برخی موضوعات چنان است که از کلی آن مذمت یا نهی شده ولی به مصداقی از آن ترغیب شده است. در این موارد، کلی آن موضوع را ترک کرده و به مصداق خاص آن بها می‌دهند و از آن، قانون استجماع می‌شود.
نمونه‌ی اول: تعارض نهی کلی از شعر خواندن با استحباب شعر خواندن در مدح استادان منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) و همچنین در رثای امام حسین (علیه‌السلام):
نهی کلی:
● سند 1: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «الشِّعْرُ مِنْ إِبْلِیسَ»1
● سند 2: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «مَنْ تَمَثَّلَ بِبَیتِ شِعْرٍ مِنَ الْخَنَا لَمْ یُقْبَلْ مِنْهُ صَلاَةٌ فِی ذَلِک الْیومِ وَ مَنْ تَمَثَّلَ بِاللَّیلِ لَمْ یُقْبَلْ مِنْهُ صَلاَةٌ تِلْکَ اللَّیلَةَ»2
● سند 3: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «لاَنْ یَمْتَلِئَ جَوْفُ أَحَدِکُمْ قَیْحاً حَتَّى یُرِیَهُ أَی یُفْسِدَهُ خَیرٌ لَهُ مِنْ أَنْ یَمْتَلِئَ شِعْراً»3
● سند 4: عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ سَأَلْتُ أبا عبد اللهِ (علیه‌السلام) عَنْ نَشِیدِ الشِّعْرِ هَلْ یَنْقُضُ الْوُضُوءَ؟ فَقَالَ: «نَعَمْ إِلاَ أَنْ یَکُونَ شِعْراً یَصْدُقُ فِیهِ أَوْ یَکُونَ یَسِیراً مِنَ الشِّعْرِ الْأَبْیاتَ الثَّلاَثَةَ وَ الْأَرْبَعَةَ فَأَمَّا أَنْ یُکثِرَ مِنَ الشِّعْرِ الْبَاطِلِ فَهُوَ یَنْقُضُ الْوُضُوءَ»4
امر جزئی:
● سند 1: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام): «مَنْ قَالَ فِینَا بَیتَ شِعْرٍ بَنَى اللهُ تَعَالَى لَهُ بَیتاً فِی الْجَنَّةِ»5
● سند 2: عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام) قَالَ: «مَنْ أَنْشَدَ فِی الحُسَینِ بَیتاً مِنَ الشِّعْرِ فَبَکى وَ أَبْکى عَشَرَةً فَلَهُ وَ لَهُمُ الجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الحُسَینِ بَیتاً فَبَکى وَ أَبْکى تِسْعَةً فَلَهُ وَ لَهُمُ الجَنَّةُ فَلَمْ یَزَلْ حَتَّى قَالَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الحُسَینِ بَیتاً فَبَکى وَ أَظُنُّهُ قَالَ أَوْ تَبَاکى فَلَهُ الجَنَّةُ»6
● سند 3: قَالَ أبو عبد اللهِ (علیه‌السلام) لِجَعْفَرِ بْنِ عَفَّانَ الطَّائِی: «بَلَغَنِی أَنَّک تَقُولُ الشِّعْرَ فِی الْحُسَینِ (علیه‌السلام) وَ تُجِیدُ» قَالَ: نَعَمْ فَأَنْشَدَهُ فَبَکى وَ مَنْ حَوْلَهُ حَتَّى سَالَتِ الدُّمُوعُ عَلَى وَجْهِهِ وَ لِحْیتِهِ ثُمَّ قَالَ: «یا جَعْفَرُ وَ اللهِ لَقَدْ شَهِدَک مَلاَئِکةُ اللهِ الْمُقَرَّبُونَ هَاهُنَا یسْمَعُونَ قَوْلَک فِی الْحُسَینِ (علیه‌السلام) وَ لَقَدْ بَکَوْا کمَا بَکَینَا وَ أَکثَرَ وَ لَقَدْ أَوْجَبَ اللهُ لَک یا جَعْفَرُ فِی سَاعَتِک الْجَنَّةَ بِأَسْرِهَا وَ غَفَرَ لَک» فَقَالَ: «أَ لاَ أَزِیدُک؟» قَالَ: نَعَمْ یا سَیدِی. قَالَ: «مَا مِنْ أَحَدٍ قَالَ فِی الْحُسَینِ (علیه‌السلام) شِعْراً فَبَکى وَ أَبْکى بِهِ إِلاَ أَوْجَبَ اللهُ لَهُ الْجَنَّةَ وَ غَفَرَ لَهُ»7
● سند 4: عَنْ أَبِی هَارُونَ الْمَکفُوفِ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام) یا أَبَا هَارُونَ أَنْشِدْنِی فِی الْحُسَینِ (علیه‌السلام) فَأَنْشَدْتُهُ فَقَالَ أَنْشِدْنِی کمَا تُنْشِدُونَ یعْنِی بِالرِّقَّةِ قَالَ فَأَنْشَدْتُهُ:
اُمْرُرْ عَلَى جَدَثِ الْحُسَینِ *** فَقُلْ لِأَعْظُمِهِ الزَّکِیَّة
قَالَ فَبَکى ثُمَّ قَالَ زِدْنِی فَأَنْشَدْتُهُ الْقَصِیدَةَ الْأُخْرَى قَالَ فَبَکى فَسَمِعْتُ بُکاءً مِنْ خَلْفِ السِّتْرِ فَلَمَّا فَرَغْتُ قَالَ: «یا أَبَا هَارُونَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَبَکى وَ أَبْکى عَشَرَةً کُتِبَتْ لَهُمُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَبَکى وَ أَبْکى خَمْسَةً کُتِبَتْ لَهُمُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَبَکى وَ أَبْکى وَاحِداً کُتِبَتْ لَهُمَا الْجَنَّةُ وَ مَنْ ذُکرَ الْحُسَینُ عِنْدَهُ فَخَرَجَ مِنْ عَینِهِ مِنَ الدَّمْعِ مِقْدَارُ جَنَاحِ ذُبَابٍ کانَ ثَوَابُهُ عَلَى اللهِ وَ لَمْ یَرْضَ لَهُ بِدُونِ الْجَنَّةِ»8
● سند 5: عَنْ أَبِی عُمَارَةَ الْمُنْشِدِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام) قَالَ: قَالَ لِی: «یا أَبَا عُمَارَةَ أَنْشِدْنِی لِلْعَبْدِی فِی الْحُسَینِ بْنِ عَلِی (علیه‌السلام) قَالَ فَأَنْشَدْتُهُ فَبَکى قَالَ ثُمَّ أَنْشَدْتُهُ فَبَکى قَالَ فَوَ اللهِ مَا زِلْتُ أُنْشِدُهُ وَ یبْکی حَتَّى سَمِعْتُ الْبُکاءَ مِنَ الدَّارِ فَقَالَ لِی یا أَبَا عُمَارَةَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَأَبْکى خَمْسِینَ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَأَبْکى أَرْبَعِینَ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَأَبْکى ثَلَاثِینَ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَأَبْکى عِشْرِینَ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَأَبْکى عَشَرَةً فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَأَبْکى وَاحِداً فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَبَکى فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِی الْحُسَینِ شِعْراً فَتَبَاکى فَلَهُ الْجَنَّةُ»9
● سند 6: عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ قَالَ سَمِعْتُ الرِّضَا (علیه‌السلام) یقُولُ: «مَا قَالَ فِینَا مُؤْمِنٌ شِعْراً یَمْدَحُنَا بِهِ إِلَّا بَنَى اللهُ لَهُ مَدِینَةً فِی الْجَنَّةِ أَوْسَعَ مِنَ الدُّنْیا سَبْعَ مَرَّاتٍ یَزُورُهُ فِیهَا کلُّ مَلَک مُقَرَّبٍ وَ کلُّ نَبِی مُرْسَلٍ»10
از روایات فوق، می‌توان نتیجه گرفت که فقط شعری در مکتب نورانی اهل بیت (علیهم السلام) ارزش دارد که در مدح و رثای استادان منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) گفته شود، بویژه در رثای حضرت سید الشهداء (علیه‌السلام)، البته نه هر طور شعری، بلکه شعری که موجب گریه‌ی شاعر و شنوندگان گردد.
نمونه‌ی دوم: تعارض نهی کلی از دروغ گفتن و امر جزئی به دروغ مصلحتی.
نهی کلی:
● سند 1: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «مِنْ أَعْظَمِ الْخَطَایَا اللِّسَانُ الْکَذُوب»11
● سند 2: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «أَنَا زَعِیمٌ بِبَیتٍ فِی رَبَضِ الْجَنَّةِ وَ بَیتٍ فِی وَسَطِ الْجَنَّةِ وَ بَیتٍ فِی أَعْلَى الْجَنَّةِ لِمَنْ تَرَکَ الْمِرَاءَ وَ إِنْ کَانَ مُحِقّاً وَ لِمَنْ تَرَکَ الْکَذِبَ وَ إِنْ کَانَ هَازِلًا وَ لِمَنْ حَسُنَ خُلُقُهُ»12
● سند 3: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «یَا عَلِیُ إِیَاکَ وَ الْکَذِبَ فَإِنَّ الْکَذِبَ یُسَوِّدُ الْوَجْهَ … اعْلَمْ أَنَّ الصِّدْقَ مُبَارَک وَ الْکَذِبَ مَشْئُومٌ»13
● سند 4: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «أَرْبَى الرِّبَا الْکذِبُ»14
● سند 5: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «لَیسَ الکَذِبُ مِن خَلائِقِ الإِسلامِ»15
● سند 6: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «یَکتَسِبُ الکاذِبُ بِکَذِبِهِ ثَلاثا: سَخَطُ اللّه عَلَیهِ و َاستِهانَةُ النّاسِ بِهِ و َمَقتُ المَلائِکَةِ لَهُ»16
● سند 7: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «الکاذِبُ عَلى شُرُفِ مَهواةٍ وَ مَهانَةٍ»17
● سند 8: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «یَبلُغُ الصّادِقَ بِصِدقِهِ ما لا یَبلُغُهُ الکاذِبَ بِاحتیالِهِ»18
● سند 9: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «اَلکَذِبُ فِى العاجِلَةِ عارٌ وَ فِى الآجِلَةِ عَذابُ النّارِ»19
● سند 10: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «تَحَرِّى الصِّدقِ وَ تَجَنُّبُ الکَذِبِ اَجمَلُ شیمَةٍ وَ اَفضَلُ اَدَبٍ»20
● سند 11: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «شَرُّ الْقُولِ الکَذِبُ»21
● سند 12: قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السلام): «لَا یَجِدُ عَبْدٌ طَعْمَ الْإِیمَانِ حَتَّى یَتْرُکَ الْکَذِبَ هَزْلَهُ وَ جِدَّهُ»22
● سند 13: قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السلام) لِابْنِهِ الْحَسَنِ (علیه‌السلام): «إِیَاکَ وَ مُصَادَقَةَ الْکَذَّابِ فَإِنَّهُ کَالسَّرَابِ یُقَرِّبُ عَلَیکَ الْبَعِیدَ وَ یُبَعِّدُ عَلَیکَ الْقَرِیبَ»23
● سند 14: قال الباقر (علیه‌السلام): «کَانَ عَلِیُ بْنُ الْحُسَینِ (علیه‌السلام) یَقُولُ لِوُلْدِهِ: «اتَّقُوا الْکَذِبَ الصَّغِیرَ مِنْهُ وَ الْکَبِیرَ فِی کُلِّ جِدٍّ وَ هَزْلٍ فَإِنَّ الرَّجُلَ إِذَا کَذَبَ فِی الصَّغِیرِ اجْتَرَى عَلَى الْکَبِیرِ»24
● سند 15: قال الباقر (علیه‌السلام): «اِنَّ الله عَز َّو َجَلَّ لِلشَّرِّ اَقفالاً وَ جَعَلَ مَفاتیحَ تِلکَ الاَقفالِ الشَّرابَ وَ الکَذِبُ شَرٌّ مِنَ الشَّرابِ»25
● سند 16: قال الصادق (علیه‌السلام): «اَلمُؤمِنُ لایُخلَقُ عَلَى الکِذبِ وَ لا عَلَى الخیانَةِ»26
● سند 17: قال الکاظم (علیه‌السلام): «الخِیانَةُ وَ الکَذِبُ یَجلِبانِ الفَقرَ وَ النِّفاقَ»27
● سند 18: عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه‌السلام) قَالَ: سُئِلَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) یَکُونُ الْمُؤْمِنُ جَبَاناً؟ قَالَ: «نَعَمْ» قِیلَ وَ یَکُونُ بَخِیلًا؟ قَالَ: «نَعَمْ» قِیلَ وَ یَکُونُ کَذَّاباً؟ قَالَ: «لَا»28
● شاهد 1: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «اَلکَذِبُ یَنقُصُ الرِّزقَ»29
● شاهد 2: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «عَلَیکُم بِالصِّدقِ فَاِنَّهُ مَعَ البِرِّ وَ هُما فِى الجَنَّةِ وَ ایاکُم وَ الکِذبِ فَاِنَّهُ مَعَ الفُجورِ وَ هُما فِى النّارِ»30
● شاهد 3: قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «اذا کَذِبَ الْعَبْدُ کِذْبَةً تَباعَدَ الْمَلَکُ مِنْهُ مَسیرةَ میلٍ مِنْ نَتِنِ ماجاءَ بِهِ»31
● شاهد 4: قال امیر المؤمنین (علیه‌السلام): «لَا یَصْلُحُ مِنَ الْکَذِبِ جِدٌّ وَ لَا هَزْلٌ … إِنَّ الْکَذِبَ یَهْدِی إِلَى الْفُجُورِ وَ الْفُجُورَ یَهْدِی إِلَى النَّارِ»32
● شاهد 5: قال الرضا (علیه‌السلام): «رَجُلًا أَتَى سَیِدَنَا رَسُولَ اللَّهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ عَلِّمْنِی خُلُقاً یَجْمَعُ لِی خَیرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ. فَقَالَ: «لَا تَکذِبْ»33
امر جزئی:
● سند 1: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ فِی وَصِیةِ النَّبِی (صلی الله علیه و آله و سلم) لِعَلِی (علیه‌السلام) قَالَ: «یا عَلِی إِنَّ اللهَ أَحَبَّ الکَذِبَ فِی الصَّلَاحِ وَ أَبْغَضَ الصِّدْقَ فِی الفَسَادِ ـ إِلَى أَنْ قَالَ ـ یا عَلِی ثَلَاثٌ یَحْسُنُ فِیهِنَّ الکَذِبُ المَکیدَةُ فِی الحَرْبِ وَ عِدَتُک زَوْجَتَکَ وَ الإِصْلَاحُ بَینَ النَّاسِ»34
● سند 2: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ عَنِ النَّبِی (صلّی الله علیه و آله و سلّم) قَالَ: «ثَلَاثَةٌ یَحْسُنُ فِیهِنَّ الکَذِبُ، المَکِیدَةُ فِی الحَرْبِ وَ عِدَتُکَ زَوْجَتَکَ وَ الإِصْلَاحُ بَینَ النَّاسِ»35
………………………………………….
1. من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 4، صفحه‌ی 376. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: [القاء] شعر از [ناحیه‌ی] ابلیس است.
2. تهذیب الأحکام، شیخ طوسی، جلد 2، صفحه‌ی 240، باب فضل الصلاة و المفروض منها. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: هر کس بیت شعری دشنام‌آمیز بخواند، نماز آن روزش و اگر در شب بخواند، نماز آن شبش قبول نخواهد شد.
3. المجازات النبویة، سید رضی، صفحه‌ی 115، المجاز 78. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: اگر باطن یکی از شما از چرک پر شود تا او را تباه سازد، بهتر است برایش از این که از شعر پر شود.
4. تهذیب الأحکام، شیخ طوسی، جلد 1، صفحه‌ی 16. ترجمه: راوی می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) از خواندن شعر پرسیدم که آیا وضو را باطل می‌کند؟ فرمودند: بله، مگر این که شعر راستی باشد یا کمی شعر بخواند، سه یا چهار بیت. اما بیشتر از شعر باطل، وضو را باطل می‌سازد. تذکر: البته فقها، باطل شدن وضو به واسطه‌ی شعر خواندن را به از بین رفتن نورانیت و ملکوت وضو تفسیر کرده‌اند. لهذا در احکام فقهی، شعر خواندن از مبطلات وضو نیست.
5. عیون أخبار الرضا (علیه‌السلام)، شیخ صدوق، جلد 1، صفحه‌ی 7، خطبة الکتاب. ترجمه: هر کس در مورد [فضایل و مناقب] ما شعری بگوید، خدای تعالی برایش خانه‌ای در بهشت می‌سازد.
6. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، شیخ صدوق، صفحه‌ی 85، ثواب من أنشد فی الحسین (علیه‌السلام) شعراً فبکى و أبکى أو بکى أو تباکى. ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: کسی که بیت شعری برای امام حسین (علیه‌السلام) بخواند و گریه کند و ده نفر را بگریاند، پس برای او و آنها بهشت است و کسی که بیت شعری برای امام حسین (علیه‌السلام) بخواند و گریه کند و نُه نفر را بگریاند، پس برای او و آنها بهشت است ـ و همینطور کم کردند تا این که فرمودند: ـ کسی که بیت شعری برای امام حسین (علیه‌السلام) بخواند و گریه کند ـ یا گمان می‌کنم فرمودند: ـ خودش را به گریه بزند ـ برای او بهشت است.
7. وسائل الشیعة، محدث عاملی، جلد 14، صفحه‌ی 594، باب استحباب إنشاد الشعر فی رثاء الحسین (علیه‌السلام). ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) به جعفر بن عفان طایی فرمودند: به من رسیده است که تو در مورد امام حسین (علیه‌السلام) شعر می‌گویی و زیبا می‌سرایی؟ گفت: بله. پس اشعاری را خواند و آن حضرت و همه‌ی کسانی که اطرافشان بودند، گریه کردند تا این که اشک‌ها بر صورت و ریش آن حضرت، جاری شد. سپس فرمودند: ای جعفر، به خدا که فرشتگان نزدیک خداوند، اینجا حاضر شدند و سخن تو در مورد امام حسین (علیه‌السلام) را شنیدند و گریستند همچنان که ما گریستیم و بیشتر، و خدا هم اکنون، بر تو ـ ای جعفر ـ تمام بهشت را واجب ساخت و تو را آمرزید. سپس فرمودند: آیا بیشتر نکنم؟ گفت: بله ای آقای من. فرمودند: هیچ کس نیست که در مورد امام حسین (علیه‌السلام) شعری بگوید و بگرید و بگریاند مگر این که خدای تعالی بهشت را بر او واجب می‌سازد و او را می‌بخشد.
8. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، شیخ صدوق، صفحه‌ی 84، ثواب من أنشد فی الحسین (علیه‌السلام) شعراً فبکى و أبکى أو بکى أو تباکى. ترجمه: راوی می‌گوید: امام صادق (علیه‌السلام) به من فرمودند: ای ابوهارون، در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) برایم شعر بخوان. پس [به طور معمولی] شعر خواندم. فرمودند: همانطور که برای خودتان شعر می‌خوانی یعنی با صدای حزن‌آلود، شعر بخوان. پس خواندم: بر قبر حسین بگذر و به آن استخوان‌های پاک بگو [تا آخر قصیده]. گریستند و فرمودند: بیشتر بخوان. پس قصیده‌ی دیگری خواندم. پس گریستند و صدای گریه‌ای از پشت پرده شنیدم. چون فارغ شدم، فرمودند: ای ابوهارون، هر کس در مورد امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و بگرید و ده نفر را بگریاند، بهشت بر ایشان نوشته می‌شود و هر کس در مورد امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و بگرید و پنج نفر را بگریاند، بهشت بر ایشان نوشته می‌شود و هر کس در مورد امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و بگرید و یک نفر را بگریاند، بهشت بر آن‌دو نوشته می‌شود و هر کس امام حسین (علیه‌السلام) در نزدش یادآوری شود و از چشمش به اندازه‌ی بال مگسی اشک خارج شود، پاداشش بر خدا خواهد بود و به کمتر از بهشت، برایش راضی نخواهد شد.
9. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، شیخ صدوق، صفحه‌ی 84، ثواب من أنشد فی الحسین (علیه‌السلام) شعراً فبکى و أبکى أو بکى أو تباکى. ترجمه: راوی می‌گوید: امام صادق (علیه‌السلام) به من فرمودند: ای ابوعماره، برایم از شعرهای عبدی در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) بخوان. خواندم و گریستند. باز هم خواندم و گریستند. راوی می‌گوید: به خدا قسم همواره می‌خواندم و می‌گریستند تا این که صدای گریه را از خانه شنیدم. پس به من فرمودند: ای ابوعماره، هر کس در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و پنجاه نفر را بگریاند، بهشت برای اوست و هر کس در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و چهل نفر را بگریاند، بهشت برای اوست و هر کس در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و سی نفر را بگریاند، بهشت برای اوست و هر کس در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و بیست نفر را بگریاند، بهشت برای اوست و هر کس در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و ده نفر را بگریاند، بهشت برای اوست و هر کس در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و یک نفر را بگریاند، بهشت برای اوست و هر کس در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و بگرید، بهشت برای اوست و هر کس در باره‌ی امام حسین (علیه‌السلام) شعری بخواند و حالت گریه کردن به خود بگیرد، بهشت برای اوست.
10. عیون أخبار الرضا (علیه‌السلام)، شیخ صدوق، جلد 1، صفحه‌ی 7، خطبة الکتاب. ترجمه: راوی می‌گوید: از امام رضا (علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمودند: هیچ مؤمنی در مورد ما شعری نمی‌گوید که در آن، ما را مدح کرده باشد، مگر این که خدای تعالی برای او، شهری در بهشت می‌سازد که هفت بار بزرگ‌تر از دنیا باشد و هر فرشته‌ی مقرب و هر پیامبر مرسلی او را در آن شهر، زیارت کنند.
11. اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 343، خطبة النبی (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بثنیة الوداع و ما قاله فی حق علی (علیه‌السلام). ترجمه: از بزرگترین گناهان، داشتن زبان دروغگوست.
12. خصال، شیخ صدوق، جلد 1، صفحه‌ی 144. ترجمه: استاد اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: من براى کسى که بگومگو را رها کند، هر چند حق با او باشد و براى کسى که دروغ گفتن را اگر چه به شوخى باشد، ترک گوید و براى کسى که اخلاقش را نیکو گرداند، خانه‌اى در حومه‌ی بهشت و خانه‌اى در مرکز بهشت و خانه‌اى در بالاى بهشت ضمانت مى‌کنم.
13. تحف العقول، حرانی، صفحه‌ی 14، وصیة له أخرى إلى أمیر المؤمنین (علیه‌السلام). ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: ای علی، بپرهیز از دروغ که دروغ، روسیاهی می‌آورد … بدان که راستگویی، مبارک و دروغ‌گویی، شوم است.
14. من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 4، صفحه‌ی 377، من ألفاظ رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) الموجزة. ترجمه: بدترین و بالاترین رباها دروغ است.
15. عیون الحکم و المواعظ، لیثی، صفحه‌ی 409، الفصل الرابع بلفظ لیس. ترجمه: امیر المؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: دروغگویى از اخلاق اسلام نیست.
16. غررالحکم، آمدی، صفحه‌ی 812. ترجمه: دروغگو با دروغگویى خود سه چیز به دست مى‌آورد: خشم خدا را نسبت به خود، نگاه تحقیرآمیز مردم را نسبت به خود و دشمنى فرشتگان را نسبت به خود.
17. نهج البلاغه، سید رضی (صبحی صالح)، خطبه‌ی 86. ترجمه: امیر المؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: دروغگو در لبه‌ی پرتگاه و خوارى است.
18. غررالحکم، آمدی، جلد 6، صفحه‌ی 471، حدیث 11006. ترجمه: راستگو، با راستگویى خود به چیزی می‌رسد که دروغگو با حیله‌گرى‌اش به آن نمی‌رسد.
19. غررالحکم، آمدی، جلد 2، صفحه‌ی 31، حدیث 1708. ترجمه: دروغ، در دنیا ننگ و عار است و در آخرت عذاب جهنم.
20. عیون الحکم و المواعظ، لیثی، صفحه‌ی 201، الباب الثالث مما ورد من حکم أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب (علیه‌السلام) فی حرف التاء. ترجمه: راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.
21. نهج البلاغة، سید رضی (صبحی صالح)، خطبه‌ی 84، و من خطبة له (علیه‌السلام) فی ذکر عمرو بن العاص. ترجمه: بدترین سخن، دروغ است.
22. کافی، محدث کافی، جلد 2، صفحه‌ی 340، باب الکذب. ترجمه: بنده‌ای مزه‌ی ایمان را نچشد تا دروغ را وانهد، چه شوخی باشد و چه جدی.
23. نهج البلاغة، سید رضی (صبحی صالح)، حکمت 38. ترجمه: امیر المؤمنین (علیه‌السلام) به فرزندشان امام حسن (علیه‌السلام) فرمودند: از دوستى با دروغگو بپرهیز که او همچون سراب است، دور را در نظر تو نزدیک و نزدیک را دور مىسازد.
24. کافی، محدث کلینی، جلد 2، صفحه‌ی 338، باب الکذب. ترجمه: امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: امام سجاد (علیه‌السلام) به فرزندانشان می‌فرمودند: از دروغ کوچک و بزرگش، جدّى و شوخی‌اش بپرهیزید، زیرا انسان هرگاه در چیز کوچک دروغ بگوید، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرئت پیدا مى‌کند.
25. کافى، محدث کلینی، جلد 2، صفحه‌ی 338. ترجمه: به راستى که خداوند عزوجل براى شر قفل‌هایى گذارد و کلید آن قفل‌ها را شراب قرار داد و دروغ از شراب بدتر است.
26. تحف العقول، حرانی، صفحه‌ی 367، روی عنه (علیه‌السلام) فی قصار هذه المعانی. ترجمه: مؤمن بر دروغ و خیانت آفریده نشده است.
27. تحف العقول، حرانی، صفحه‌ی 403. ترجمه: امام کاظم (علیه‌السلام) فرمودند: خیانت و دروغگویى، باعث فقر و نفاق مى‌شود.
28. محاسن، محدث برقی، جلد 1، صفحه‌ی 118، عقاب الکذب. ترجمه: امام رضا (علیه‌السلام) از استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) پرسیدند: آیا انسان با ایمان ممکن است ترسو باشد؟ فرمودند: آرى. باز پرسیدند: آیا ممکن است بخیل باشد؟ فرمودند: آرى. پرسیدند: آیا ممکن است دروغگو باشد؟ فرمودند: نه.
29. الترغیب و الترهیب، جلد 3، صفحه‌ی 596، حدیث 29. ترجمه: دروغ، روزى را کم مى کند.
30. نهج الفصاحه، حدیث 1976. ترجمه: استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: شما را سفارش مى‌کنم به راستگویى، که راستگویى با نیکوکارى همراه است و هر دو در بهشت‌اند و از دروغگویى بپرهیزید که دروغگویى همراه با بدکارى است و هر دو در جهنم‌اند.
31. شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید، جلد 6، صفحه‌ی 357، فصل فی ذم الکذب و حقارة الکذابین. استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: هنگامى که بنده، دروغى بگوید، فرشته به خاطر بوى تعفّنی که از آن دروغ بر می‌خیزد به اندازه‌ی یک میل از او دور مى‌شود.
32. امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی 419، المجلس الخامس و الستون. ترجمه: دروغ گفتن صلاح نیست، نه جدی و نه شوخی … همانا دروغ، به فجور و فجور به آتش [جهنم] هدایت می‌کند.
33. الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا (علیه‌السلام)، صفحه‌ی 354، باب مکارم الأخلاق و التجمل و المروءة و الحیاء و البر و صلة الأرحام و غیر ذلک من الآداب. ترجمه: مردی به نزد آقای ما رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و عرض کرد: ای فرستاده‌ی خدا، اخلاقی به من بیاموز که خیر دنیا و آخرت باشد. فرمودند: دروغ مگو.
34. من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 4، صفحه‌ی 353. ترجمه: امام باقر (علیه‌السلام) از پدران بزرگوارشان از سفارش استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) به امیر المؤمنین (علیه‌السلام) نقل فرمودند: ای علی، همانا خدا دوست دارد دروغ در اصلاح را و دشمن می‌دارد راست در فساد را ـ تا این که فرمودند ـ ای علی سه چیز است که دروغ در آن نیکوست، حیله در جنگ و وعده به زن و اصلاح بین مردم.
35. خصال، شیخ صدوق، جلد 1، صفحه‌ی 87. ترجمه: امام باقر (علیه‌السلام) از پدرانشان از استاد اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نقل فرمودند: سه چیز است که دروغ در آن نیکوست؛ حیله در جنگ و وعده به زن و اصلاح بین مردم.