حاج فردوسی

مسأله‌ی 2676: هر گاه چیزی را وقف کنید، از مِلک خود خارج بدانید و خودتان یا دیگران نباید آن را ببخشید یا بفروشید و نباید مال وقف را به عنوان ارث، بردارید. ولی در بعضی از موارد که در مسأله‌ی 2094 و 2095 گفته خواهد شد، می‌توانید وقف را بفروشید.
مسأله‌ی 2677: صیغه‌ی وقف را می‌توانید به هر زبانی غیر از عربی هم بخوانید. و در وقف خاص، باید کسی که ملک برای او وقف شده یا وکیلش قبول کند. مثلاً اگر بگویید: «خانه‌ی خود را وقف بر اولادم کردم» و یکی از کسانی که خانه را برایشان وقف می‌کنید یا وکیل آنها بگوید: «قبول کردم»، وقف را صحیح بدانید. ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نکنید، بلکه مثل مسجد و مدرسه برای عموم وقف کنید یا مثلاً بر فقرا یا سادات وقف نمایید، در صورت امکان باید حاکم شرع یا کسی که از طرف او منصوب است، قبول نماید.
مسأله‌ی 2678: هر گاه مِلکی را برای وقف معین کنید و پیش از خواندن صیغه‌ی وقف پشیمان شوید، می‌توانید از وقف کردنش منصرف شوید، گر چه بهتر است به نیتتان عمل کنید. همچنین اگر کسی قبل از خواندن صیغه‌ی وقف بمیرد، وقفش را صحیح ندانید.
مسأله‌ی 2679: وقتی وقف می‌کنید، باید برای همیشه وقف کنید.
مسأله‌ی 2680: وقف را در صورتی صحیح بدانید که مال وقف را به تصرف کسی که برای او وقف شده یا وکیل، یا ولیّاش بدهید ولی می‌توانید چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف کنید و به قصد این که آن چیز مِلک آنان شود، از طرف آنان نگهداری نمایید.
مسأله‌ی 2681: هر گاه مسجدی را وقف کنید، بعد از آن که یک نفر در آن مسجد نماز بخواند، وقف را استقراریافته بدانید.
مسأله‌ی 2682: وقتی می‌توانید وقف کنید که مکلف و عاقل باشید و با قصد و اختیار باشد و شرعاً بتوانید در مالتان تصرف کنید. بنا بر این وقف کردن سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می‌کند، چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید را صحیح ندانید و همچنین است محجور نسبت به اموالی که به حکم حاکم شرع از تصرف در آنها منع شده است.
مسأله‌ی 2683:نباید مالی را برای کسانی که به دنیا نیامدهاند وقف کنید، ولی می‌توانید برای زندگان و کسانی که بعداً به دنیا می‌آیند وقف نمایید، مثلاً چیزی را بر اولاد خود وقف کنید که بعد از آنان، وقف نوههایتان باشد و هر دسته‌ای بعد از دسته‌ی دیگر از وقف استفاده کنند. همچنین می‌توانید مالی را برای فرزندانتان وقف کنید و فرزندان دیگری که بعداً به دنیا بیایند، با آنان شریک باشند.
مسأله‌ی 2684: نباید چیزی را بر خودتان وقف کنید مثل این که دکانی را وقف کنید که عایدی آن را بعد از مرگتان خرج مقبرهتان نمایند. همچنین اگر مالی را بر فقرا وقف کنید و خودتان فقیر شوید، نباید از منافع آن وقف استفاده نمایید.
مسأله‌ی 2685: برای چیزی که وقف می‌نمایید، متولی معین کنید، و برای استفاده از وقف، اجازه‌ی حاکم شرع را لازم ندانید.
مسأله‌ی 2686: هر گاه ملکی را مثلاً بر فقرا یا سادات وقف کنید، یا وقف کنید که منافع آن به مصرف خیرات برسد، در صورتی که برای آن ملک متولی معین نکرده باشید، اختیار آن را با حاکم شرع بدانید.
مسأله‌ی 2687: هر گاه کسی ملکی را بر افراد مخصوصی مثلاً بر اولاد خود وقف کرده باشد که هر طبقهای بعد از طبقه‌ی دیگر از آن استفاده کنند، چنانچه متولی ملک، آن را به شما اجاره دهد و بمیرد، باید از متولی بعدی نیز اجاره کنید، ولی اگر متولی نداشته باشد و یک طبقه از کسانی که ملک بر آنان وقف شده، آن را اجاره داده باشند و در بین مدت اجاره بمیرند، اجاره را باطل بدانید و در صورتی که اجاره‌ی تمام مدت را داده باشید، می‌توانید با اجازه‌ی طبقه‌ی بعدی، از مال بردارید.
مسأله‌ی 2688: هر گاه ملک وقف خراب شود، از وقف بودن بیرون ندانید.
مسأله‌ی 2689: هر گاه بخواهید مقداری از ملکی را وقف کنید، باید آن مقدار را به طور کامل مشخص نمایید.
مسأله‌ی 2690: هر گاه متولی وقف خیانت کند و عایدات آن را به مصرفی که معین شده نرساند، می‌توانید از حاکم شرع بخواهید که به جای او، متولی امینی معین نماید.
مسأله‌ی 2691: فرشی که برای حسینیه وقف کردهاید را نباید برای نماز به مسجد ببرید، اگر چه آن مسجد، نزدیک حسینیه باشد.
مسأله‌ی 2692: هر گاه ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایید، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر نداشته باشد و احتمال هم نرود که تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا کند، در صورتی که غیر از تعمیر، احتیاج دیگری نداشته باشد و عایداتش در معرض تلف بوده و نگهداری آن لغو و بیهوده باشد، می‌توانید عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانید.
مسأله‌ی 2693: هر گاه ملکی را وقف کنید که عایدی آن را خرج تعمیر مسجد نمایند و به امام جماعت و به کسی که در آن مسجد اذان می‌گوید نیز بدهند، سهم هر کدام را به طور روشن مشخص کنید مثل آن که یک‌پنج درآمد برای امام جماعت و یک دهم آن برای مؤذن و بقیه برای تعمیر باشد. و در صورتی که واقف، این مطلب را مراعات نکرده و برای هر کدام سهمی معین ننموده باشد، باید اول مسجد را تعمیر کنید و اگر چیزی زیاد آمد، از امام جماعت و کسی که اذان می‌گوید بخواهید که در تقسیم باقیمانده با یکدیگر مصالحه نمایند.