی 204، فصل ذکر الدخول بالنساء و معاشرتهن؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 221، باب تحریم سماع الغناء و الملاهی. ترجمه: امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: خرید و فروش [آلات] موسیقی حلال نیست و گوش دادن به آن، [موجب] نفاق می‌باشد و یاد گرفتنش، کفر است.
45. دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 2، صفحه‌ی 204، فصل ذکر الدخول بالنساء و معاشرتهن؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 133، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 214؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 307، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 33، الرابع: ما یتعلق بالغناء؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 4، صفحه‌ی 362، ذیل آیات 6 و 7 سوره‌ی لقمان؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 305، حدیث 16؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، جلد 10، صفحه‌ی 230، ذیل آیات 1 تا 10 سوره‌ی لقمان؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 212، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: مجلس موسیقی، مجلسی است که خدا به ساکنانش نگاه نمی‌کند و موسیقی و آوازه‌خوانی، دورویی به ارث می‌آورد و ناداری در پی دارد.
46. دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 2، صفحه‌ی 204، فصل ذکر الدخول بالنساء و معاشرتهن؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 212، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: مردی به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کرد: فدایتان شوم. دیروز، فلانی بر من گذشت، پس دستم را گرفت و داخل منزلش کرد و در نزدش کنیزی بود که می‌زد و خواند. پس نزدش تا شب بودم. حضرت فرمودند: وای بر تو، آیا نترسیدی امر خدا در رسد و تو در آن حال باشی؟! همانا آن مجلسی است که خدا به اهلش نگاه نمی‌کند. موسیقی، پلیدترین چیزی است که خدای تعالی آفریده است. موسیقی بدترین چیزی است که خدای تعالی آفریده است. موسیقی، دو رویی به ارث می‌آورد. موسیقی، فقر به ارث می‌آورد.
47. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 214، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: در روایت است که خدای تعالی در روز قیامت می‌فرماید: فرشتگان من، هر کس شنوایی و زبانش را از موسیقی و آوازخوانی حفظ کرده، ستایش و ثنای بر من را به او بشنوانید.
48. جامع الأخبار، شعیری، صفحه‌ی 154، الفصل الخامس عشر و المائة فی الغناء و سماعها؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 239، باب 99: الغناء؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 212، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: موسیقی و آوازخوانی، نردبان زناست.
49. بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 5، صفحه‌ی 150، باب 5: الأرزاق و الأسعار، به نقل از کتاب الغرر. ترجمه: راوی می‌گوید در نزد پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بودیم که عمر بن قرّه آمد. پس عرض کرد: ای پیامبر خدا، همانا خدا بر من بدبختی نوشته است! پس نمی‌بینم که روزی به دست بیاورم جز از دایره‌ای که با دستم می‌زنم. پس به من اجازه‌ی موسیقی زدن بدون هر گونه حرام دیگری بدهید. حضرت فرمودند: به تو اجازه نمی‌دهم و هیچ کرامت و نعمتی در این کار نیست. ای دشمن خدا! خدای تعالی تو را از پاکیزه‌ها روزی داده است پس آنچه بر تو حرام کرده را اختیار کردی به جای آنچه بر تو حلال نموده است. اگر بعد از این، از این سخن‌ها بگویی، تو را کتک خواهم زد، زدنی دردناک.
50. البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 3، صفحه‌ی 250، ذیل آیه‌ی 24 سوره‌ی رعد؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 141، باب 23: الجنة و نعیمها. ترجمه: راوی می‌گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: فدایتان شوم، همانا مردی از یاران ما، صاحب تقوا و تسلیم و بسیار نمازگزار، گرفتار به محبت سرگرمی شده و موسیقی گوش می‌دهد. فرمودند: آیا او را از نماز خواندن در اول وقتش یا از روزه یا از عیادت مریض یا حضور در تشییع جنازه یا زیارت برادر [ایمانی‌اش] باز می‌دارد؟ عرض کردم: نه، مانع از انجام هیچ کار خیر و نیکویی نمی‌شود. فرمودند: این از گام‌های شیطان است. اگر خدا بخواهد بر او خواهد بخشید. [و او موفق به ترک موسیقی خواهد شد].
51. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 431، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 133، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 210؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 312، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها و بیعها و شرائها؛ الفصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل)، محدث عاملی، جلد 2، صفحه‌ی 241، باب 12؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 302، حدیث 7. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: نهی می‌کنم شما را از رقص و نی و بربط و طبل.
52. جامع الأخبار، شعیری، صفحه‌ی 154، الفصل الخامس عشر و المائة فی الغناء و سماعها؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 253، باب 100 المعازف و الملاهی؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 219، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها و بیعها و شرائها. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: صاحب تنبور در روز قیامت محشور می‌شود در حالی که صورتش سیاه است و به دستش تنبوری از آتش است و بالای سرش هفتاد هزار فرشته در دست هر کدام، گرزی است که سر و صورتش را با آن می‌زنند و صاحب موسیقی از قبرش، کور و گنگ بر انگیخته می‌شود و زناکار همچنین و صاحب نی همچنین و صاحب دایره همچنین.
53. معانی الأخبار، شیخ صدوق، صفحه‌ی 349، باب معنى فاجتنبوا الرجس من الأوثان و قول الزور؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 309، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 37، الرابع: ما یتعلق بالغناء؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 3، صفحه‌ی 882، ذیل آیات 30 و 31 سوره‌ی حج؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 245، باب 99: الغناء؛ تفسیر نور الثقلین، عروسی حویزی، جلد 3، صفحه‌ی 495، ذیل آیات 27 تا 40 سوره‌ی حج؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، جلد 9، صفحه‌ی 91، ذیل آیات 29 تا 34 سوره‌ی حج. ترجمه: راوی می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) از معنی «سخن بیهوده» پرسیدم. فرمودند: از آن جمله است سخن مرد برای کسی که موسیقی می‌زند و آواز می‌خواند: «احسنت».
54. نهج البلاغة، صبحی صالح، حکمت 104؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 7، صفحه‌ی 78، باب استحباب الدعاء فی اللیل خصوصا لیلة الجمعة و فی یوم الجمعة؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 66، صفحه‌ی 276، باب 37 صفات خیار العباد و أولیاء الله؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 112، باب تحریم إتیان العراف و تصدیقه و تحریم الکهانة و القیافة. ترجمه: نوف بکالی در حدیثی از امیر المؤمنین (علیه‌السلام) نقل می‌کند که حضرت فرمودند: ای نوف، همانا داوود پیامبر (علیه‌السلام) در مثل این ساعت از شب برخاست و گفت: این ساعتی است که در آن، بنده‌ای دعا نمی‌کند مگر این که مستجاب می‌شود، مگر آن که باج‌گیر، یا خبرچین، یا دستیار ظالمان و یا اهل تنبور و طبل [ساز و آواز] باشد.
55. وسائل الشیعة، جلد 12، صفحه‌ی 50؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 73، صفحه‌ی 9. ترجمه: راوی از امیر المؤمنین (علیه‌السلام) نقل کرده که فرمودند: سلام کردن بر شش گروه، شایسته نیست؛ یهودیان، مسیحیان، اصحاب نرد و شطرنج، شرابخواران، اصحاب بربط و تنبور [ساز و آواز] و کسانی که با فحش دادن به مادران، تفریح می‌کنند و شاعران.
56. مستدرک الوسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 220. ترجمه: امیر المؤمنین (علیه‌السلام) شنیدند که مردی تنبور می‌زند، پس منعش کردند و تنبورش را شکستند و او را توبه دادند و او نیز توبه کرد. سپس فرمودند: آیا می‌دانی تنبور در وقت زدن چه می‌گوید؟ گفت: جانشین پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) داناترند. پس فرمودند: او می‌گوید: به زودی پشیمان خواهی شد، به زودی پشیمان خواهی شد ای همنشین من، به زودی داخل جهنم خواهی شد ای زننده‌ی من.
57. مستدرک الوسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 218. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: خدای تعالی دایره و طبل و نی را حرام کرده است.
58. من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 3، صفحه‌ی 165، باب المعایش و المکاسب؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 6، صفحه‌ی 441، باب المعایش و المکاسب؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 412؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 418، باب کراهة مخالطة السفلة؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 19، صفحه‌ی 146، حدیث 8. ترجمه: از جمله‌ی این روایات است: سفله کسی است که تنبور می‌زند.
تنبور: از آلات موسیقی دارای دسته‌ی بلند و کاسه‌ی کوچک شبیه سه‌تار. کمانچه.
59. فقه الرضا (علیه‌السلام)، صفحه‌ی 301، باب الصناعات؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 100، صفحه‌ی 52، باب 4: جوامع المکاسب المحرمة و المحللة؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 65، باب جواز التکسب بالمباحات و ذکر جملة منها و من المحرمات. ترجمه: امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند: بدان که خدایت رحمت کند… و مثل ساختن دایره و چنگ و مانند اینها [از سازهای موسیقی] و ساختن شراب و مست‌کننده و وسیله‌هایی که نمی‌شود در چیزی از حلال‌ها استفاده نمی‌شود، پس ساختنش و یاد دادنش حرام است و جایز نیست.
60. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 396، باب شارب الخمر؛ امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی 417، المجلس الخامس و الستون؛ روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، فتال نیشابوری، جلد 2، صفحه‌ی 464، مجلس فی ذکر الخمر و الربا؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 9، صفحه‌ی 293، باب معرفة الکبائر التی أوعد الله عز و جل علیها النار؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 20، صفحه‌ی 609؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 25، صفحه‌ی 307، باب أنه لا یجوز سقی الخمر صبیا و لا مملوکا و لا کافراً؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 8، صفحه‌ی 227، من شرب خمرا سقی مثل ما یشرب منها من الحمیم؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 251، حدیث 1؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 126، باب 86: حرمة شرب الخمر و علتها. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: همانا خدای عز و جل مرا رحمت برای جهانیان بر انگیخت و برای این که آلات موسیقی و نی‌ها و امور جاهلیت و بت‌ها را نابود سازم.
61. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 219، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: همانا خدای تعالی مرا هدایت و رحمت برای جهانیان بر انگیخت و امر کرد مرا که نی‌ها و آلات موسیقی و تارها و بت‌ها و امور جاهلیت را محو سازم ـ تا این که فرمودند: ـ همانا آلات موسیقی، خریدنش و فروختنش و بهایش و تجارت با آن، حرام است.
62. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 431، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 10، صفحه‌ی 162، باب حد شرب الخمر و ما جاء فی الغناء و الملاهی؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 210؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 313، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 22، صفحه‌ی 300، حدیث 3؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 11، صفحه‌ی 261، باب 8: عمر آدم و وفاته و وصیته إلى شیث. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: چون حضرت آدم (علیه‌السلام) مرد، و ابلیس و قابیل شادی کردند، پس در زمین گرد هم آمدند و ابلیس و قابیل، آلات موسیقی و سرگرمی را برای شادی در مرگ آدم (علیه‌السلام) قرار دادند. پس هر چه در زمین از این نوع چیزها باشد که مردم با آن لذت ببرند، از آن است.
63. وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 15، صفحه‌ی 348، باب جملة مما ینبغی ترکه من الخصال المحرمة. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در آخرین حج خود فرمودند: همانا از نشانه‌های قیامت، تباه کردن نماز و پیروی از شهوت‌ها و مایل شدن به خواهش‌ها و بزرگ‌داشت دارایی و فروختن دین به دنیا… و در این هنگام، زنان خواننده و آلات موسیقی ظاهر می‌گردند.
64. تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، جلد 2، صفحه‌ی 304، ذیل آیات 17 تا 19 سوره‌ی محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم)؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 310، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 5، صفحه‌ی 61، ذیل آیه‌ی 18 سوره‌ی محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم)؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، جلد 12، صفحه‌ی 230، ذیل آیات 10 تا 18 سوره‌ی محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم)؛. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: همانا از نشانه‌های ساعت (قیامت)، تباه کردن نمازها و پیروی از شهوت‌ها و مایل شدن به خواهش‌ها ـ تا این که فرمودند: ـ و طبل و آلات موسیقی را نیکو می‌شمارند ـ تا این که فرمودند: ـ پس آنان در ملکوت آسمان‌ها، پلید ناپاک خوانده می‌شوند.
65. وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 311، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: ذلت، خوارى و تهمت در میان امت من ظاهر و آشکار مى‌شود، عرض کردند: چه زمانی خواهد بود؟ فرمودند: هر گاه آلات موسیقی و زنان خواننده آشکار شوند.
66. إرشاد القلوب إلى الصواب، دیلمی، جلد 1، صفحه‌ی 71، الباب السابع عشر فی عقاب الزناء و الربا؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 311، باب تحریم الغناء حتى فی القرآن و تعلیمه و أجرته. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: هر گاه امتم پانزده خصلت به کار گیرند، بلا به ایشان فرود می‌آید… و هر گاه زنان خواننده و آلات موسیقی بر گیرند.
67. وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 314، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 252، باب 100: المعازف و الملاهی؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 8، صفحه‌ی 285، باب تأکد استحباب اتخاذ الحمام الراعبی فی المنزل. ترجمه: امام رضا (علیه‌السلام) در بیان سؤالات مرد شامی از امیر المؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: پرسید از معنی بغبغوی کبوتر، فرمودند: بر اهل آلات موسیقی و نی‌ها و چنگ‌ها نفرین می‌کند.
68. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 11، صفحه‌ی 373، باب جملة مما ینبغی ترکه من الخصال المحرمة. ترجمه: راوی می‌گوید: با پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در آخرین حج ایشان بودیم، پس حلقه‌ی درِ کعبه را گرفتند و رو به ما کردند و فرمودند: ای مردم، آیا خبر ندهم به شما از نشانه‌های ساعت (قیامت)؟ گفتند: چرا [خبر بدهید] ای پیامبر خدا. فرمودند: از نشانه‌های قیامت این است که… و طبل‌ها و زنان خواننده و آلات موسیقی ظاهر می‌شود و به اصحاب تنبور و دایره و نی و سایر آلات سرگرمی، میل می‌شود. آگاه باشید هر کس یکی از ایشان را با دینار و درهم و لباس و خوراک و غیر اینها یاری کند، مانند این است که هفتاد بار با مادر خود در درون خانه‌ی کعبه زنا کرده باشد.
69. الجعفریات (الأشعثیات)، محمد بن اشعث، صفحه‌ی 146، باب فی الشهادة؛ دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 2، صفحه‌ی 508، فصل ذکر الأمر بإقامة الشهادة و النهی عن شهادة الزور؛ عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، احسایی، جلد 3، صفحه‌ی 535، باب الشهادات؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 216، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها. ترجمه: امیر المؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: قیامت بر گروهی بر پا خواهد شد که گواهی می‌دهند بدون این که از آنان تقاضای گواهی شده باشد و بر کسانی که عمل قوم لوط را انجام می‌دهند و بر گروهی که دایره و سایر آلات موسیقی می‌زنند.
70. کافی، محدث کلینی، جلد 6، صفحه‌ی 433، باب الغناء؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 8، صفحه‌ی 383، باب الغیرة؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 214؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 312، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 20، صفحه‌ی 376، حدیث 5. ترجمه: راوی می‌گوید از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمودند: همانا شیطانی است که به او قفندر گفته می‌شود، هر گاه در منزل مردی، چهل روز، بربط نواخته شود، بر آن مرد وارد می‌شود و آن شیطان، هر عضوش را بر مثل آن عضو از صاحب آن خانه می‌گذارد، سپس یک بار می‌دمد، پس بعد از آن، غیرت نخواهد آورد حتی اگر به زنانش تجاوز شود نیز تغایر نمی‌کند.
71. فقه الرضا (علیه‌السلام)، شیخ صدوق، صفحه‌ی 282، باب شرب الخمر و الغناء؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 253، باب 100: المعازف و الملاهی؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 218، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها. ترجمه: امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند: و روایت می‌کنیم که هر کس چهل روز در خانه‌اش تنبور یا چنگ یا چیزی از سرگرمی‌ها از آلات موسیقی و شطرنج و مانند آن را نگه دارد، سزاوار غضب خدا می‌شود. پس اگر در آن چهل روز بمیرد، فاجر و فاسق مرده است و جایگاهش آتش است و بد بازگشت‌گاهی است.
72. خصال، شیخ صدوق، جلد 1، صفحه‌ی 251، النهی عن أربعة أشیاء و عن أربعة ظروف؛ معانی الأخبار، شیخ صدوق، صفحه‌ی 224، باب معنى الدباء؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 239، باب 99: الغناء. ترجمه: راوی می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) از شطرنج و نرد پرسیده شد، فرمودند: نزدیک آن‌دو مشو. گفتم: موسیقی، فرمودند: خیری در آن نیست، انجامش مده.
73. خصال، شیخ صدوق، جلد 2، صفحه‌ی 610، خصال من شرائع الدین؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 15، صفحه‌ی 331، باب تعیین الکبائر التی یجب اجتنابها؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 76، صفحه‌ی 10، باب 68: معنى الکبیرة و الصغیرة و عدد الکبائر. ترجمه: امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: و گناهان کبیره عبارتند از شرک به خدای تعالی و کشتن کسی که خدا، کشتن او را ممنوع کرده است و عاق پدر و مادر شدن… و سرگرمی‌هایی که از یاد خدای عز و جل باز می‌دارد ناشایست است مانند موسیقی و تار زدن و اصرار بر گناهان کوچک. سپس فرمودند: بىتردید در این [چیزهایی که برشمردم] براى [رسانیدن] مردم عبادت‌پیشه [به نهایت مقصود و اوج مطلوب]، کفایت است.
74. سوره‌ی انبیاء، آیه‌ی 106. ترجمه: بىتردید در این [حقایق] براى [رسانیدن] مردم عبادت پیشه [به نهایت مقصود و اوج مطلوب] کفایت است.
75. مستدرک الوسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 220. ترجمه: گوش دادن به تار، از گناهان کبیره است.
76. اصول ستة‌عشر، کتاب زید النرسی، صفحه‌ی 199؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 73، صفحه‌ی 356، باب 67: جوامع مناهی النبی (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و متفرقاتها؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 216، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) در سخنی در باره‌ی شکار از روی سرگرمی فرمودند: همانا مؤمن از آن مشغول است، طلب آخرت او را از سرگرمی، مشغول کرده است. تا این که فرمودند: و همانا مؤمن از همه‌ی اینها مشغول است. او را چه و سرگرمی؟! سرگرمی‌ها موجب سختی دل می‌شود و دو رویی به ارث می‌آورد. و اما سنج زدنت، پس شیطان با تو پایکوبی می‌کند و فرشتگان از تو فرار می‌کنند و اگر چیزی به تو برسد، پاداشی نخواهی داشت.
77. دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 2، صفحه‌ی 486، فصل ذکر التعدی؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 18، صفحه‌ی 327، باب حکم قاتل الخنزیر و کاسر البربط. ترجمه: امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: کسی که بربطی را بشکند یا اسباب بازی‌ای [مثل پاسور و شطرنج] را بشکند یا مشک شرابی را پاره کند، کار خوبی کرده است و غرامتی بر او نیست.
78. کافی، محدث کلینی، جلد 5، صفحه‌ی 120، باب کسب المغنیة و شرائها؛ تهذیب الأحکام، شیخ طوسی، جلد 6، صفحه‌ی 357، باب المکاسب؛ الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، شیخ طوسی، جلد 3، صفحه‌ی 61، باب أجر المغنّیة؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 6، صفحه‌ی 472، باب المعایش و المکاسب و الفوائد و الصناعات؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 208؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 124، باب تحریم بیع المغنیة و شرائها؛ البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، جلد 2، صفحه‌ی 304، باب فی معن السحت؛ دعائم الإسلام، ابن حیّون، جلد 2، صفحه‌ی 204، فصل ذکر الدخول بالنساء و معاشرتهن؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة (علیهم‌السلام)، جلد 6، صفحه‌ی 36، الرابع: ما یتعلق بالغناء؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 19، صفحه‌ی 81، حدیث 7. ترجمه: راوی می‌گوید فلانی وصیت کرد که کنیزکان آوازخوانش فروخته شوند و پولش برای امام کاظم (علیه‌السلام) برده شود. راوی می‌گوید کنیزکان را به سه هزار درهم فروختم و پولش را به نزد آن حضرت بردم. سپس عرض کردم: همانا یکی از دوستان شما، در وقت مردنش وصیت کرده که کنیزان خواننده‌اش فروخته شوند و پولش به شما داده شود و من آنان را فروختم و این پولش است، سه هزار درهم. حضرت فرمودند: من نیازی به آن ندارم. این پول، حرام است و یاد دادنشان کفر و گوش دادن به آنها، [موجب] دو رویی و پولی که به دست می‌آورند، حرام است.
79. کافی، محدث کلینی، جلد 5، صفحه‌ی 120، باب کسب المغنیة و شرائها؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مجلسی اول، جلد 6، صفحه‌ی 472، باب المعایش و المکاسب؛ وافی، فیض کاشانی، جلد 17، صفحه‌ی 207؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 17، صفحه‌ی 124، باب تحریم بیع المغنیة و شرائها؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، علامه مجلسی، جلد 19، صفحه‌ی 81، حدیث 5. ترجمه: مردی از امام صادق (علیه‌السلام) از فروش کنیزان آوازخوان پرسید، فرمودند: خریدن و فروختن آنان حرام و یاد دادنشان کفر و گوش دادن به آنها، دو رویی است.
80. تهذیب الأحکام، شیخ طوسی، جلد 10، صفحه‌ی 309، باب الجنایات على الحیوان؛ وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 29، صفحه‌ی 262، باب حکم قاتل الخنزیر و کاسر البربط. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: مردی که خوکی [از مردی نصرانی] را کشته بود، به نزد امیر المؤمنین (علیه‌السلام) آوردند، پس او را ضامن پرداخت قیمت خوک کردند و مردی که بربطی شکسته بود را به نزد ایشان آوردند، او را ضامن ندانستند.
بربط: عود، از آلات موسیقی شبیه تار که کاسه‌اش بزرگتر و دسته‌اش کوتاه‌تر است.
81. یعنی روایات غیر شیعیان از استادان منهاج (علیهم‌السلام) بویژه استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم).
82. دّر منثور، سیوطی، جلد 1، صفحه‌ی 63؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 60، صفحه‌ی 281، باب 3: إبلیس و قصصه. ترجمه: استاد اعظم صص فرمودند: ابلیس به پروردگار تعالی گفت: ای پروردگار، آدم فرود آمد و می‌دانم که [برای او و فرزندانش] کتاب‌ها و پیامبران خواهد بود، پس کتاب‌ها و پیامبران برای انسان‌ها چه چیزهایی خواهد بود؟ خدای تعالی فرمود: پیام‌رسانان‌شان فرشتگان و انبیاء و کتاب‌هایشان، تورات و انجیل و زبور و قرآن خواهد بود. گفت: پس کتاب من چیست؟ فرمود: کتاب تو خالکوبی [بدن‌ها] است و قرائت تو شعر، و پیام‌آورندگانت کاهنان و خوراکت آنچه یاد خدا بر آن برده نشده باشد و نوشیدنی‌ات، هر مست‌کننده و راستی تو، دروغگویی و خانه‌ات حمام و دام‌هایت، زنان و اذان‌گویت، نی و مسجدت، بازار است.
83. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 216. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: به از بین بردن طبل و نی امر شده‌ام.
84. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 219. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: موسیقی، نفاق را در قلب می‌رویاند، همچنان که آب، زراعت را می‌رویاند.
85. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 219. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: دو صدا در دنیا و آخرت لعنت‌شده است، صدای نی در هنگام نعمت و صدای شیون در وقت مصیبت.
86. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 219. ترجمه: استاد اعظم صص از موسیقی و گوش دادن به موسیقی نهی کردند و از غیبت و گوش دادن به غیبت.
87. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 219. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از زدن دایره و بازی با سنج و نی‌زدن نهی کردند و فرمودند: من از لهو و لعب نیستم و لهو و لعب هم از من نیست.
88. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 220. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: چون روز قیامت شود، خدای عز و جل فرماید: کجایند آنان که گوش‌ها و چشم‌هایشان را از نی‌های شیطان پاک نگه داشتند؟ جدایشان کنید. پس جدایشان می‌کنند و بر تپه‌هایی از مشک و عنبر قرار می‌دهند. پس به فرشتگان می‌گوید: آنان را تسبیح و تمجید من بشنوانید. پس صداهایی می‌شنوند که هیچگاه شنوندگان مانند آن را نشنیده‌اند.
89. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 220. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: کسی که به صدای موسیقی و آوازه‌خوانی گوش بدهد، اجازه نخواهد یافت تا به صدای روحانی‌ها در بهشت گوش بدهد. پرسیدند: روحانی‌ها چه کسانی هستند؟ فرمودند: خوانندگان اهل بهشت.
90. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 220. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: بپرهیزید از گوش دادن به سازها و موسیقی، که این دو، نفاق را در قلب می‌رویاند، همچنان که آب، سبزی را می‌رویاند.
91. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 220. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: دوست داشتن موسیقی، نفاق را در قلب می‌رویاند، همچنان که آب، گیاه را می‌رویاند.
92. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 221. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: هر کس به سوی کنیز آوازه‌خوان بنشیند و به آواز او گوش بدهد، خدای تعالی در روز قیامت، سرب [مذاب] در گوش‌هایش خواهد ریخت.
93. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 221. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: موسیقی و سرگرمی[های حرام] نفاق را در قلب می‌رویاند همچنان که آب، گیاه را می‌رویاند.
94. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 222. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: کسی که بمیرد و برایش کنیز آوازخوانی باشد، بر او نماز نخوانید.
95. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 223. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: گروهی از امت من به صورت میمون و گروهی به صورت خوک، مسخ می‌شوند و گروهی در زمین فرو می‌روند و بر گروهی از آنان، باد عقیم خواهد وزید، به خاطر این که شراب می‌نوشند و حریر می‌پوشند و کنیزکان آوازه‌خوان می‌گیرند و دایره می‌زنند.
96. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 226. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از خرید و فروش و تجارت کنیزکان آوازه‌خوان و نوحه‌گر، نهی نمودند و فرمودند: کسب [در آمد از این راه‌ها] حرام است.
97. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 227. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: برانگیخته شدم برای شکستن نی‌ها… سپس فرمودند: در آمد مرد یا زن آوازه‌خوان، حرام است و در آمد زن زنادهنده، حرام است و حق است بر خدای تعالی که بدنی که از حرام روییده را وارد بهشت نکند.
98. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 227. ترجمه: از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) شنیدم که می‌فرمودند: در پایان امت من، به زمین فرو رفتن و مسخ شدن خواهد اتفاق افتاد. گفتند: به چه گناهی ای پیامبر خدا؟ فرمودند: به خاطر گرفتن کنیزکان آوازه‌خوان و نوشیدن شراب.
99. کنز العمال، متقی هندی، جلد 15، صفحه‌ی 227. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از زدن دایره و بازی با سنج و صدای نی، نهی کردند.
100. دُرّ المنثور، سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 160. ترجمه: امام سجاد (علیه‌السلام) فرمودند: امتی که در آن بربط باشد، تقدیس نمی‌شود [یعنی پاک شمرده نمی‌شود]
101. دُرّ المنثور، سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 160. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: همانا از دو صدای احمق فاجر، نهی شده‌ام، صدای نغمه‌ی سرگرم‌کننده و بازی و نیِ شیطان و صدایی [از شیون و کفرگویی] در نزد مصیبت.
102. دُرّ المنثور، سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: کنیزکان آوازه‌خوان را خرید و فروش نکنید و به آنان چیزی یاد مدهید و خیری در تجارت آنان نیست و پول آنان حرام است. در مانند اینها این آیه نازل شده است: و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند… (سوره‌ی لقمان، آیه‌ی 6)
103. دُرّ المنثور، سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: استاد اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: همانا خدای تعالی کنیزکان آوازه‌خوان را حرام کرد و فروختنش و پولش و یاددادنش و گوش دادن به او. سپس تلاوت کردند: و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند. (سوره‌ی لقمان، آیه‌ی 6)
104. دُرّ المنثور، سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: هیچ کس نیست که صدایش را به آوازه‌خوانی بلند کند مگر این که خدای تعالی دو شیطان به سوی او می‌فرستد که بر شانه‌هایش بنشینند و با پاشنه‌هایشان بر سینه‌اش بزنند تا این که بازایستد.
105. بحار الأنوار، علامه مجلسی، جلد 60، صفحه‌ی 226، باب 3: إبلیس لعنه الله و قصصه، نقلاً عن کتاب غور الامور للترمذی. ترجمه: استاد اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: همانا دشمن خدا، ابلیس، به نزد پیامبران می‌آمد و با آنان سخن می‌گفت از زمان حضرت نوح (علیه‌السلام) تا زمان حضرت عیسی بن مریم (علیه‌السلام) و پیامبرانی که بین این دو بودند. ولی بیشترین زیارت و شدیدترین انس او با یحیی بن زکریا (علیه‌السلام) بود. روزی بر او وارد شد و وقتی می‌خواست برود، یحیی (علیه‌السلام) به او گفت: ای ابامرّه! من از تو خواسته‌ای دارم و دوست دارم که خواسته‌ام را رد نکنی. گفت: بخواه ای پیامبر خدا. پس یحیی بن زکریا گفت: من دوست دارم در صورت و خلقت اصلی‌ات به نزد من آیی و دام‌هایت که مردم را با آن هلاک می‌کنی، را بر من عرضه کنی. ابلیس گفت: چیز بزرگی از من خواستی که نمی‌توانم آن را رد کنم، ولی دوست دارم در وقت دیدن من تنها باشی و هیچ کس با تو نباشد. پس وعده گذاشتند برای فردای آن روز، در هنگام بلند شدن آفتاب. سپس از نزدش برگشت. چون فردا شد، در همان ساعت، جلوش ظاهر شد… و در دستش زنگوله‌ای بود… [حضرت یحیی (علیه‌السلام) ] گفت: این زنگونه چیست که به دست داری؟ گفت: ای پیامبر خدا، این معدن سرخوشی و محل جمع شدن صداهای آلات موسیقی که از بربط و تنبور و نی‌ها و طبل‌ها و دایره‌ها و نوحه‌گری‌ها و آوازخوانی‌هاست می‌باشد. همانا مردم در محفل بدی جمع می‌شوند و در نزدشان بعضی از آنچه ذکر کرده از آلات موسیقی هست. پس همواره سرگرم نعمت‌ها هستند و جویای لذت و سرخوشی می‌باشند. پس چون آن حالات را از ایشان ببینم، این زنگوله را حرکت می‌دهم پس صدایش با صدای سازهای آنان در هم می‌آمیزد. در آن حال است که لذتشان زیاد می‌شود و سرخوشی‌شان فزونی می‌گیرد. پس بعضی از ایشان هستند که چون صدای ساز را بشنود، انگشتانش را می‌شکند (بشکن می‌زند) و بعضی از ایشان سرشان را می‌جنبانند و بعضی از ایشان دست بر هم می‌زنند (کف می‌زنند) و همواره حالشان چنین است تا این که همه‌شان را گمراه و نابود سازم.
106. توابع در اصطلاح ما، گزارش‌هایی از سیره‌ی صحابه به عنوان شهروندان جامعه‌ی نبوی است، بدون استناد به استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم)
107. دُرّ المنثور، سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: ابن عباس در تفسیر آیه‌ی «از مردم کسی است که سخن باطل می‌خرد» گفت: غنا و مانند آن است. [در تفسیر] «تا از راه خدا گمراه کند» گفت: از تلاوت قرآن و یاد خدا. در مورد مردی از قریش نازل شد که کنیزی آوازه‌خوان خریده بود.
108. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 159. ترجمه: نافع می‌گوید: با عبد الله بن عمر در راهی می‌رفتم، پس صدای نی‌نوازی چوپانی را شنید. انگشتانش را بر گوش‌هایش گذاشت و از راه خارج شد. سپس همواره می‌گفت: ای نافع، آیا می‌شنوی؟ گفتم: نه. پس انگشت از گوش‌هایش برداشت و گفت: دیدم که پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) چنین کردند.
109. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 159. ترجمه: ابن مسعود در معنی آیه‌ی «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند» گفت: آن، مردی است که کنیزی می‌خرد تا شب‌ها یا روزها برایش بخواند و بنوازد.
110. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: ابن عباس در مورد «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند» گفت: آن، موسیقی و آوازه‌خوانی و مانند آن است.
111. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: ابن عباس در باره‌ی آیه‌ی «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند» گفت: خریدن کنیز آوازه‌خوان است.
112. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: مکحول در باره‌ی آیه‌ی «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند» گفت: کنیزکان نوازنده.
113. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: از عبد الله بن مسعود از آیه‌ی «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند» پرسیدم، گفت: به خدا قسم، موسیقی و آوازه‌خوانی است.
114. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: از عکرمه از معنی سخنان بیهوده پرسیدم، گفت: موسیقی و آوازه‌خوانی.
115. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: از مجاهد از معنی آیه‌ی «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند» پرسیدم، گفت: موسیقی و آوازه‌خوانی و هر بازی و سرگرمی است.
116. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: ابراهیم در معنی آیه‌ی «و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند» گفت: آن، موسیقی و آوازه‌خوانی است.
117. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: ابن مسعود گفت: موسیقی، نفاق را در قلب می‌رویاند، همچنان که آب، زراعت را می‌رویاند.
118. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: ابراهیم گفت: می‌گفتند موسیقی، نفاق را در قلب می‌رویاند.
119. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: از قاسم بن محمد از موسیقی پرسیده شد، گفت: تو را از آن نهی می‌کنم و برای تو خوش ندارم. پرسشگر گفت: آیا حرام است؟ گفت: ببین برادر زاده، هر گاه خدای تعالی، بین حق و باطل جدایی بیاندازد، موسیقی در کدامیک قرار داده خواهد شد؟!
120. دُرّ المنثور، جلال الدین سیوطی، جلد 5، صفحه‌ی 158. ترجمه: انس بن مالک گفت: پلیدترین درآمدها، درآمد نی‌نوازی است.
121. امالی، شیخ طوسی، صفحه‌ی 518. ترجمه: راوی گوید: پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بر خانه‌ام عبور کردند و صدای دایره شنیدند. پرسیدند: این چیست؟ گفتند: صاحب‌خانه عروسی دارد. فرمودند: خوب است، این صدا برای ازدواج حلال است نه برای زنا. سپس فرمودند: برای ازدواج، صدا بلند کنید [کِل بکشید] و بین خودتان اعلان نمایید و برای آن دف بزنید. پس سنت بر آن [دف زدن] در ازدواج [و مراسم عروسی] جریان یافت.
122. عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، ابن ابی جمهور احسایی، جلد 1، صفحه‌ی 260، الفصل العاشر فی أحادیث تتضمن شیئا من الآداب الدینیة؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محدث نوری، جلد 13، صفحه‌ی 218، باب تحریم استعمال الملاهی بجمیع أصنافها و بیعها و شرائها. ترجمه: نقل شده از استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) که نهی فرمودند از دایره زدن و رقص و همه جور بازی و از حضور و گوش دادن به آن و این که جایز نیست دایره زدن مگر در عروسی، به شرط این که در باکره باشد و مردی بر زنان [که دایره می‌زنند] وارد نشود.