سلام علیکم
قانون جذب می‌گوید: «هر چیز را در ذهنت مجسم کنی، آن را در دست‌هایت خواهی داشت» (راز، صفحه‌ی 22) افکار و اندیشه‌ها قدرتی دارند که می‌توانند اشیاء و پدیده‌های جهان واقعی را بسازند و جذب کنند. «تو همه چیز را به طرف خودت جذب می‌کنی. شغل، شرایط زندگی، وضع سلامتی، ثروت، قرض، شادی، ماشینی که سوار می‌شوی و اجتماعی که در آن زندگی می‌کنی. مثل آهن‌ربا همه‌ی اینها را به طرف خودت جذب می‌کنی. به هر چه فکر کنی همان اتفاق می‌افتد. کل زندگی تو تجلی افکاری است که در ذهنت جریان دارند» (راز، صفحه‌ی 32)
بفرمایید «قانون جذب» چه جایگاهی در منهاج فردوسیان دارد؟
با تشکر
************
باسمه تعالی
سلام علیکم
«نظریه‌ی جذب» که از آن به «قانون جذب» یاد می‌شود، به صورت روشن در آیات و روایات معتبر، نیامده است ولی می‌توان از کنار هم قرار دادن آیات مرتبط با اراده، نتیجه‌گیری‌هایی انجام داد.
خلاصه‌ی قانون جذب، «اراده‌ی بدون عمل» است. باید توجه داشته باشید که قانون جذب، با «مثبت‌اندیشی»، «دعا»، «کارما» و «تلقین» فرق دارد. محدوده‌ی تلقین و مثبت‌اندیشی، جسم و روح شخص است ولی قانون جذب معتقد است انسان می‌تواند خارج از جسم و روح خودش را تغییر بدهد. همچنین با «دعا» فرق دارد، زیرا استجابت دعا، از ناحیه‌ی خدای تعالی است و ربطی به قدرت تصور و جذب انسان ندارد.
با بررسی «اراده» در قرآن کریم، به چند آیه می‌رسیم که مورد دقت قرار می‌دهیم، باشد که راهنمای ما در رسیدن به دیدگاه درست نسبت به فرضیه‌ی جذب باشد.
آیه‌ی اول: «مَنْ کانَ یُریدُ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ زینَتَها نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمالَهُمْ فیها وَ هُمْ فیها لا یُبْخَسُونَ» [سورهی هود، آیه‌ی 15]
ترجمه: کسی که «اراده‌ی» زندگی دنیا و زیور آن کرده باشد، [جزای] «اعمالشان» را در آنجا به طور کامل به آنان می‌دهیم، و به آنان در آنجا کم داده نخواهد شد.
این آیه، به روشنی از محل بحث ما خارج است، زیرا اراده را با عمل، گره زده است. می‌فرماید: کسی که دنیا و زینت دنیا را بخواهد و در این راه، «تلاش و عمل» کند، پاداش خود را که همان دنیا و زینت آن باشد، خواهد یافت و چیزی از آن کم داده نخواهد شد.
آیه‌ی دوم: «مَنْ کانَ یُریدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فی حَرْثِهِ وَ مَنْ کانَ یُریدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِنْ نَصیبٍ» [سورهی شورا، آیه‌ی 20]
ترجمه: کسی که کشت آخرت بخواهد برای وی در کشتهاش میافزاییم و کسی که کشت این دنیا را بخواهد به او از آن می‌دهیم و[لی] در آخرت، او را نصیبی نیست.
در این آیه، سخن از «اراده»ی آخرت و دنیا، بدون اشاره به «عمل» آمده است، لذا می‌تواند مستندی اجمالی بر اثبات قانون جذب باشد. پس نتیجه‌ی ابتدایی‌ای که از این آیه می‌گیریم، این است که صِرف «اراده»ی آخرت، مایه‌ی افزوده شدن در کاشته‌ها، یعنی اعتقادات درست و اعمال صالح از ناحیه‌ی خدای تعالی است. و صِرف «اراده»ی دنیا، موجب بهره‌مند شدن از آن (بدون فزونی) است. سپس هشدار می‌دهد که صاحب چنین اراده‌ای، بهره‌ای در آخرت ندارد. البته این برداشت، ابتدائی است و با آیات بعد، کامل خواهد شد.
آیه‌ی سوم: «وَ مَنْ یُرِدْ ثَوابَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ مَنْ یُرِدْ ثَوابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْها وَ سَنَجْزِی الشَّاکرینَ» [سورهی آل عمران، آیه‌ی 145]
ترجمه: و هر که پاداش این دنیا را بخواهد به او از آن می‌دهیم و هر که پاداش آخرت را بخواهد، از آن به او می‌دهیم و به زودی سپاسگزاران را پاداش خواهیم داد.
آیه‌ی چهارم: این آیه، به صورت روشن، بحث «اراده‌ی بدون عمل» در رسیدن به دنیا را مطرح می‌سازد؛ می‌فرماید:
«مَن کانَ یُرِیدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِیهَا مَا نَشَاء لِمَن نُّرِیدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ یَصْلاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا * وَ مَنْ أَرَادَ الآخِرَةَ وَ سَعَی لَهَا سَعْیَهَا وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِک کانَ سَعْیُهُم مَّشْکورًا» [سورهی اسراء، آیات 18 و 19]
ترجمه: هر کس «اراده»ی [به دست آوردنِ دنیای] زودگذر دارد، آنچه بخواهیم برای آن کس که بخواهیم به تعجیل می‌دهیم، آنگاه جهنم را ـ که در آن، خوار و رانده داخل خواهد شد ـ برای او مقرر میداریم. و هر کس خواهان آخرت است و نهایت کوشش خود را برای آن به کار بندد، در حالی که ایمان دارد، آنانند که تلاش آنها مورد حقشناسی و تقدیر واقع خواهد شد.
در این آیه، دنیا و آخرت، در کنار هم ذکر شده با این تفاوت که صِرف «اراده» برای رسیدن به دنیا، حتی بدون «عمل» می‌تواند تأثیرگذار باشد، البته مشروط به آن مقدار که خدا بخواهد و برای آن کس که خدا بخواهد. ولی در امر آخرت، «اراده‌ی صِرف» کافی نیست و باید تلاش عملی جدّی نیز به همراه داشته باشد.
پس رسیدن به آخرت، جز با عمل به دست نمی‌آید؛ این مطلب را خدای تعالی در آیات دیگری نیز مورد تأکید قرار داده است، می‌فرماید:
«وَ أَنْ لَیْسَ لِلإِنْسانِ إِلاّ ما سَعیٰ * وَ أَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُری * ثُمَّ یُجْزاهُ الْجَزاءَ اْلأَوْفیٰ» [سورهی نجم، آیات 39 تا 41]
ترجمه: و همانا [حاصلی] نیست برای انسان، جز آنچه [برای به دست آوردنش] تلاش کرده باشد. و قطعاً تلاشش به زودی نمایان می‌شود. سپس جزای کافی و مناسب به او داده خواهد شد.
گر چه شاید با توجه به آیه‌ی نخست، این شک حاصل شود که هم دنیا و هم آخرت، فقط و فقط در سایه‌ی سعی و تلاش به دست می‌آید، ولی با توجه به دو آیه‌ی بعد، معلوم می‌شود که این حکم، مخصوص آخرت است. یعنی فقط آخرت است که با تلاش و سعی به دست می‌آید، و نمی‌توان این قانون کلی الهی را برای دنیا نیز به صورت موجبه‌ی کلیه، جاری دانست.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:
1. با توجه به آیه‌ی 18 سورهی اسراء، قانون جذب (اراده‌ی بدون عمل) مخصوص دنیاست و برای آخرت و معنویات، جواب نمی‌دهد. به دلیل این که وقتی بحث از اراده‌ی آخرت را مطرح می‌فرماید، ایمان (وَ هُوَ مُؤْمِنٌ) و تلاش عملی فراوان (وَ سَعیٰ لَهَا سَعْیَهَا) را نیز همراه با آن ذکر می‌کند.
2. این قانون، برای رسیدن به دنیا، «فی الجمله» جواب می‌دهد، نه «بالجمله». یعنی در برخی موارد و برای برخی افراد، جواب می‌دهد ولی نمی‌توان به عنوان قانون عمومی مطرح نمود، به این صورت که «هر کس»، «هر چیزی» که بخواهد، دقیقاً مطابق خواسته‌اش به او داده شود. به دلیل این که می‌فرماید، آنچه بخواهیم (مَا نَشَاء) و برای آن کسی که بخواهیم (لِمَن نُرِیدُ) عطا می‌شود.
3. بهره بردن از این قانون، موجب بی‌بهره شدن از نعمت‌های اخروی است به دلیل این که در پایان آیه‌ی 20 سورهی شورا می‌فرماید: «وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِنْ نَصیبٍ» یعنی چنین کسی، در آخرت، بهره‌ای از پاداش‌ها و بهشت برین ندارد.
4. بهره بردن از این قانون، موجب دوزخی شدن است. به دلیل آخر آیه‌ی 18 سورهی اسراء که می‌فرماید: «ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ یَصْلاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا»
یعنی سپس جهنم را برای او قرار می‌دهیم که خوار و رانده‌شده در آن داخل گردد.
5. اگر تهدید فراز پایانی آیه‌ی 18 سورهی اسراء را تشریعی بدانیم، می‌توان نتیجه گرفت که عمل کردن به قانون جذب، گناه کبیره است، زیرا بر انجامش، وعید آتش داده شده است و در برخی روایات، هر گناهی که بر انجامش وعید آتش داده شده باشد، گناه کبیره شمرده شده است.
عَنْ کثِیرٍ النَّوَّاءِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه‌السلام) عَنِ الْکبَائِرِ فَقَالَ: «کُلُّ مَا أَوْعَدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْهِ النَّارَ» [من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 3، صفحه‌ی 569، باب معرفة الکبائر التی أوعد الله عز و جل علیها النار]
ترجمه: از امام باقر (علیه‌السلام) از گناهان کبیره پرسیدم، فرمودند: تمام کارهایی که خدای عز و جل برای انجامش، وعید آتش داده است.
6. اگر تهدید فراز پایانی آیات 20 سورهی شورا و 18 سورهی اسراء را تکوینی بدانیم، معنی‌اش این می‌شود که اگر کسی تمام همتش را برای رسیدن به دنیا، متمرکز سازد و به دنبال دنیا و زینت آن باشد، از کسب فضائل اعتقادی و انجام اعمال صالح، باز می‌ماند و در نتیجه، در آخرت، بهره‌ای از پاداش ندارد، یا حتی خوار و رانده‌شده، به جهنم افکنده خواهد شد.
7. در پایان، به آن دسته از اصحاب منهاج فردوسیان که وسوسه شده‌اند از طریق عمل به «نظریه‌ی جذب» به دنیا و زینت آن برسند، توصیه می‌کنم، آنچه خدای تعالی توصیه فرموده است که می‌فرماید:
«مَنْ کانَ یُریدُ ثَوابَ الدُّنْیا فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوابُ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ» [سورهی نساء، آیه‌ی 134]
یعنی کسی که اراده‌ی رسیدن به پاداش دنیا کرده است، [بداند و متوجه باشد که] پاداش دنیا و آخرت، در نزد خداست.
پس قدم را در راه اصلاح دیدگاه‌ها بر طبق قواعد نظری منهاج فردوسیان و انجام اعمال صالح، بر طبق قوانین عملی منهاج فردوسیان، مستحکم کنید و مردانه، از سرِ چرب و شیرین دنیا بگذرید که درجات بهشت، به شما نزدیک است. ان شاء الله تعالی
موفق باشید
حاج فردوسی