حاج فردوسی

قَالَ رَسولُ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): «و الّذِی أنزَلَ الکتابَ عَلی مُحمّدٍ، إنّ أهلَ الجَنّةِ لَیزدادُون جَمالاً وَ حُسناً کما یزدادُونَ فی الدُّنیا قَباحةً و هَرَماً»

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): فرمودند: «سوگند به آن [خدایی] که کتاب [مقدس قرآن] را بر محمد فرو فرستاد، اهل بهشت، پیوسته بر نیکی و زیبایی‌شان افزوده می‌شود، همچنان که در دنیا، پیوسته زشت‌تر و پیرتر می‌شوند»

[روضة الواعظین، فتال نیشابوری، جلد 556؛ المصنف لابن ابی شیبه، جلد 8، صفحه‌ی 75]

قال الصادق (علیه‌السلام): «إنّ المؤمِنَ لَیتَنَعَّمُ بِتَسبِیحِ الحُلی عَلیه فی الجَنّةِ، فی کـلِّ مَفصَلٍ مِن المؤمِنِ فی الجَنةِ ثَلاثَةُ أساوِرَ مِن ذَهَبٍ وَ فِضَّةٍ و لُؤلُؤٍ».

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «مؤمن در بهشت، از زیورهای تسبیحگو برخوردار است. در هر بندی از [بدن] مؤمن در بهشت، سه دستبند طلا و نقره و مروارید قرار دارد»

[ربیع الابرار، جلد 4، صفحه‌ی 26؛ احقاق الحق، جلد 12، صفحه‌ی 273]

مِنْ وَصِیةِ رَسُولِ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) لِأَبِی ذَرٍّ الغِفَارِی‏: «یا أَبَا ذَرٍّ لَوْ أَنَّ امْرَأَةً مِنْ نِسَاءِ أَهْلِ الجَنَّةِ اطَّلَعَتْ مِنْ سَمَاءِ الدُّنْیا فِی لَیلَةٍ ظَلْمَاءَ لَأَضَاءَتْ لَهَا الأَرْضُ أَفْضَلَ مِمَّا یضِیئُهَا القَمَرُ لَیلَةَ البَدْرِ وَ لَوَجَدَ رِیحَ نَشْرِهَا جَمِیعُ أَهْلِ الأَرْضِ وَ لَوْ أَنَّ ثَوْباً مِنْ ثِیابِ أَهْلِ الجَنَّةِ نُشِرَ الیوْمَ فِی الدُّنْیا لَصَعِقَ مَنْ ینْظُرُ إِلَیهِ وَ مَا حَمَلَتْهُ أَبْصَارُهُم‏»

در یکی از فرازهای وصیت رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): به جناب ابوذر غفاری آمده است: «ای ابوذر، اگر زنی از زنان بهشتی در شب تاریک در آسمان دنیا طلوع کند، زمین را روشن می‌سازد بیشتر از آن مقدار که ماه شب چهارده، روشن می‌سازد و بوی [دلفریب] او را همه‌ی ساکنان زمین احساس می‌کنند و اگر جامه‌ای از جامه‌های بهشتیان در دنیا باز شود، کسانی که آن را ببیننـد، از هوش می‌رونـد و چشمانشـان، دیـدن آن را تحمّـل نمـی‌کند».

[امالی، شیخ طوسی، صفحه‌ی 533؛ مکارم الاخلاق، طبرسی، جلد 2، صفحه‌ی 371؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 74، صفحه‌ی 84]

قال الصادق (علیه‌السلام) فی تفسیر قوله تعالی «وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً»: «یطَهِّرُهُمْ مِنْ کلِّ شَی‏ءٍ سِوَی اللهِ إِذْ لَا طَاهِرَ مِنْ تَدَنُّسٍ بِشَی‏ءٍ مِنَ الأَکوَانِ إِلَّا اللهُ»

امام صادق (علیه‌السلام) در تفسیر این آیه که می‌فرماید: «پروردگارشان به آنان نوشیدنی پاک کننده می‌نوشاند» فرمودند: «[نوشیدن آن نوشیدنی] آنان را از هر چیزی جز خدا، پاک [و خالص] می‌گرداند؛ زیرا جز خدا هیچ موجودی نیست که از آلودگی به چیزی از طبایع، پاک [و پاک کننده] باشد»

[بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 113]

قَالَ رَسولُ اللهِ: «مَا مِنْ أَحَدٍ یدْخُلُ الجَنَّةَ إِلَّا کانَ لَهُ مِنَ الأَزْوَاجِ خَمْسُمِائَةِ حَوْرَاءَ مَعَ کلِّ حَوْرَاءَ سَبْعُونَ غُلَاماً وَ سَبْعُونَ جَارِیةً کأَنَّهُنَّ اللُّؤْلُؤُ المَنْثُورُ، کأَنَّهُنَّ اللُّؤْلُؤُ المَکنُونُ. وَ تَفْسِیرُ المَکنُونِ بِمَنْزِلَةِ اللُّؤْلُؤِ فِی الصَّدَفِ، لَمْ تَمَسَّهُ الأَیدِی وَ لَمْ تَرَهُ الأَعْینُ وَ أَمَّا المَنْثُورُ فَیعْنِی فِی الکثْرَةِ. وَ لَهُ سَبْعُ قُصُورٍ فِی کلِّ قَصْرٍ سَبْعُونَ بَیتاً، فِی کلِّ بَیتٍ سَبْعُونَ سَرِیراً، عَلَی کلِّ سَرِیرٍ سَبْعُونَ فِرَاشاً، عَلَیهَا زَوْجَةٌ مِنَ الحُورِ العِینِ، تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الأَنْهارُ؛ أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَیرِ آسِنٍ صَافٍ لَیسَ بِالکدِرِ، وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یتَغَیرْ طَعْمُهُ لَمْ یخْرُجْ مِنْ ضُرُرِ المَوَاشِی، وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّی لَمْ یخْرُجْ مِنْ بُطُونِ النَّحْلِ، وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِینَ لَمْ یعْصِرْهُ الرِّجَالُ بِأَقْدَامِهِمْ. فَإِذَا اشْتَهَوُا الطَّعَامَ جَاءَهُمْ طُیورٌ بِیضٌ یرْفَعْنَ أَجْنِحَتَهُنَّ فَیأْکلُونَ مِنْ أَی الالوَانِ اشْتَهَوْا جُلُوساً إِنْ شَاءُوا، أَوْ مُتَّکئِینَ. وَ إِنِ اشْتَهَوُا الفَاکهَةَ تَسَعَّبَتْ إِلَیهِمُ الأَغْصَانُ فَأَکلُوا مِنْ أَیهَا اشْتَهَوْا قَالَ: «وَ المَلائِکةُ یدْخُلُونَ عَلَیهِمْ مِنْ کلِّ بابٍ. سَلامٌ عَلَیکمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ»
فَبَینَا هُمْ کذَلِک إِذْ یسْمَعُونَ صَوْتاً مِنْ تَحْتِ العَرْشِ: یا أَهْلَ الجَنَّةِ کیفَ تَرَوْنَ مُنْقَلَبَکمْ؟ فَیقُولُونَ: خَیرُ المُنْقَلَبِ مُنْقَلَبُنَا وَ خَیرُ الثَّوَابِ ثَوَابُنَا. قَدْ سَمِعْنَا الصَّوْتَ وَ اشْتَهَینَا النَّظَرَ إِلَی أَنْوَارِ جَلَالِک وَ هُوَ أَعْظَمُ ثَوَابِنَا وَ قَدْ وَعَدْتَهُ وَ لَا تُخْلِفُ المِیعَادَ. فَیأْمُرُ اللهُ الحُجُبَ فَیقُومُ سَبْعُونَ الفَ حِجَابٍ فَیرْکبُونَ عَلَی النُّوقِ وَ البَرَاذِینِ وَ عَلَیهِمُ الحُلِی وَ الحُلَلُ فَیسِیرُونَ فِی ظِلِّ الشَّجَرِ حَتَّی ینْتَهُوا إِلَی دَارِ السَّلَامِ وَ هِی دَارُ اللهِ، دَارُ البَهَاءِ وَ النُّورِ وَ السُّرُورِ وَ الکرَامَةِ فَیسْمَعُونَ الصَّوْتَ فَیقُولُونَ: یا سَیدَنَا سَمِعْنَا لَذَاذَةَ مَنْطِقِک فَأَرِنَا نُورَ وَجْهِک فَیتَجَلَّی لَـهُم سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَی حَتَّی ینْظُرُونَ إِلَی نُورِ وَجْهِهِ تَبَارَک وَ تَعَالَی، المَکنُونِ مِنْ عَینِ کلِّ نَاظِرٍ فَلَا یتَمَالَکونَ حَتَّی یخِرُّوا عَلَی وُجُوهِهِمْ سُجَّداً فَیقُولُونَ: سُبْحَانَک مَا عَبَدْنَاک حَقَّ عِبَادَتِک یا عَظِیمُ. فَیقُولُ: عِبَادِی ارْفَعُوا رُءُوسَکمْ لَیسَ هَذِهِ بِدَارِ عَمَلٍ إِنَّمَا هِی دَارُ کرَامَةٍ وَ مَسْأَلَةٍ وَ نَعِیمٍ. قَدْ ذَهَبَتْ عَنْکمُ اللُّغُوبُ وَ النَصَبُ. فَإِذَا رَفَعُوهَا رَفَعُوهَا وَ قَدْ أَشْرَقَتْ وُجُوهُهُمْ مِنْ نُورِ وَجْهِهِ سَبْعِینَ ضِعْفاً. ثُمَّ یقُولُ تَبَارَک وَ تَعَالَی: یا مَلَائِکتِی أَطْعِمُوهُمْ وَ اسْقُوهُمْ. فَیؤْتُونَ بِالوَانِ الأَطْعِمَةِ لَمْ یرَوْا مِثْلَهَا قَطُّ فِی طَعْمِ الشَّهْدِ وَ بَیاضِ الثَّلْجِ وَ لِینِ الزُّبْدِ. فَإِذَا أَکلُوهُ قَالَ بَعْضُهُنَّ لِبَعْضٍ: کانَ طَعَامُنَا الَّذِی خَلَّفْنَاهُ فِی الجَنَّةِ عِنْدَ هَذَا حُلُماً.
ثُمَّ یقُولُ الجَبَّارُ تَبَارَک وَ تَعَالَی: یا مَلَائِکتِی اسْقُوهُمْ. فَیؤْتُونَ بِأَشْرِبَةٍ فَیقْبِضُهَا وَلِی اللهِ، فَیشْرَبُ شَرْبَةً لَمْ یشْرَبْ مِثْلَهَا قَطُّ. ثُمَّ یقُولُ: یا مَلَائِکتِی طَیبُوهُمْ. فَتَأْتِیهِمْ رِیحٌ مِنْ تَحْتِ العَرْشِ بِمِسْک أَشَدَّ بَیاضاً مِنَ الثَّلْجِ تُغَیرُ وُجُوهَهُمْ وَ جِبَاهَهُمْ وَ جُنُوبَهُمْ تُسَمَّی المُثِیرَةَ فَیسْتَمْکنُونَ مِنَ النَّظَرِ إِلَی نُورِ وَجْهِهِ. فَیقُولُونَ: یا سَیدَنَا حَسْبُنَا لَذَاذَةُ مَنْطِقِک وَ النَّظَرُ إِلَی نُورِ وَجْهِک لَا نُرِیدُ بِهِ بَدَلًا وَ لَا نَبْتَغِی بِهِ حِوَلًا. فَیقُولُ الرَّبُّ تَبَارَک وَ تَعَالَی: إِنِّی أَعْلَمُ أَنَّکمْ إِلَی أَزْوَاجِکمْ مُشْتَاقُونَ وَ أَنَّ أَزْوَاجَکمْ إِلَیکمْ مُشْتَاقَاتٌ. فَیقُولُونَ: یا سَیدَنَا مَا أَعْلَمَک بِمَا فِی نُفُوسِ عِبَادِک؟! فَیقُولُ: کیفَ لَا أَعْلَمُ وَ أَنَا خَلَقْتُکمْ وَ أَسْکنْتُ أَرْوَاحَکمْ فِی أَبْدَانِکمْ ثُمَّ رَدَدْتُهَا عَلَیکمْ بَعْدَ الوَفَاةِ، فَقُلْتُ: اسْکنِی فِی عِبَادِی خَیرَ مَسْکنٍ ارْجِعُوا إِلَی أَزْوَاجِکمْ. فَیقُولُونَ: یا سَیدَنَا اجْعَلْ لَنَا شَرْطاً. قَالَ: فَإِنَّ لَکمْ کلَّ جُمُعَةٍ زَوْرَةً مَا بَینَ الجُمُعَةِ إِلَی الجُمُعَةِ سَبْعَةُ آلَافِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ.
فَینْصَرِفُونَ فَیعْطَی کلُّ رَجُلٍ مِنْهُمْ رُمَّانَةً خَضْرَاءَ فِی کلِّ رُمَّانَةٍ سَبْعُونَ حُلَّةً لَمْ یرَهَا النَّاظِرُونَ المَخْلُوقُونَ فَیسِیرُونَ فَیتَقَدَّمُهُمْ بَعْضُ الوِلْدَانِ حَتَّی یبَشِّرُوا أَزْوَاجَهُمْ وَ هُنَّ قِیامٌ عَلَی أَبْوَابِ الجِنَانِ. فَلَمَّا دَنَا مِنْهَا نَظَرَتْ إِلَی وَجْهِهِ فَأَنْکرَتْهُ مِنْ غَیرِ سُوءٍ فَقَالَتْ: حَبِیبِی لَقَدْ خَرَجْتَ مِنْ عِنْدِی وَ مَا أَنْتَ هَکذَا! فَیقُولُ: حَبِیبَتِی تَلُومِینَنِی أَنْ أَکونَ هَکذَا وَ قَدْ نَظَرْتُ إِلَی نُورِ وَجْهِ رَبِّی تَبَارَک وَ تَعَالَی فَأَشْرَقَ وَجْهِی مِنْ نُورِ وَجْهِهِ؟! ثُمَّ یعْرِضُ عَنْهَا فَینْظُرُ إِلَیهَا نَظْرَةً فَیقُولُ: حَبِیبَتِی لَقَدْ خَرَجْتُ مِنْ عِنْدِک وَ مَا کنْتِ هَکذَا! فَتَقُولُ: حَبِیبِی تَلُومُنِی أَنْ أَکونَ هَکذَا وَ قَدْ نَظَرْتُ إِلَی وَجْهِ النَّاظِرِ إِلَی نُورِ وَجْهِ رَبِّی فَأَشْرَقَ وَجْهِی مِنْ وَجْهِ النَّاظِرِ إِلَی نُورِ وَجْهِ رَبِّی سَبْعِینَ ضِعْفاً؟! فَتُعَانِقُهُ مِنْ بَابِ الخَیمَةِ وَ الرَّبُّ تَبَارَک وَ تَعَالَی یضْحَک إِلَیهِمْ. فَینَادُونَ بِأَصَابِعِهِمْ «الحَمْدُ للهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَکورٌ»
قَالَ: ثُمَّ إِنَّ الرَّبَّ تَبَارَک وَ تَعَالَی یأْذَنُ لِلنَّبِیینَ فَیخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ فَینْظُرُ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ فَیمُدُّونَ أَعْنَاقَهُمْ إِلَیهِ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا؟! إِنَّهُ لَکرِیمٌ عَلَی اللهِ. فَیقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا المَخْلُوقُ بِیدِهِ وَ المَنْفُوخُ فِیهِ مِنْ رَوْحِهِ وَ المُعَلَّمُ لِلْأَسْمَاءِ هَذَا آدَمُ، قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ. فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا؟! فَتَقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا الخَلِیلُ إِبْرَاهِیمُ قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ. فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا؟! فَیقُولُ: هَذَا مُوسَی بْنُ عِمْرَانَ الَّذِی کلَّمَ اللهُ مُوسی‏ تَکلِیماً قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا الَّذِی قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ؟! فَتَقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا رُوحُ اللهِ وَ کلِمَتُهُ، هَذَا عِیسَی ابْنُ مَرْیمَ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ فِی مِثْلِ جَمِیعِ مَوَاکبِ مَنْ کانَ قَبْلَهُ سَبْعِینَ ضِعْفاً حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا الَّذِی قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ؟! فَتَقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا المُصْطَفَی بِالوَحْی، المُؤْتَمَنُ عَلَی الرِّسَالَةِ، سَیدُ وُلْدِ آدَمَ، هَذَا النَّبِی مُحَمَّدٌ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ عَلَی أَهْلِ بَیتِهِ وَ سَلَّمَ کثِیراً. قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا؟! فَیقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا أَخُو رَسُولِ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ.
ثُمَّ یؤْذَنُ لِلنَّبِیینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ فَیوضَعُ لِلنَّبِیینَ مَنَابِرُ مِنْ نُورٍ وَ لِلصِّدِّیقِینَ سُرُرٌ مِنْ نُورٍ وَ لِلشُّهَدَاءِ کرَاسِی مِنْ نُورٍ. ثُمَّ یقُولُ الرَّبُّ تَبَارَک وَ تَعَالَی: مَرْحَباً بِوَفْدِی وَ زُوَّارِی وَ جِیرَانِی. یا مَلَائِکتِی أَطْعِمُوهُمْ فَطَالَ مَا أَکلَ النَّاسُ وَ جَاعُوا وَ طَالَ مَا رَوِی النَّاسُ وَ عَطِشُوا وَ طَالَ مَا نَامَ النَّاسُ وَ قَامُوا وَ طَالَ مَا أَمِنَ النَّاسُ وَ خَافُوا. فَیوضَعُ لَـهُم أَطْعِمَةٌ لَمْ یرَوْا مِثْلَهَا قَطُّ عَلَی طَعْمِ الشَّهْدِ وَ لِینِ الزُّبْدِ وَ بَیاضِ الثَّلْجِ.
ثُمَّ یقُولُ: یا مَلَائِکتِی فَکهُوهُمْ فَیفَکهُونَهُمْ بِالوَانٍ مِنَ الفَاکهَةِ لَمْ یرَوْا مِثْلَهَا قَطُّ وَ رُطَبٍ عَذْبٍ دَسِمٍ عَلَی بَیاضِ الثَّلْجِ وَ لِینِ الزُّبْدِ»

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): فرمودند: «هیچ کس نیست که وارد بهشت شود مگر این‌که برایش پانصد همسر از حوریه‌ها قرار داده می‌شود که همراه هر حوریه،‌ هفتاد غلام و هفتاد کنیز ـ که گویا گوهرهای پراکنده و گوهرهای پنهان شده هستند ـ می‌باشند.
«مکنون» یعنی مثل گوهرِ در صدف [است که] دست‌ها آن را لمس نکرده و چشم‌ها آن را ندیده و اما «منثور» یعنی در حال زیاد شدن. [همچنین] برای او هفت قصر و در هر قصر، هفتاد خانه و در هر خانه، ‌هفتاد تخت و بر هر تخت، هفتاد بستر و بر هر بستر، حورالعینی [آماده‌ی کام دادن] است. از زیر [قصرهایـ]ـشان جویبارهایی روان است. جویبارهایی از آبى که [رنگ و بو و طعمش‏] برنگشته، زلال است و هیچ [تیرگی و] کدورتـی در آن نیست. و جوی‌هایى از شیرى که مزه‏اش [بر اثر حرارت یا گذشتن زمان،] دگرگون نشود و از پستان چهارپایان خارج نمی‌شود. و رودهایى از عسل صاف که از شکم زنبور عسل بیرون نیامده [بلکه از فضل پروردگار] است. و جویبارهایی از نوشیدنی [خاصی] که برای نوشندگان، لذت‌بخش است و مردان، ‌آن را با لگدمال کردن، ‌عصاره گیری نکرده‌اند. وقتی [بهشتیان] هوس خوراکی کنند،‌ پرندگان سفید رنگی می‌آیند و بال‌هایشان را بالا می‌برند تا [بهشتیان] از هر رنگی [از غذا] که هوس دارند، ‌بخورند،‌ [به هر صورتی که می‌خواهند،] اگر خواستند، نشسته و اگر خواستند، تکیه داده. و اگر هوس میوه کنند، شاخه‌ها به سوی آن‌‌ها کشیده می‌شود [و دراز می‌گردد] تا از هر کدام که بخواهند، بخورند».
سپس فرمودند: «و فرشتگان از هر درى بر آنان درمى‏آیند [و به آنان مى‏گویند:] «درود بر شما به [پاداش‏] آنچه صبر کردید. راستى چه نیکوست فرجام آن سراى‏» در این حال،‌ صدایی را از زیـر عرش می‌شنوند [که می‌فرماید:] ای اهل بهشت، ‌بازگشتگاهتان را چگونه یافتید؟! می‌گویند: بازگشتگاه ما بهترین بازگشتگـاه و پاداش ما بهترین پاداش است. ما [این] صدا[ی دل‌فریب و هوش‌ربا] را شنیدیم،‌ هوس کردیم که به نورهای جلال تو بنگریم و [اگر این خواسته‌ی ما برآورده شود] بزرگترین پاداش برای ما [خواهد بود] و [خودت] ما را [در دنیا] وعده داده بودی و [تو] خُلف وعده نمی‌کنی.
پس خدای متعال حجاب‌ها را امر می‌کند [که از میان برخیزند، پس] هفتاد هزار حجاب بر می‌خیزد. پس [بهشتیان] بر شترها و اسب‌هایی سوار می‌شوند و بر آن‌‌ها زیورآلات و لباس‌های بهشتی است. پس در سایه‌ی درختی می‌روند تا به دارالسلام می‌رسند و آن خانه‌ی [تجلی ویژه‌ی] خداست، خانه‌ی روشنایی و نور و شادی و کرامت. پس آن صدا را [باز هم] می‌شنوند. [باز] می‌گویند: ای آقای ما گفتار لذت‌بخش تو را شنیدیم، پس نور وجهت را به ما بنمایان. پس خدای سبحان برای آنان تجلی می‌کند تا بهشتیان به نور وجه او تبارک و تعالی، که از چشم هر بیننده‌ای پوشیده است، ‌بنگرند. [چون به آن تجلی عالی نظر می‌کنند] نمی‌توانند خود را نگه دارند [به همین جهت] بر رو به سجـده می‌افتند و می‌گویند: [بار الها از هر عیب و نقص و شبیه،] منزّهی، ما تو را چنان که حق تو بود،‌ نپرستیدیم، ای بزرگوار. خدای متعال می‌فرماید:‌ ای بندگان من، سر [از سجده] بردارید [که] این[جا] خانه‌ی عمل نیست بلکه خانه‌ی اکرام و خواستن و نعمت‌هاست. [هر گونه] درماندگی و رنج از شما رفت.
وقتی [سر از سجده] بر می‌دارند، صورت‌هایشان هفتاد برابر [بیشتر از گذشته] نورانی می‌شود. سپس [خدای] تبارک و تعالی می‌فرماید: ای ملائکه‌ام [به این مؤمنان بهشتی، انواع غذاهای لذیذ] بخورانید و [انواع] نوشیدنی‌های گوارا] بنوشانید. [در پی این دستور الهی،‌ انواع] رنگ‌های خوراکی برایشان آورده می‌شود که هرگز مانند آن را ندیده‌اند؛ در طعم [مانند] عسل و در سفیدی [مانند] برف و در نرمی [مانند] خامه [یا مسکه] است. وقتی [آنها را] می‌خورند بعضی‌شان به بعض دیگر می‌گویند: ‌آن غذایی که در بهشت داشتیم در مقایسه با اینها [همانند] رؤیا است. سپس خدای جبار تبارک و تعالی می‌فرماید: ای فرشتگانم [از نوشیدنی‌های گوارای خاص] به آنان بنوشانید. [در پس اجرای این دستور الهی] نوشیدنی‌ای می‌آورند و دوست خدا آن را می‌گیرد. پس شربتی می‌نوشد که هرگز مانند آن شربت را ننوشیده است. سپس [خدای متعال] می‌فرماید:‌ ای فرشتگان من، خوشبویشان کنید. پس بادی از زیر عرش [وزیدن می‌گیرد و] مشکی سفیدتر از برف را با خود می‌آورد که صورت و پیشانی و پهلوهایشان را تغییر می‌دهد که مثیره نامیده می‌شود. پس می‌توانند به [تجلی خاص] وجه او بنگرند. پس می‌گویند: ای آقای ما، برای ما لذت گفتار و نگاه به نور وجهت کافی است و جایگزینی برای آن نمی‌خواهیم. پس پروردگار تبارک و تعالی می‌فرماید: ‌من می‌دانم که شما به [دیدن و نزدیکی با] همسرانتان اشتیاق دارید و همسرانتان [نیز] مشتاق [همنشینی] با شما هستند. [بهشتیان با تعجب] می‌گویند:‌ ای آقای ما،‌ چقدر تو به آنچه در دل بندگانت می‌گذرد، آگاهی! [خدای متعال] می‌فرماید: چگونه ندانم و حال آن که من شما را ساخته‌ام و روح‌هایتان را در بدن‌هایتان قرار داده‌ام و پس از وفات [و جدا شدن روح از بدن، نیز] آن را دوباره به شما بر گرداندم و گفتم: ساکن شوید در [میان] بندگانم در بهترین منزلگاه[های بهشت،‌ اکنون] به جانب همسرانتان برگردید. [بهشتیان] می‌گویند: ای آقای ما،‌ برای [دیدار مجدّد] ما، ‌شرطی مقرر فرما. [خدای تبارک و تعالی] می‌فرماید:‌ برای شما در هر جمعه یک نوبت زیارت قرار دادم [البته] میان هر جمعه تا جمعه [ی بعد] هفت هزار سال از سال‌هایی که می‌شمارید،‌ [فاصله] است.
[بعد از این قرار مجدّدِ ملاقات، بهشتیان راضی شده و] بر می‌گردند. [در حالِ بازگشت،] به هر کدام از آنها، ‌اناری سبز رنگ داده می‌شود که در آن، لباس‌هایی است که آفریده‌های اهل نظر [مانند] آن را ندیده‌اند.
پس حرکت می‌کنند و بعضی از پسران جاودانه از آن‌‌ها جلو می‌افتند تا بشارت آمدنشان را به همسرانشان که بر درگاه‌های بهشت،‌ [به انتظار] ایستاده‌اند،‌ بدهند. وقتی [مؤمن بهشتی] نزدیک [یکی از همسرانش] می‌شود [از شدت تغییر، همسرش] خود را به ناآشنایی می‌زند بدون اینکه بدش بیاید. [یعنی چنان وانمود می‌کند که او را نمی‌شناسد. سپس] می‌گوید: ای محبوب من وقتی از نزد من می‌رفتی،‌ اینگونه نبودی!
[مؤمن بهشتی] می‌گوید: آیا مرا ملامت می‌کنی؟! در حالی که من به نور وجه پروردگارم نظر کرده‌ام و صورتم به نور وجه او نورانی شده است. سپس از آن [همسر بهشتی‌اش] روی بر می‌گرداند [و بار دیگر] به او نظر می‌نماید. پس می‌گوید: ای محبوبه‌ی من، از نزدت خارج می‌شدم و تو اینگونه نبودی! [همسر بهشتی‌اش] می‌گوید: ای محبوب من [آیا] مرا ملامت می‌کنی که اینگونه‌ام؟! در حالی که به صورت کسی که به نور وجه پروردگارم نظر کرده،‌ نگاه کرده‌ام و صورتم از صورت آن نگاه کننده به وجه پروردگارم،‌ هفتاد برابر نورانی‌تر شده است! [بعد از این سخنان، زن زیباروی بهشتی، شوهرش را] از در خیمه بغل می‌کند. در این حال، پروردگار تبارک و تعالی به سـوی آنان می‌خندد [یعنی اظهار رضایت و خشنودی می‌کند] و آنان با انگشت [اشاره می‌کنند و] ندا می‌دهند:‌ «سپاس خدایى را که اندوه را از ما بزدود، به راستى پروردگار ما آمرزنده [و] حق‏شناس است‏».
حضرت ادامه دادند: «سپس پروردگار تبارک و تعالی به پیامبران اجازه‌ی خارج شدن می‌دهد. پس مردی [از پیامبران] در [میان] کاروانی از فرشتگان که اطرافش را گرفته‌اند و نور که در جلوشان است، خارج می‌شود. اهل بهشت به او می‌نگرند و گردن‌هایشان را به سویش بالا می‌کشند و [با تعجب] می‌گویند:‌ این کیست؟! حتمـاً خیلی در نزد خدا با کـرامت [و منزلـت] است. ملائکـه می‌گویند: ‌این [شخصِ با جلالت و شکوه که می‌بینید] آفریده شده به دست [قدرت] او و دمیده شده در او از روح خودش و دانای اسماء است. این،‌ آدم [ابوالبشر (علیه‌السلام)] می‌باشد. خدا به او اجازه[ی ظهور و بروز] داده است.
سپس مردی [دیگر از پیامبران] در میان کاروانی از فرشتگان که اطرافش را گرفته و بال‌هایشان را گشوده‌اند، و نور در جلوشان است، خارج می‌شود. اهل بهشت برای [دیدنش] گردن‌ها را بر می‌کشند و [با تعجب] می‌پرسند: این کیست؟ ملائکه می‌گویند:‌ این،‌ دوست [خدا] ابراهیم (علیه‌السلام) است که خدا به او اجازه[ی ظهور و بروز] داده است.
سپس مردی [دیگر از پیامبران] در میان کاروانی از فرشتگان که اطرافش هستند و بال‌هایشان را گشوده‌اند، و نور در جلوشان است، خارج می‌شود. اهل بهشت برای [دیدنش] گردن‌ها را بر می‌کشند و [با تعجب] می‌پرسند: این کیست؟ ملائکه می‌گویند:‌ این،‌ موسی پسر عمران (علیه‌السلام) است که با خدا [در دار دنیا] سخن گفت. خدا به او اجازه[ی خارج شدن] داده است.
سپس مردی [دیگر از پیامبران] در میان کاروانی از فرشتگان که اطرافش هستند و بال‌هایشان را گشوده‌اند، و نور در جلوشان است، خارج می‌شود. اهل بهشت برای [دیدنش] گردن‌ها را بر می‌کشند و [با تعجب] می‌پرسند: این کیست؟ ملائکه می‌گویند:‌ این،‌ روح خدا و کلمه‌اش،‌ عیسی پسر مریم (علیه‌السلام) است.
سپس مردی [دیگر از پیامبران] در میان کاروانی به قدر هفتاد برابر تمام کاروان‌های قبلی که در اطرافش فرشتگانی بال‌گشوده و نور در جلوشان است، خارج می‌شود. اهل بهشت برای [دیدنش] گردن‌ها را بر می‌کشند و [با تعجب بسیار] می‌پرسند: این کیست که خدا اجازه‌ی خارج شدنش را داده است؟ فرشتگان می‌گویند:‌ این،‌ برگزیده‌ی به وحی، امین رسالت، آقای فرزندان آدم، این پیامبر،‌ محمد‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) است. خدا اجازه[ی ظهور و خروج] به او داده است.
سپس مردی [دیگر] در میان کاروانـی از فرشتگان که اطرافـش هستنـد و بال‌هایشان را گشوده‌اند، و نور در جلوشان است، خارج می‌شود. اهل بهشت برای [دیدنش] گردن‌ها را بر می‌کشند و [با تعجب] می‌پرسند: این کیست؟ ملائکه می‌گویند:‌ این،‌ برادرِ رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): در دنیا و آخرت [امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام)] است.
سپس به [سایر] پیامبران و صدیقان و شهدا اجازه داده می‌شود [که به صحنه‌ی محشر وارد شوند]. آنگاه برای پیامبران منبرهایی از نور و برای صدیقین، تخت‌هایی از نور و برای شهدا، کرسی‌هایی از نور گذاشته می‌شود. سپس پروردگار تبارک و تعالی می‌فرماید:‌ مرحبا [و خوش آمد] به وارد شوندگان و زیارت کنندگان و همسایگانم. ای فرشتگان [از میوه‌ها و خوراکی‌های لذید بهشتی] به ایشان بخورانید که چه بسیار [در دنیا اتفاق افتاد که] مردم خوردند و [اینان] گرسنه بودند و چه بسیار [در دنیا] مردم سیراب بودند و [ایشان] تشنه به سر بردند و چقدر مردم در خواب [ناز] بودند و [اینها به عبادت] ایستادند و چه بسیار [در دنیا پیش آمد که] مردم در امنیت بودند و [اینها از جور مردم و روزگار] در ترس [و هراس] بودند.
[پس از این بیانات] خوراکی‌هایی که مانندش را هرگز ندیده‌اند [در مقابلشان] نهاده می‌شود که طعم عسل و نرمی خامه و سفیدی برف دارد. [پس از اینکه از آن غذاهای لذیذ خوردند، خدای متعال] می‌فرماید: ای فرشتگانم [برایشان] میوه بیاورید. پس برایشان رنگ‌های [گوناگون] میوه می‌آورند که مثل آن را هرگز ندیده‌اند و رطب‌های گورا و درشت به سفیدی برف و نرمی خامه»

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 350؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 208؛ تفسیر طبری، جلد 5، صفحه‌ی 183؛ دُرّ المنثور، سیوطی، جلد 3، صفحه‌ی 457]

ذَکرَ النَّبِی‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) الحُورَ العِینَ. فَقَالَتْ أُمُّ سَلَمَةَ: بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یا رَسُولَ اللهِ أَ مَا لَنَا فَضْلٌ عَلَیهِنَّ؟
قَالَ: بَلَی بِصَلَاتِکنَّ وَ صِیامِکنَّ وَ عِبَادَتِکنَّ للهِ بِمَنْزِلَةِ الظَّاهِرَةِ عَلَی البَاطِنَةِ وَ حَدَّثَ أَنَّ الحُورَ العِینَ خَلَقَهُنَّ اللهُ فِی الجَنَّةِ مَعَ شَجَرِهَا وَ حَبَسَهُنَّ عَلَی أَزْوَاجِهِنَّ فِی الدُّنْیا. عَلَی کلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهُنَّ سَبْعُونَ حُلَّةً یرَی بَیاضُ سُوقِهِنَّ مِنْ وَرَاءِ الحُلَلِ السَّبْعِینَ کمَا تُرَی الشَّرَابُ الأَحْمَرُ فِی الزَّجَاجَةِ البَیضَاءِ وَ کالسِّلْک الأَبْیضِ فِی الیاقُوتِ الحَمْرَاءِ. یجَامِعُهَا فِی قُوَّةِ مِائَةِ رَجُلٍ فِی شَهْوَةِ أَرْبَعِینَ سَنَةً وَ هُنَّ أَتْرَابٌ أَبْکارٌ عَذَارَی. کلَّمَا نَکحَتْ صَارَتْ عَذْرَاءَ.
«لَمْ یطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌّ» یقُولُ لَمْ یمَسَّهُنَّ إِنْسِی وَ لَا جِنِّی قَطُّ.
«فِیهِنَّ خَیراتٌ حِسانٌ» یعْنِی خَیرَاتُ الأَخْلَاقِ، حِسَانُ الوُجُوهِ.
«کأَنَّهُنَّ الیاقُوتُ وَ المَرْجانُ» یعْنِی صَفَاءَ الیاقُوتِ وَ بَیاضَ اللُّؤْلُؤِ.
قَالَ: وَ إِنَّ فِی الجَنَّةِ لَنَهَراً حَافَتَاهُ الجَوَارِی فَیوحِی إِلَیهِنَّ الرَّبُّ تَبَارَک وَ تَعَالَی: أَسْمِعْنَ عِبَادِی تَمْجِیدِی وَ تَسْبِیحِی وَ تَحْمِیدِی. فَیرْفَعْنَ أَصْوَاتَهُنَّ بِالحَانٍ وَ تَرْجِیعٍ لَمْ یسْمَعِ الخَلَائِقُ مِثْلَهَا قَطُّ. فَتَطْرَبُ أَهْلُ الجَنَّةِ وَ إِنَّهُ لَتُشْرِفُ عَلَی وَلِی اللهِ المَرْأَةُ لَیسَتْ مِنْ نِسَائِهِ مِنَ السَّجْفِ فَمَلَأَتْ قُصُورَهُ وَ مَنَازِلَهُ ضَوْءاً وَ نُوراً فَیظُنُّ وَلِی اللهِ أَنَّ رَبَّهُ أَشْرَفَ عَلَیهِ أَوْ مَلَک مِنْ مَلَائِکتِهِ. فَیرْفَعُ رَأْسَهُ فَإِذَا هُوَ بِزَوْجَةٍ قَدْ کادَتْ یذْهَبُ نُورُهَا نُورَ عَینَیهِ.
قَالَ: فَتُنَادِیهِ قَدْ آنَ لَنَا أَنْ تَکونَ لَنَا مِنْک دَوْلَةٌ. قَالَ: فَیقُولُ لَهَا: وَ مَنْ أَنْتِ؟ فَتَقُولُ: أَنَا مِمَّنْ ذَکرَ اللهُ فِی القُرْآنِ «لَهُمْ ما یشاؤُنَ فِیها وَ لَدَینا مَزِیدٌ» فَیجَامِعُهَا فِی قُوَّةِ مِائَةِ شَابٍّ وَ یعَانِقُهَا سَبْعِینَ سَنَةً مِنْ أَعْمَارِ الأَوَّلِینَ. وَ مَا یدْرِی أَ ینْظُرُ إِلَی وَجْهِهَا أَمْ إِلَی خَلْفِهَا أَمْ إِلَی سَاقِهَا فَمَا مِنْ شَی‏ءٍ ینْظُرُ إِلَیهِ مِنْهَا إِلَّا رَأَی وَجْهَهُ مِنْ ذَلِک المَکانِ مِنْ شِدَّةِ نُورِهَا وَ صَفَائِهَا.
ثُمَّ تُشْرِفُ عَلَیهَا أُخْرَی أَحْسَنُ وَجْهاً وَ أَطْیبُ رِیحاً مِنَ الأُولَی، فَتُنَادِیهِ فَتَقُولُ: قَدْ آنَ لَنَا أَنْ یکونَ لَنَا مِنْک دَوْلَةٌ. فَیقُولُ لَهَا: وَ مَنْ أَنْتِ؟ فَتَقُولُ: أَنَا مَنْ ذَکرَ اللهُ فِی القُرْآنِ «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِی لَـهُم مِنْ قُرَّةِ أَعْینٍ جَزاءً بِما کانُوا یعْمَلُونَ»
قَالَ: وَ مَا مِنْ أَحَدٍ یدْخُلُ الجَنَّةَ إِلَّا کانَ لَهُ مِنَ الأَزْوَاجِ خَمْسُمِائَةِ حَوْرَاءَ مَعَ کلِّ حَوْرَاءَ سَبْعُونَ غُلَاماً وَ سَبْعُونَ جَارِیةً کأَنَّهُنَّ اللُّؤْلُؤُ المَنْثُورُ، کأَنَّهُنَّ اللُّؤْلُؤُ المَکنُونُ. وَ تَفْسِیرُ المَکنُونِ بِمَنْزِلَةِ اللُّؤْلُؤِ فِی الصَّدَفِ، لَمْ تَمَسَّهُ الأَیدِی وَ لَمْ تَرَهُ الأَعْینُ وَ أَمَّا المَنْثُورُ فَیعْنِی فِی الکثْرَةِ. وَ لَهُ سَبْعُ قُصُورٍ فِی کلِّ قَصْرٍ سَبْعُونَ بَیتاً، فِی کلِّ بَیتٍ سَبْعُونَ سَرِیراً، عَلَی کلِّ سَرِیرٍ سَبْعُونَ فِرَاشاً، عَلَیهَا زَوْجَةٌ مِنَ الحُورِ العِینِ، تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الأَنْهارُ؛ أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَیرِ آسِنٍ صَافٍ لَیسَ بِالکدِرِ، وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یتَغَیرْ طَعْمُهُ لَمْ یخْرُجْ مِنْ ضُرُرِ المَوَاشِی، وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّی لَمْ یخْرُجْ مِنْ بُطُونِ النَّحْلِ، وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِینَ لَمْ یعْصِرْهُ الرِّجَالُ بِأَقْدَامِهِمْ. فَإِذَا اشْتَهَوُا الطَّعَامَ جَاءَهُمْ طُیورٌ بِیضٌ یرْفَعْنَ أَجْنِحَتَهُنَّ فَیأْکلُونَ مِنْ أَی الالوَانِ اشْتَهَوْا جُلُوساً إِنْ شَاءُوا، أَوْ مُتَّکئِینَ. وَ إِنِ اشْتَهَوُا الفَاکهَةَ تَسَعَّبَتْ إِلَیهِمُ الأَغْصَانُ فَأَکلُوا مِنْ أَیهَا اشْتَهَوْا قَالَ: «وَ المَلائِکةُ یدْخُلُونَ عَلَیهِمْ مِنْ کلِّ بابٍ. سَلامٌ عَلَیکمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ» فَبَینَا هُمْ کذَلِک إِذْ یسْمَعُونَ صَوْتاً مِنْ تَحْتِ العَرْشِ: یا أَهْلَ الجَنَّةِ کیفَ تَرَوْنَ مُنْقَلَبَکمْ؟ فَیقُولُونَ: خَیرُ المُنْقَلَبِ مُنْقَلَبُنَا وَ خَیرُ الثَّوَابِ ثَوَابُنَا. قَدْ سَمِعْنَا الصَّوْتَ وَ اشْتَهَینَا النَّظَرَ إِلَی أَنْوَارِ جَلَالِک وَ هُوَ أَعْظَمُ ثَوَابِنَا وَ قَدْ وَعَدْتَهُ وَ لَا تُخْلِفُ المِیعَادَ. فَیأْمُرُ اللهُ الحُجُبَ فَیقُومُ سَبْعُونَ الفَ حِجَابٍ فَیرْکبُونَ عَلَی النُّوقِ وَ البَرَاذِینِ وَ عَلَیهِمُ الحُلِی وَ الحُلَلُ فَیسِیرُونَ فِی ظِلِّ الشَّجَرِ حَتَّی ینْتَهُوا إِلَی دَارِ السَّلَامِ وَ هِی دَارُ اللهِ، دَارُ البَهَاءِ وَ النُّورِ وَ السُّرُورِ وَ الکرَامَةِ فَیسْمَعُونَ الصَّوْتَ فَیقُولُونَ: یا سَیدَنَا سَمِعْنَا لَذَاذَةَ مَنْطِقِک فَأَرِنَا نُورَ وَجْهِک فَیتَجَلَّی لَـهُم سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَی حَتَّی ینْظُرُونَ إِلَی نُورِ وَجْهِهِ تَبَارَک وَ تَعَالَی، المَکنُونِ مِنْ عَینِ کلِّ نَاظِرٍ فَلَا یتَمَالَکونَ حَتَّی یخِرُّوا عَلَی وُجُوهِهِمْ سُجَّداً فَیقُولُونَ: سُبْحَانَک مَا عَبَدْنَاک حَقَّ عِبَادَتِک یا عَظِیمُ. فَیقُولُ: عِبَادِی ارْفَعُوا رُءُوسَکمْ لَیسَ هَذِهِ بِدَارِ عَمَلٍ إِنَّمَا هِی دَارُ کرَامَةٍ وَ مَسْأَلَةٍ وَ نَعِیمٍ. قَدْ ذَهَبَتْ عَنْکمُ اللُّغُوبُ وَ النَصَبُ. فَإِذَا رَفَعُوهَا رَفَعُوهَا وَ قَدْ أَشْرَقَتْ وُجُوهُهُمْ مِنْ نُورِ وَجْهِهِ سَبْعِینَ ضِعْفاً. ثُمَّ یقُولُ تَبَارَک وَ تَعَالَی: یا مَلَائِکتِی أَطْعِمُوهُمْ وَ اسْقُوهُمْ. فَیؤْتُونَ بِالوَانِ الأَطْعِمَةِ لَمْ یرَوْا مِثْلَهَا قَطُّ فِی طَعْمِ الشَّهْدِ وَ بَیاضِ الثَّلْجِ وَ لِینِ الزُّبْدِ. فَإِذَا أَکلُوهُ قَالَ بَعْضُهُنَّ لِبَعْضٍ: کانَ طَعَامُنَا الَّذِی خَلَّفْنَاهُ فِی الجَنَّةِ عِنْدَ هَذَا حُلُماً.
ثُمَّ یقُولُ الجَبَّارُ تَبَارَک وَ تَعَالَی: یا مَلَائِکتِی اسْقُوهُمْ. فَیؤْتُونَ بِأَشْرِبَةٍ فَیقْبِضُهَا وَلِی اللهِ، فَیشْرَبُ شَرْبَةً لَمْ یشْرَبْ مِثْلَهَا قَطُّ. ثُمَّ یقُولُ: یا مَلَائِکتِی طَیبُوهُمْ. فَتَأْتِیهِمْ رِیحٌ مِنْ تَحْتِ العَرْشِ بِمِسْک أَشَدَّ بَیاضاً مِنَ الثَّلْجِ تُغَیرُ وُجُوهَهُمْ وَ جِبَاهَهُمْ وَ جُنُوبَهُمْ تُسَمَّی المُثِیرَةَ فَیسْتَمْکنُونَ مِنَ النَّظَرِ إِلَی نُورِ وَجْهِهِ. فَیقُولُونَ: یا سَیدَنَا حَسْبُنَا لَذَاذَةُ مَنْطِقِک وَ النَّظَرُ إِلَی نُورِ وَجْهِک لَا نُرِیدُ بِهِ بَدَلًا وَ لَا نَبْتَغِی بِهِ حِوَلًا. فَیقُولُ الرَّبُّ تَبَارَک وَ تَعَالَی: إِنِّی أَعْلَمُ أَنَّکمْ إِلَی أَزْوَاجِکمْ مُشْتَاقُونَ وَ أَنَّ أَزْوَاجَکمْ إِلَیکمْ مُشْتَاقَاتٌ. فَیقُولُونَ: یا سَیدَنَا مَا أَعْلَمَک بِمَا فِی نُفُوسِ عِبَادِک؟! فَیقُولُ: کیفَ لَا أَعْلَمُ وَ أَنَا خَلَقْتُکمْ وَ أَسْکنْتُ أَرْوَاحَکمْ فِی أَبْدَانِکمْ ثُمَّ رَدَدْتُهَا عَلَیکمْ بَعْدَ الوَفَاةِ، فَقُلْتُ: اسْکنِی فِی عِبَادِی خَیرَ مَسْکنٍ ارْجِعُوا إِلَی أَزْوَاجِکمْ. فَیقُولُونَ: یا سَیدَنَا اجْعَلْ لَنَا شَرْطاً. قَالَ: فَإِنَّ لَکمْ کلَّ جُمُعَةٍ زَوْرَةً مَا بَینَ الجُمُعَةِ إِلَی الجُمُعَةِ سَبْعَةُ آلَافِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ.
فَینْصَرِفُونَ فَیعْطَی کلُّ رَجُلٍ مِنْهُمْ رُمَّانَةً خَضْرَاءَ فِی کلِّ رُمَّانَةٍ سَبْعُونَ حُلَّةً لَمْ یرَهَا النَّاظِرُونَ المَخْلُوقُونَ فَیسِیرُونَ فَیتَقَدَّمُهُمْ بَعْضُ الوِلْدَانِ حَتَّی یبَشِّرُوا أَزْوَاجَهُمْ وَ هُنَّ قِیامٌ عَلَی أَبْوَابِ الجِنَانِ. فَلَمَّا دَنَا مِنْهَا نَظَرَتْ إِلَی وَجْهِهِ فَأَنْکرَتْهُ مِنْ غَیرِ سُوءٍ فَقَالَتْ: حَبِیبِی لَقَدْ خَرَجْتَ مِنْ عِنْدِی وَ مَا أَنْتَ هَکذَا! فَیقُولُ: حَبِیبَتِی تَلُومِینَنِی أَنْ أَکونَ هَکذَا وَ قَدْ نَظَرْتُ إِلَی نُورِ وَجْهِ رَبِّی تَبَارَک وَ تَعَالَی فَأَشْرَقَ وَجْهِی مِنْ نُورِ وَجْهِهِ؟! ثُمَّ یعْرِضُ عَنْهَا فَینْظُرُ إِلَیهَا نَظْرَةً فَیقُولُ: حَبِیبَتِی لَقَدْ خَرَجْتُ مِنْ عِنْدِک وَ مَا کنْتِ هَکذَا! فَتَقُولُ: حَبِیبِی تَلُومُنِی أَنْ أَکونَ هَکذَا وَ قَدْ نَظَرْتُ إِلَی وَجْهِ النَّاظِرِ إِلَی نُورِ وَجْهِ رَبِّی فَأَشْرَقَ وَجْهِی مِنْ وَجْهِ النَّاظِرِ إِلَی نُورِ وَجْهِ رَبِّی سَبْعِینَ ضِعْفاً؟! فَتُعَانِقُهُ مِنْ بَابِ الخَیمَةِ وَ الرَّبُّ تَبَارَک وَ تَعَالَی یضْحَک إِلَیهِمْ. فَینَادُونَ بِأَصَابِعِهِمْ «الحَمْدُ للهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَکورٌ»
قَالَ: ثُمَّ إِنَّ الرَّبَّ تَبَارَک وَ تَعَالَی یأْذَنُ لِلنَّبِیینَ فَیخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ فَینْظُرُ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ فَیمُدُّونَ أَعْنَاقَهُمْ إِلَیهِ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا؟! إِنَّهُ لَکرِیمٌ عَلَی اللهِ. فَیقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا المَخْلُوقُ بِیدِهِ وَ المَنْفُوخُ فِیهِ مِنْ رَوْحِهِ وَ المُعَلَّمُ لِلْأَسْمَاءِ هَذَا آدَمُ، قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ. فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا؟! فَتَقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا الخَلِیلُ إِبْرَاهِیمُ قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ. فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا؟! فَیقُولُ: هَذَا مُوسَی بْنُ عِمْرَانَ الَّذِی کلَّمَ اللهُ مُوسی‏ تَکلِیماً قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا الَّذِی قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ؟! فَتَقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا رُوحُ اللهِ وَ کلِمَتُهُ، هَذَا عِیسَی ابْنُ مَرْیمَ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ فِی مِثْلِ جَمِیعِ مَوَاکبِ مَنْ کانَ قَبْلَهُ سَبْعِینَ ضِعْفاً حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا الَّذِی قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ؟! فَتَقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا المُصْطَفَی بِالوَحْی، المُؤْتَمَنُ عَلَی الرِّسَالَةِ، سَیدُ وُلْدِ آدَمَ، هَذَا النَّبِی مُحَمَّدٌ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ عَلَی أَهْلِ بَیتِهِ وَ سَلَّمَ کثِیراً. قَدْ أُذِنَ لَهُ عَلَی اللهِ.
ثُمَّ یخْرُجُ رَجُلٌ فِی مَوْکبٍ حَوْلَهُ المَلَائِکةُ قَدْ صَفَّتْ أَجْنِحَتَهَا وَ النُّورُ أَمَامَهُمْ فَیمُدُّ إِلَیهِ أَهْلُ الجَنَّةِ أَعْنَاقَهُمْ فَیقُولُونَ: مَنْ هَذَا؟! فَیقُولُ المَلَائِکةُ: هَذَا أَخُو رَسُولِ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ.
ثُمَّ یؤْذَنُ لِلنَّبِیینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ فَیوضَعُ لِلنَّبِیینَ مَنَابِرُ مِنْ نُورٍ وَ لِلصِّدِّیقِینَ سُرُرٌ مِنْ نُورٍ وَ لِلشُّهَدَاءِ کرَاسِی مِنْ نُورٍ. ثُمَّ یقُولُ الرَّبُّ تَبَارَک وَ تَعَالَی: مَرْحَباً بِوَفْدِی وَ زُوَّارِی وَ جِیرَانِی. یا مَلَائِکتِی أَطْعِمُوهُمْ فَطَالَ مَا أَکلَ النَّاسُ وَ جَاعُوا وَ طَالَ مَا رَوِی النَّاسُ وَ عَطِشُوا وَ طَالَ مَا نَامَ النَّاسُ وَ قَامُوا وَ طَالَ مَا أَمِنَ النَّاسُ وَ خَافُوا. فَیوضَعُ لَـهُم أَطْعِمَةٌ لَمْ یرَوْا مِثْلَهَا قَطُّ عَلَی طَعْمِ الشَّهْدِ وَ لِینِ الزُّبْدِ وَ بَیاضِ الثَّلْجِ.
ثُمَّ یقُولُ: یا مَلَائِکتِی فَکهُوهُمْ فَیفَکهُونَهُمْ بِالوَانٍ مِنَ الفَاکهَةِ لَمْ یرَوْا مِثْلَهَا قَطُّ وَ رُطَبٍ عَذْبٍ دَسِمٍ عَلَی بَیاضِ الثَّلْجِ وَ لِینِ الزُّبْدِ»

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): درباره‌ی حور العین سخن می‌گفتند. ام سلمه عرض کرد:‌ پدر و مادرم به فدایتان باد ای رسول خدا، آیا ما [زنان مؤمنات] را بر آنان برتری است؟
فرمودند: آری، به واسطه‌ی نماز و روزه و عبادت‌هایتان برای خدا [آنقدر بر حورالعین برتری دارید] مانند [برتری] رویه‌ی لباس بر آستر [آن. سپس ادامه دادند:] همانا حور العین را خداوند در بهشت [همزمان] با [کاشتنِ] درخت[های] آن آفریده و برای [کامجویی] شوهرانشان [که] در دنیا [هستند] نگهشان داشته است. بر هر کدام از آن‌‌ها هفتاد حلّه است که سفیدی ساقشان از ورای هفتاد حلُه دیده می‌شود همچنان که نوشیدنی سرخ در شیشه‌ی سفید [بی رنگ] و نخ سفید در یاقوت سرخ [از بیرون آن،] دیده می‌شود. [مرد بهشتی] با قوّت صد مرد در یک دوره‌ی چهل ساله با او نزدیکی می‌کند در حالی که آن‌‌ها دوشیزگانی نارپستان و شوهر ندیده‌اند. [حور العین به نحوی آفریده شده است که] هر زمان همبستری کند، [دوباره] باکره می‌شود.
[آیه‌ی] «دست هیچ انس و جنّى پیش از ایشان به آن‌‌ها نرسیده است»‏
می‌گوید: هیچ انسان و جنی آن‌‌ها را هرگز لمس نکرده است.
[آیه‌ی] «در آنجا [زنانى‏] نکوخوى و نکورویند» یعنی خوش اخلاق و زیبا هستند.
[آیه‌ی] «گویى که آن‌‌ها یاقوت و مرجانند» یعنی صافی یاقوت و سفیدی لؤلؤ [دارند].
[همچنین] فرمودند: در بهشت، جویباری است که در دو سویش کنیزکانی هستند. پروردگار تبارک و تعالی به آن‌‌ها امر می‌نماید که به بندگانم تمجید و تسبیح و ستایش مرا بشنوانید. پس [آن کنیزکان] صدایشان را به نغمه‌ها و سرودهایی بلند می‌کنند که آفریدگان، مانند آن را هرگز نشنیده‌اند. پس [از شنیدن آن نغمه‌های دل انگیز،] اهل بهشت به وجد و طرب می‌آیند.
[از دیگر نعمت‌های بهشت،‌ این است که] زنی [بهشتی] که از زنان مؤمن نیست [یعنی مؤمن او را از زنان خود نمی‌داند] بر دوستِ خدا از نهان‌خانه [سَرَک می‌کشد و] اشراف می‌یابد. پس قصرها و منزل‌هایش را پر از روشنی و نور می‌سازد. دوست خدا گمان می‌کند [تجلی خاص] پروردگار متعال یا فرشته‌ای از فرشتگان [عالی‌مقام] بر او اشراف یافته است. چون سرش را بلند می‌کند، زنی [در نهایت جمال] می‌بیند که نزدیک است نورش چشمان [آن مؤمن بهشتی] را از بین ببرد.
[در این حال،‌ آن زن زیباروی بهشتی] او را ندا می‌دهد: [اکنون] برای ما فرصت آن پیش آمد که از تو بهره‌مند شویم؟! [مؤمن بهشتی با تعجب و شعف] می‌گوید:‌ تو کیستی؟ [زن زیبای بهشتی] می‌گوید: من همان [نعمتی]ام که خدا در قرآن ذکر کرده است: «هر چه بخواهند در آنجا دارند، و پیش ما فزونتر [هم‏] هست‏» [من، از آن فزونتر هستم].
پس در توانِ [جنسی] صد [مردِ] جوان [برومند، با او] نزدیکی می‌کند و او را هفتاد سال در بغل می‌گیرد. [در آن حال] نمی‌داند به صورتش نگاه کند یا به پشت سرش یا به ساق پایش [چون همه جایش دلفریب و دیدنی است]. به هیچ کجای او نظر نمی‌کند مگر اینکه از شدت نورانیت و صاف بودن، صورتش را در آن می‌بیند.
پس [بر مؤمن، زنی] زیبـاتر و خوشبـوتر از اولی،‌ اشراف می‌یابد و ندایش می‌دهد: [اکنون] برای ما فرصت آن پیش آمد که از تو بهره‌مند شویم. [مؤمن بهشتی با تعجب و شعف] می‌گوید:‌ تو کیستی؟ [زن زیبای بهشتی] می‌گوید: من همان [نعمتی]ام که خدا در قرآن ذکر کرده است: «هیچ کس نمى‏داند چه چیز از آنچه روشنى‏بخش دیدگان است به [پاداش‏] آنچه انجام مى‏دادند براى آنان پنهان شده است‏» [من از آن نعمت‌های پنهان شده هستم]»

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 350؛ بحار الانوار، جلد 8، صفحه‌ی 208؛ تفسیر طبری، جلد 5، صفحه‌ی 183؛ دُرّ المنثور، سیوطی، جلد 3، صفحه‌ی 457]

قَالَ رَسولُ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) ـ بَعدَ بَیان کیفیة مَوتِ المُؤمنِ وَ قَبرِهِ وَ حِسابِه فی القِیامَةِ: «فَعِنْدَ ذَلِک ابْیضَّ وَجْهُهُ وَ سُرَّ قَلْبُهُ وَ وُضِعَ التَّاجُ عَلَی رَأْسِهِ وَ عَلَی یدَیهِ الحُلِی وَ الحُلَلُ ثُمَّ یقُولُ: یا جَبْرَئِیلُ انْطَلِقْ بِعَبْدِی فَأَرِهِ کرَامَتِی. فَیخْرُجُ مِنْ عِنْدِ اللهِ قَدْ أَخَذَ کتَابَهُ بِیمِینِهِ فَیدْحُو بِهِ مَدَّ البَصَرِ فَیبْسُطُ صَحِیفَتَهُ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ المُؤْمِنَاتِ وَ هُوَ ینَادِی «هاؤُمُ اقْرَؤُا کتابِیهْ * إِنِّی ظَنَنْتُ أَنِّی مُلاقٍ حِسابِیهْ * فَهُوَ فِی عِیشَةٍ راضِیةٍ» .
فَإِذَا انْتَهَی إِلَی بَابِ الجَنَّةِ قِیلَ لَهُ‌‌‌ هَاتِ الجَوَازَ. قَالَ: هَذَا جَوَازِی مَکتُوبٌ فِیهِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ هَذَا جَوَازٌ جَائِزٌ مِنَ اللهِ العَزِیزِ الحَکیمِ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانٍ مِنْ رَبِّ العَالَمِینَ. فَینَادِی مُنَادٍ یسْمَعُ أَهْلُ الجَمْعِ کلُّهُمْ أَلَا إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ قَدْ سَعِدَ سَعَادَةً لَا یشْقَی بَعْدَهَا أَبَداً.
قَالَ: فَیدْخُلُ فَإِذَا هُوَ بِشَجَرَةٍ ذَاتِ ظِلٍّ مَمْدُودٍ وَ ماءٍ مَسْکوبٍ وَ ثِمَارٍ مُهْدَلَةٍ یخْرُجُ مِنْ سَاقِهَا عَینَانِ تَجْرِیانِ فَینْطَلِقُ إِلَی إِحْدَاهُمَا فَیغْتَسِلُ مِنْهَا فَیخْرُجُ عَلَیهِ نَضْرَةُ النَّعِیمِ ثُمَّ یشْرَبُ مِنَ الأُخْرَی فَلَا یکونُ فِی بَطْنِهِ مَغْصٌ وَ لَا مَرَضٌ وَ لَا دَاءٌ أَبَداً وَ ذَلِک قَوْلُهُ «وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً»
ثُمَّ تَسْتَقْبِلُهُ المَلَائِکةُ فَتَقُولُ: طِبْتَ فَادْخُلْهَا مَعَ الخَالِدِینَ. فَیدْخُلُ فَإِذَا هُوَ بِسِمَاطَینِ مِنْ شَجَرٍ أَغْصَانُهَا اللُّؤْلُؤُ وَ فُرُوعُهَا الحُلِی وَ الحُلَلُ، ثِمَارُهَا مِثْلُ ثَدْی الجَوَارِی الأَبْکارِ. فَتَسْتَقْبِلُهُ المَلَائِکةُ مَعَهُمُ النُّوقُ وَ البَرَاذِینُ وَ الحُلِی وَ الحُلَلُ، فَیقُولُونَ: یا وَلِی اللهِ ارْکبْ مَا شِئْتَ وَ البَسْ مَا شِئْتَ وَ سَلْ مَا شِئْتَ. قَالَ: فَیرْکبُ مَا اشْتَهَی وَ یلْبَسُ مَا اشْتَهَی وَ هُوَ نَاقَةٌ أَوْ بِرْذَوْنٌ مِنْ نُورٍ وَ ثِیابُهُ مِنْ نُورٍ وَ حُلِیهُ مِنْ نُورٍ، یسِیرُ فِی دَارِ النُّورِ، مَعَهُ مَلَائِکةٌ مِنْ نُورٍ، وَ غِلْمَانٌ مِنْ نُورٍ، وَ وَصَائِفُ مِنْ نُورٍ حَتَّی تَهَابُهُ المَلَائِکةُ مِمَّا یرَوْنَ مِنَ النُّورِ؛ فَیقُولُ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ: تَنَحَّوْا فَقَدْ جَاءَ وَفْدُ الحَلِیمِ الغَفُورِ.
قَالَ: فَینْظُرُ إِلَی أَوَّلِ قَصْرٍ لَهُ مِنْ فِضَّةٍ مُشَرَّفاً بِالدُّرِّ وَ الیاقُوتِ فَتُشْرِفُ عَلَیهِ أَزْوَاجُهُ فَیقُولُونَ: مَرْحَباً، مَرْحَباً، انْزِلْ بِنَا. فَیهُمُّ أَنْ ینْزِلَ بِقَصْرِهِ. فَیقُولُ المَلَائِکةُ: سِرْ یا وَلِی اللهِ فَإِنَّ هَذَا لَک وَ غَیرُهُ. حَتَّی ینْتَهِی إِلَی قَصْرٍ مِنْ ذَهَبٍ مُکلَّلٍ بِالدُّرِّ وَ الیاقُوتِ فَتُشْرِفُ عَلَیهِ أَزْوَاجُهُ فَیقُلْنَ: مَرْحَباً، مَرْحَباً، یا وَلِی اللهِ انْزِلْ بِنَا فَیهُمُّ أَنْ ینْزِلَ بِهِ فَتَقُولُ لَهُ المَلَائِکةُ: سِرْ یا وَلِی اللهِ فَإِنَّ هَذَا لَک وَ غَیرُهُ. ثُمَّ ینْتَهِی إِلَی قَصْرٍ مُکلَّلٍ بِالدُّرِّ وَ الیاقُوتِ فَیهُمُّ بِالنُّزُولِ بِقَصْرِهِ فَیقُولُ لَهُ المَلَائِکةُ: سِرْ یا وَلِی اللهِ فَإِنَّ هَذَا لَک وَ غَیرُهُ. ثُمَّ یأْتِی قَصْراً مِنْ یاقُوتٍ أَحْمَرَ مُکلَّلًا بِالدُّرِّ وَ الیاقُوتِ فَیهُمُّ بِالنُّزُولِ بِقَصْرِهِ فَیقُولُ لَهُ المَلَائِکةُ: سِرْ یا وَلِی اللهِ فَإِنَّ هَذَا لَک وَ غَیرُهُ. فَیسِیرُ حَتَّی یأْتِی تَمَامَ الفِ قَصْرٍ کلُّ ذَلِک ینْفُذُ فِیهِ بَصَرُهُ وَ یسِیرُ فِی مِلْکهِ أَسْرَعَ مِنْ طَرْفِ العَینِ. فَإِذَا انْتَهَی إِلَی أَقْصَاهَا قَصْراً نَکسَ رَأْسَهُ فَتَقُولُ المَلَائِکةُ: مَا لَک یا وَلِی اللهِ؟! فَیقُولُ: وَ اللهِ لَقَدْ کادَ بَصَرِی أَنْ یخْتَطِفَ. فَیقُولُونَ: یا وَلِی اللهِ أَبْشِرْ فَإِنَّ الجَنَّةَ لَیسَ فِیهَا عَمًی وَ لَا صَمَمٌ. فَیأْتِی قَصْراً یرَی بَاطِنُهُ مِنْ ظَاهِرِهِ وَ ظَاهِرُهُ مِنْ بَاطِنِهِ، لَبِنَةٌ مِنْ فِضَّةٍ وَ لَبِنَةٌ ذَهَبٌ وَ لَبِنَةٌ یاقُوتٌ وَ لَبِنَةٌ دُرٌّ، مِلَاطُهُ المِسْک، قَدْ شُرِّفَ بِشُرَفٍ مِنْ نُورٍ یتَلَأْلَأُ وَ یرَی الرَّجُلُ وَجْهَهُ فِی الحَائِطِ»

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): در حدیثی طولانی بعد از ذکر چگونگی مردن و قبر و حساب مؤمن در قیامت،‌ می‌فرمایند: «[از حساب که سربلند بیرون آمد،] صورتش سفید [و نورانی] می‌شود و دلش شاد می‌گردد و تاج [با شکوهی] بر سرش نهاده می‌شود و بر دستانش، زیورآلات [گذاشته] و لباس‌ها [پوشانده می‌شود]. پس [خدای متعال] می‌فرماید: ای جبرئیل، بنده‌ام را ببر و کرامتم را نشانش بده. پس [مؤمن] از نزد خدا[ی متعال] خارج می‌شود در حالی که نامه[ی عملش] را به دست راست می‌گیرد. آنگـاه به قدری که چشـم، کار می‌کند، برایش گشایش داده می‌شود. [مؤمن که بسیار مسرور شده] نامه‌اش را برای مؤمنین و مؤمنات می‌گشاید و [با شادی تمام،] فریاد می‌زند: «بیایید و کتاب [اعمالـ]ـم را بخوانید. من یقین داشتم که به حساب خود مى‏رسم. پس [خوشا به حالش که] او در یک زندگى [بسیار بسیار] خوش است‏»
چون به درِ بهشت رسد، به او گفته می‌شود: جواز ورودت را نشـان بده. او می‌گوید: این، جواز من است. و در آن نوشته شده است: «به نام خدای مهرگسترِ مهربان، این، پروانه‌ای تأیید شده از سوی خداوند توانا و داناست، برای فلان پسر فلان از جانب پروردگار جهانیان».
پس آوازدهنده‌ای، چنان که همه‌ی جمعیت بشنوند، آواز می‌دهد: بدانید فلانی پسر فلانی به چنان سعادتی دست یافته که از این پس، هرگز بدبخت نمی‌شود. [او امتیاز لازم برای ورود و جاوید ماندن در بهشت برین را کسب کرده است]
پس وارد می‌شود و ناگهان به درختی با سایه‌ای گسترده و آبی ریزان و میوه‌های آویزان به نام رضوان بر می‌خورد که از تنه‌ی آن، دو چشمه جاری است.
به سوی یکی از آن دو چشمه می‌رود و خود را در آن، می‌شوید و چون بیرون می‌آید، سرشار از طراوت است. سپس از چشمه‌ی دیگر می‌نوشد و از آن پس، هرگز قولنج و مرض و دردی در شکم او پدید نمی‌آید. این، [تفسیر] همان سخن خدای بلند مرتبه است که [می‌فرماید]: «و پروردگارشان به آنان نوشیدنی‌ای پاک کننده نوشانید»
سپس فرشتگان به استقبالش می‌آیند و می‌گویند: خوش آمدی، داخل [بهشت] شو همراه [سایر] داخل شوندگان. در این حال او در میان دو ردیف از درختانی که شاخه‌هایشان لؤلؤ و سرشاخه‌هایشان زیورآلات و لباس‌ها[ی بهشتی] و میوه‌هایشان مثل پستان دختران باکره است، داخل می‌گردد. پس فرشتگانی که همراهشان شتران و اسبان و زیورآلات و لباس‌ها[ی بهشتی] است به استقبالش می‌آیند و می‌گویند: ‌ای دوست خدا، ‌سوار هر کدام که دوست داری شو و هر چه می‌خواهی بپوش و هر چه می‌خواهی بخواه [که فراهم است]. پس آنچه را دوست دارد سوار می‌شود و آنچه را دوست دارد می‌پوشد. آنچه سوار شده،‌ شتر یا اسبی از نور است و لباسش [که انتخاب کرده و پوشیده نیز] از نور است و [همچنین] زیورآلاتش از نور است. در خانه‌ای از نور، همراهش فرشتگانی از نور و خدمتکارانی از نور و نوکرانی از نور؛ به قدری که [سایر] ملائکه از دیدن اینهمه نور به هیبت می‌افتند. پس بعضی از ایشان به بعضی دیگر می‌گویند:‌ کنار روید که کاروان [مؤمنِ] بردبارِ بخشیده شده می‌آید. پس به اولین قصری که برای اوست و از نقره [می‌باشد] و آراسته به درّ و یاقوت است، نگاه می‌کند.‌ [در این حال] زنانش [که در آن قصر ساکنند] بر او مُشرف می‌شوند و می‌گویند: مرحبا، مرحبا [بر تو] در نزد ما فرود آی. [مؤمن] می‌خواهد که در آن قصر فرود آید [ولی] فرشتگان [همراهش] به او می‌گویند: حرکت کن که این [قصر] و غیر آن برای توست.
[پس مؤمن حرکت می‌کند] تا می‌رسد به قصری از طلا که درّ و یاقوت بر تاج آن است. [در این حال] زنانش [که در آن قصر ساکنند] بر او مُشرف می‌شوند و می‌گویند: مرحبا، مرحبا [بر تو] در نزد ما فرود آی. [مؤمن] می‌خواهد که در آن قصر فرود آید [ولی باز،] فرشتگان [همراهش] به او می‌گویند: حرکت کن که این [قصر] و غیر آن برای توست.
[پس مؤمن حرکت می‌کند] تا می‌رسد به قصری از درّ و یاقوت. [در این حال] زنانش [که در آن قصر ساکنند] بر او مُشرف می‌شوند و می‌گویند: مرحبا، مرحبا [بر تو] در نزد ما فرود آی. [مؤمن] می‌خواهد که در آن قصر فرود آید [ولی باز،] فرشتگان [همراهش] به او می‌گویند: حرکت کن که این [قصر] و غیر آن برای توست.
[پس مؤمن حرکت می‌کند و] می‌رود تا تمام هزار قصری که هر یک،‌ به وسعت چشم‌انداز است را می‌گردد و در کشورش سریع‌تر از حرکت مردمک در حدقه، گردش می‌کند. وقتی به آخرین قصرش می‌رسد، سرش را پایین می‌اندازد. فرشتگان می‌پرسند: ای دوست خدا [تو را] چه شده است؟! می‌گوید: به خدا قسم نزدیک است که چشمم [از دیدن اینهمه نعمت] نابینا شود. [فرشتگـان] می‌گویند: ای دوست خدا بشارت باد بر تو [و هیچ نگران نباش] که در بهشت،‌ کوری و کری نیست. [پس به راهش ادامه می‌دهد و] به قصری می‌رسد که داخلش از بیرون و بیرونش از داخل [آن] دیده می‌شود. خشتی از نقره و خشتی از طلا و خشتی از یاقوت و خشتی از درّ و ملاطش از مشک است. به نور [خاصی] مشرّف شده است که می‌درخشد. [آنقدر صاف و صیقلی است که] مرد [بهشتی] چهره‌اش را در دیوار [آن] می‌بیند»

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 350؛ بحار الانوار، جلد 8، صفحه‌ی 208؛ تفسیر طبری، جلد 5، صفحه‌ی 183؛ دُرّ المنثور، سیوطی، جلد 3، صفحه‌ی 457]

قَالَ أَمِیرُ المؤمنین (علیه‌السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «طُوبی‏ لَـهُم وَ حُسْنُ مَآبٍ»: «هِی شَجَرَةٌ غَرَسَهَا اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِیدِهِ وَ نَفَخَ فِیهَا مِنْ رُوحِهِ وَ إِنَّ أَغْصَانَهَا لَتُرَی مِنْ وَرَاءِ سُورِ الجَنَّةِ تَنْبُتُ بِالحُلِی وَ الحُلَلِ وَ الثِّمَارِ مُتَدَلِّیةً عَلَی أَفْوَاهِهِم‏»

امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در تفسیر این آیه‌ی شریفه که می‌فرماید: «طوبا و سرانجام نیک برای آنان است» فرمودند: «[طوبا] درختی است که خداوند عز و جل آن را [با دست قدرت خود] کاشته و از جان خود در آن دمیده است و شاخه‌هایش از پشت دیوار بهشت، دیده می‌شوند و زیور و حُلّه به بار می‌نشاند که در برابر دهان آن[بهشتیـ]ـان آویزان است [یعنی بدون رنج کاشت و داشت و برداشت، برایشان فراهم است]».

[توحید، شیخ صدوق، صفحه‌ی 237؛ معانی الاخبار، شیخ صدوق، صفحه‌ی 46؛ خصال، شیخ صدوق، جلد 332؛ عمده، ابن بطریق، صفحه‌ی 350؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 178؛ تفسیر طبری، جلد 8، صفحه‌ی 149؛ تفسیر قرطبی، جلد 9، صفحه‌ی 317؛ کنز العمال، متقی هندی، جلد 14، صفحه‌ی 457]

قال امام الکاظم (علیه‌السلام): «رَجَبٌ نَهَرٌ فِی الجَنَّةِ أَشَدُّ بَیاضاً مِنَ اللَّبَنِ وَ أَحْلَی مِنَ العَسَلِ فَمَنْ صَامَ یوْماً مِنْ رَجَبٍ سَقَاهُ اللهُ مِنْ ذَلِک النَّهَرِ» 

امام کاظم (علیه‌السلام) فرمودند: «رجب، [اسم] نهری است در بهشت که سفیدتر از شیر و شیرین‌تر از عسل است. هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند از آن نهر به او می‌نوشاند».

[تهذیب الاحکام، شیخ طوسی، جلد 4، صفحه‌ی 306؛ کتاب من لایحضره الفقیه، جلد 2، صفحه‌ی 92؛ المقنعه، شیخ مفید، صفحه‌ی 372؛ ثواب الاعمال، شیخ صدوق، صفحه‌ی 78؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 175]

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ (رَضِی اللهُ عَنْهُ) ـ فی مَسَائِلُ عَبْدِ اللهِ بْنِ سَلَامٍ ـ قَال‏: یا مُحَمَّدُ فَأَخْبِرْنِی عَنْ أَنْهَارِ الجَنَّةِ مَا هِی؟
قَالَ: «یا ابْنَ سَلَامٍ لَبَنٌ لَمْ یتَغَیرْ طَعْمُهُ وَ خَمْرٌ وَ عَسَلٌ مُصَفَّی وَ مَاءٌ غَیرُ آسِنٍ»
قَالَ: صَدَقْتَ یا مُحَمَّدُ، فَجَامِدَةٌ هِی أَمْ جَارِیةٌ؟ قَالَ: «بَلْ جَارِیةٌ بَینَ أَشْجَارِهَا»
قَالَ: فَهَلْ تَنْقُصُ أَمْ تَزِیدُ؟ قَالَ: «لَا یا ابْنَ سَلَامٍ»
قَالَ: فَهَلْ لِذَلِک مَثَلٌ فِی الدُّنْیا؟ قَالَ: «نَعَمْ». قَالَ: وَ مَا هُوَ؟ قَالَ: «یا ابْنَ سَلَامٍ انْظُرْ إِلَی البِحَارِ تُمْطِرُ فِیهَا السَّمَاءُ وَ تَمُدُّهَا الأَنْهَارُ مِنَ الأَرْضِ فَلَا تَزِیدُ وَ لَا تَنْقُصُ»
قَالَ صِفْ لِی أَنْهَارَ الجَنَّةِ. قَالَ: «یا ابْنَ سَلَامٍ فِی الجَنَّةِ نَهَرٌ یقَالُ لَهُ الکوْثَرُ رَائِحَتُهُ أَطْیبُ مِنْ رَائِحَةِ المِسْک الأَذْفَرِ وَ العَنْبَرِ حَصَاهُ الدُّرُّ وَ الیاقُوتُ عَلَیهِ خِتَامٌ مِنَ اللُّؤْلُؤِ الأَبْیضِ وَ هُوَ مَنْزِلُ أَوْلِیاءِ اللهِ تَعَالَی».
قَالَ: صَدَقْتَ یا مُحَمَّدُ فَصِفْ لِی أَشْجَارَ الجَنَّةِ. قَالَ: «فِی الجَنَّةِ شَجَرَةٌ یقَالُ لَهَا طُوبَی أَصْلُهَا مِنْ دُرٍّ وَ أَغْصَانُهَا مِنَ الزَّبَرْجَدِ وَ ثَمَرُهَا الجَوْهَرُ لَیسَ فِی الجَنَّةِ غُرْفَةٌ وَ لَا حُجْرَةٌ وَ لَا مَوْضِعٌ إِلَّا وَ هِی مُتَدَلِّیةٌ عَلَیهِ»
قَالَ: صَدَقْتَ یا مُحَمَّدُ فَهَلْ فِی الدُّنْیا لَهَا مِنْ مَثَلٍ؟ قَالَ «نَعَمْ الشَّمْسُ المُشْرِقَةُ تُشْرِقُ عَلَی بِقَاعِ الدُّنْیا وَ لَا یخْلُو مِنْ شُعَاعِهَا مَکانٌ»
قَالَ: صَدَقْتَ یا مُحَمَّدُ فَهَلْ فِی الجَنَّةِ رِیحٌ؟ قَالَ: «نَعَمْ یا ابْنَ سَلَامٍ‏ فِیهَا رِیحٌ وَاحِدَةٌ خُلِقَتْ مِنْ نُورٍ مَکتُوبٌ عَلَیهَا الحَیاةُ وَ اللَّذَّاتُ یقَالُ لَهَا البَهَاءُ فَإِذَا اشْتَاقَ أَهْلُ الجَنَّةِ أَنْ یزُورُوا رَبَّهُمْ هَبَّتْ تِلْک الرِّیحُ عَلَیهِمُ الَّتِی لَمْ تُخْلَقْ مِنْ حَرٍّ وَ لَا مِنْ بَرْدٍ بَلْ خُلِقَتْ مِنْ نُورِ العَرْشِ تَنْفُخُ فِی وُجُوهِهِمْ فَتُبْهِی وُجُوهُهُمْ وَ تَطَیبُ قُلُوبُهُمْ وَ یزْدَادُوا نُوراً عَلَی نُورِهِمْ وَ تَضْرِبُ أَبْوَابَ الجِنَانِ وَ تُجْرِی الأَنْهَارُ وَ تُسَبِّحُ الأَشْجَارُ وَ تُغَرِّدُ الأَطْیارُ فَلَوْ أَنَّ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ قِیامٌ یسْمَعُونَ مَا فِی الجَنَّةِ مِنْ سُرُورٍ وَ طَرَبٍ لَمَاتَ الخَلَائِقُ شَوْقاً إِلَی الجَنَّةِ وَ المَلَائِکةُ یدْخُلُونَ عَلَیهِمْ فَیقُولُونَ کمَا قَالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی مُحْکمِ کتَابِهِ العَزِیزِ «سَلامٌ عَلَیکمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَ» «سَلامٌ عَلَیکمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ»
قَالَ: صَدَقْتَ یا مُحَمَّدُ فَأَخْبِرْنِی عَنْ أَرْضِ الجَنَّةِ مَا هِی؟ قَالَ: «یا ابْنَ سَلَامٍ أَرْضُهَا مِنْ ذَهَبٍ وَ تُرَابُهَا المِسْک وَ العَنْبَرُ وَ رَضْرَاضُهَا الدُّرُّ وَ الیاقُوتُ وَ سَقْفُهَا عَرْشُ الرَّحْمَنِ»
قَالَ: صَدَقْتَ یا مُحَمَّدُ فَأَخْبِرْنِی عَنْ أَهْلِ الجَنَّةِ کیفَ یصْرِفُونَ مَا یأْکلُونَ مِنْ ثِمَارِهَا وَ کیفَ یخْرُجُ مِنْ أَجْوَافِهِمْ؟ قَالَ: «یا ابْنَ سَلَامٍ لَیسَ یخْرُجُ مِنْ أَجْوَافِهِمْ شَی‏ءٌ بَلْ عَرَقاً صَبّاً أَطْیبَ مِنَ المِسْک وَ أَزْکی مِنَ العَنْبَرِ وَ لَوْ أَنَّ عَرَقَ رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الجَنَّةِ مُزِجَ بِهِ البِحَارُ لَأُسْکرَ مَا بَینَ السَّمَاءِ وَ الأَرْضِ مِنْ طِیبِ رَائِحَتِهِ»

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): در پاسخ به سؤالات عبدالله بن سلام که پرسید: مرا از جویبارهای بهشت خبر ده که چیستند؟
فرمودند: «ای پسر سلام، شیری که مزه‌اش هرگز تغییر نمی‌کند و شراب و عسلی ناب و آبی که رنگ و مزه‌اش دگرگون نمی‌گردد».
ابن سلام گفت: درست گفتی، ای محمد، آیا این جویبارها جامدند یا روان؟
حضرت فرمودند: «در میان درختان بهشت روانند».
ابن سلام پرسید: آیا این جویبارها کاستی و فزونی می‌یابند؟
فرمودند: «نه ای پسر سلام».
پرسید: آیا برایشان نمونه‌ای در دنیا هست؟ فرمودند: آری. پرسید: چه چیز؟ فرمودند: «ای پسر سلام به دریاها بنگر در آن‌‌ها از آسمان باران می‌بارد و از زمین نیز رودها به آن‌‌ها می‌ریزند اما آب دریاها کم و زیاد نمی‌شود».
[ابن سلام] گفت: جویبارهای بهشت را برایم وصف کن.
فرمودند: «ای پسر سلام، در بهشت جویباری است که به آن کوثر می‌گویند. بویش خوش‌تر از بوی مشک اعلی و عنبر است. ریگ‌هایش دُرّ و یاقوتند و با مرواریدی سفید مُهر شده است. آن، منزلگاه دوستان خدای بلند مرتبه است».
[ابن سلام] گفت: راست گفتی ای محمد. پس [اینک] درختان بهشت را برایم وصف کن.
فرمودند: «در بهشت درختی است به نام طوبی، ریشه‌اش از دُرّ است و شاخه‏هایش از زبرجد و میوه‏اش گوهر، در بهشت هیچ غرفه و حجره و جایی نیست جز آن که [شاخه‌ای از شاخه‌های این درخت] بر آن سرازیر [و آویزان] است».
[ابن سلام] گفت: راست گفتی ای محمّد. آیا در دنیا نمونه‏ای [برای آن درخت، وجود] دارد؟
فرمودند: «آری، [نمونه‌اش،] خورشید تابان که بر همه جا می‌تابد و جایی از شعاع آن تهی نمی‌ماند».
[ابن سلام] گفت: راست گفتی ای محمّد. آیا در بهشت باد هست؟
فرمودند: «آری، بادی در آن هست که از نور آفریده شده و زندگی و لذت‌ها بر آن نوشته شده است [که با وزیدن خود، زندگی و لذت می‌افزاید] و به آن «بهاء» گفته می‌شود. چون مردم بهشت، شوق زیارت [جلوه‌های ویژه‌ی] پروردگار خود کنند، آن باد بر آنان بوزد که [ناشی] از [اختلاف] گرما و سرما [در دو ناحیه] نیست، بلکه از نور عرش آفریده شده است. در چهره‏‌هایشان می‌دمد و [بدان سبب،] چهره‌هایشان نورانی می‌شود و دلخوش‏می گردند، و نوری به نورشان افزوده می‌شود و به درهـای بهشت می‌زند و نهـرها روان می‌گردند و درخت‌ها تسبیح‌خوان می‌شوند و پرنده‏‌ها نغمه‏‌ساز کنند. پس اگر تمام آن‌‌ها که در آسمان‌ها و زمین هستند بر پا باشند و آوای شـادی و خوشی‌ای که در بهشت است را بشنوند، از شوق بهشت، همه جان دهند. و فرشته‌‏ها بر آن‌‌ها در آیند و چنان که خدای عزّ و جلّ در کتاب استوارش فرموده [بگویند:] درود بر شما [که] پاکید، در آیید در آن [بهشت برای عمری] جاویدان، درود بر شما به سزای شکیبایی شما. چه خوش است خانه‌ی عُقبی».
[ابن سلام] گفت: راست گفتی ای محمّد. بگو زمین بهشت از چیست؟
فرمودند: «ای پسر سلام، زمینش، طلا و خاکش، مشک و عنبر و سنگریزه‌‏اش، دُرّ و یاقوت و سقفش، عرش [خدای] رحمان است».
[ابن سلام] گفت: راست گفتی ای محمّد. بگو اهل بهشت چگونه میوه‌های آن را صرف می‌کنند و چگونه از درونشان به در می‌آید؟
فرمودند: «ای پسر سلام، از درونشان چیزی در نمی‌آید بلکه عرقی می‌ریزند خوشبوتر از مشک و پاکیزه‌‏تر از عنبر، و اگر عرق یک مرد از اهل بهشت با دریاها[ی دنیا] آمیخته شود، آنچه میان آسمان و زمین است از بویش مست می‌شوند»

[بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد ‏57، صفحه‌ی 256]

قَالَ الباقر (علیه‌السلام): «إِنَّ أَهْلَ الجَنَّةِ یحْیوْنَ فَلَا یمُوتُونَ أَبَداً، وَ یسْتَیقِظُونَ فَلَا ینَامُونَ أَبَداً، وَ یسْتَغْنُونَ فَلَا یفْتَقِرُونَ أَبَداً، وَ یفْرَحُونَ فَلَا یحْزَنُونَ أَبَداً، وَ یضْحَکونَ فَلَا یبْکونَ أَبَداً، وَ یکرَمُونَ فَلَا یهَانُونَ أَبَداً، وَ یفْکهُونَ وَ لَا یقْطِبُونَ أَبَداً، وَ یحْبَرُونَ وَ یسُرُّونَ أَبَداً، وَ یأْکلُونَ فَلَا یجُوعُونَ أَبَداً، وَ یرْوَوْنَ فَلَا یظْمَئُونَ أَبَداً، وَ یکسَوْنَ فَلَا یعْرَوْنَ أَبَداً، وَ یرْکبُونَ وَ یتَزَاوَرُونَ أَبَداً، وَ یسَلِّمُ عَلَیهِمُ الوِلْدَانُ المُخَلَّدُونَ أَبَداً، بِأَیدِیهِمْ أَبَارِیقُ الفِضَّةِ وَ آنِیةُ الذَّهَبِ أَبَداً، مُتَّکئِینَ عَلی‏ سُرُرٍ أَبَداً، عَلَی الأَرائِک ینْظُرُونَ أَبَداً، یأْتِیهِمُ التَّحِیةُ وَ التَّسْلِیمُ مِنَ اللهِ أَبَداً، نَسْأَلُ اللهَ الجَنَّةَ بِرَحْمَتِهِ إِنَّهُ عَلی‏ کُلِّ شَی‏ءٍ قَدِیرٌ»

امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: «اهل بهشت، همیشه زنده‌اند و هرگز نمی‌میرند. همیشه بیدارند و هرگز نمی‌خوابند. همیشه ثروتمندند و هرگز فقیـر و نادار نمی‌شوند. همیشه شادند و هرگز غمگین نمی‌شوند. همیشه خندان‌اند و هرگز گریه نمی‌کنند. همیشه ارجمندند و هرگز اهانت نمی‌بینند. همیشه گشاده‌رویند و هرگز اخم نمی‌کنند. همیشه خوشحال و مسرورند [و هرگز دلتنگ و افسرده نمی‌شوند]. می‌خورند و هرگز گـرسنه نمی‌شوند. می‌نوشند و هرگـز تشنه نمی‌شوند. همیشه جامه بر تن دارند و هرگز برهنه نمی‌مانند. همیشه سوار [مرکب‌های عالی] می‌شوند و به دیدار هم می‌روند. همیشه پسرانی جاودانه ـ که در دستشان همیشه کوزه‌هایی از نقره و ظرف‌هایی از طلاست ـ بر ایشان درود می‌فرستند. همیشه بر تخت‌ها نشسته و بر پشتی‌ها تکیه زده‌اند و به یکدیگر می‌نگرند. همیشه از جانب خداوند، بر ایشان درود و سلام فرستاده می‌شود. از خداوند، بهشت را در خواست می‌کنیم، به حق رحمتش که او بر هر چیزی تواناست»

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 358؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 220]

عَنِ الحَلَبِی قَالَ سَالتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فِیهِنَّ خَیراتٌ حِسانٌ» قَالَ: «هُنَّ صَوَالِحُ المُؤْمِنَاتِ العَارِفَاتِ» قَالَ قُلْتُ: «حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِی الخِیامِ» قَالَ: «الحُورُ هُنَّ البِیضُ المَضْمُومَاتُ المُخَدَّرَاتُ فِی خِیامِ الدُّرِّ وَ الیاقُوتِ وَ المَرْجَانِ لِکُلِّ خَیمَةٍ أَرْبَعَةُ أَبْوَابٍ عَلَی کُلِّ بَابٍ سَبْعُونَ کاعِباً حُجَّاباً لَـهُنَّ وَ یأْتِیهِنَّ فِی کُلِّ یوْمٍ کرَامَةٌ مِنَ اللهِ عَزَّ ذِکرُهُ لِیبَشِّرَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِنَّ المُؤْمِنِینَ».

راوی می‌گوید از امام صادق (علیه‌السلام) درباره‌ی این سخن خدای عز و جل «در آنجا [یعنی بهشت، همسرانی] نکوخوی نکورویند» پرسیدم؛ فرمودند: «آنان صالح و مؤمن و خداشناس هستند»
گفتم: [پس معنی این سخن خدای تعالی:] «سیاه چشمانی پرده نشین در سراپرده‌ها» [چیست؟]
فرمودند: «سیه چشمان، دخترکانِ سیمین‌برِ جمع شده و نگهداری شده در سراپرده‌هایی از دُرّ و یاقوت و مرجانند. هر سراپرده‌ای چهار در دارد، و بر هر دری هفتاد دخترک نورسیده‌ی نارپستان، دربانی آنان می‌کنند و در هر روز، کرامتی از جانب خدای عز و جل نزدشان می‌آید تا خداوند با آنان به مؤمنان، مژده دهد».

[کافی، محدث کلینی، جلد 8، صفحه‌ی 156؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 161]

قَالَ عَبْدُ اللهِ بْنِ عَلِی: حَمَلْتُ مَتَاعِی مِنَ البَصْرَةِ إِلَی مِصْرَ فَقَدِمْتُهَا فَبَینَمَا أَنَا فِی بَعْضِ الطَّرِیقِ إِذَا أَنَا بِشَیخٍ طَوِیلٍ شَدِیدِ الأُدْمَةِ أَبْیضِ الرَّأْسِ وَ اللِّحْیةِ عَلَیهِ طِمْرَانِ أَحَدُهُمَا أَسْوَدُ وَ الآخَرُ أَبْیضُ فَقُلْتُ: مَنْ هَذَا؟
فَقَالُوا: هَذَا بِلَالٌ مَوْلَی رَسُولِ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) فَأَخَذْتُ الوَاحاً فَأَتَیتُهُ فَسَلَّمْتُ عَلَیهِ فَقُلْتُ لَهُ: السَّلَامُ عَلَیک أَیهَا الشَّیخُ. فَقَالَ: وَ عَلَیک السَّلَامُ.
فَقُلْتُ یرْحَمُک اللهُ تَفَضَّلْ عَلَی وَ أَخْبِرْنِی فَإِنِّی فَقِیرٌ مُحْتَاجٌ وَ أَدِّ إِلَی مَا سَمِعْتَ مِنْ رَسُولِ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) فَإِنَّک قَدْ رَأَیتَهُ وَ لَمْ أَرَهُ وَ صِفْ لِی کیفَ وَصَفَ لَک رَسُولُ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) بِنَاءَ الجَنَّةِ.
فَقَالَ: اکتُبْ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) یقُولُ: إِنَّ سُورَ الجَنَّةِ لَبِنَةٌ مِنْ ذَهَبٍ وَ لَبِنَةٌ مِنْ فِضَّةٍ وَ لَبِنَةٌ مِنْ یاقُوتٍ وَ مِلَاطُهَا المِسْک الأَذْفَرُ وَ شُرَفُهَا الیاقُوتُ الأَحْمَرُ وَ الأَخْضَرُ وَ الأَصْفَرُ.
قُلْتُ: فَمَا أَبْوَابُهَا؟
قَالَ: إِنَّ أَبْوَابَهَا مُخْتَلِفَةٌ بَابُ الرَّحْمَةِ مِنْ یاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ.
قُلْتُ: فَمَا حَلْقَتُهُ؟
قَالَ: اکتُبْ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ أَمَّا بَابُ الصَّبْرِ فَبَابٌ صَغِیرٌ مِصْرَاعٌ وَاحِدٌ مِنْ یاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ لَا حَلَقَ لَهُ وَ أَمَّا بَابُ الشُّکرِ فَإِنَّهُ مِنْ یاقُوتَةٍ بَیضَاءَ لَهَا مِصْرَاعَانِ مَسِیرَةُ مَا بَینَهُمَا مَسِیرَةُ خَمْسِمِائَةِ عَامٍ لَهُ ضَجِیجٌ وَ حَنِینٌ یقُولُ: اللهمَّ جِئْنِی بِأَهْلِی.
قُلْتُ: هَلْ یتَکلَّمُ البَابُ؟
قَالَ: نَعَمْ ینْطِقُهُ اللهُ ذُو الجَلَالِ وَ الإِکرَامِ وَ أَمَّا بَابُ البَلَاءِ
قُلْتُ: أَ لَیسَ بَابُ البَلَاءِ هُوَ بَابَ الصَّبْرِ؟
قَالَ: لَا. قُلْتُ: فَمَا البَلَاءُ؟
قَالَ: المَصَائِبُ وَ الأَسْقَامُ وَ الأَمْرَاضُ وَ الجُذَامُ وَ هُوَ بَابٌ مِنْ یاقُوتَةٍ صَفْرَاءَ مِصْرَاعٌ وَاحِدٌ مَا أَقَلَّ مَنْ یدْخُلُ فِیهِ.
قُلْتُ: یرْحَمُک اللهُ زِدْنِی وَ تَفَضَّلْ عَلَی فَإِنِّی فَقِیرٌ.
فَقَالَ: أَمَّا البَابُ الأَعْظَمُ فَیدْخُلُ مِنْهُ العِبَادُ الصَّالِحُونَ وَ هُمْ أَهْلُ الزُّهْدِ وَ الوَرَعِ وَ الرَّاغِبُونَ إِلَی اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ المُسْتَأْنِسُونَ بِهِ.
قُلْتُ: یرْحَمُک اللهُ فَإِذَا دَخَلُوا الجَنَّةَ فَمَا ذَا یصْنَعُونَ؟
قَالَ: یسِیرُونَ عَلَی نَهَرَینِ فِی مَاءٍ صَافٍ فِی سُفُنِ الیاقُوتِ مَجَاذِیفُهَا اللُّؤْلُؤُ فِیهَا مَلَائِکةٌ مِنْ نُورٍ عَلَیهِمْ ثِیابٌ خُضْرٌ شَدِیدَةٌ خُضْرَتُهَا
قُلْتُ: یرْحَمُک اللهُ هَلْ یکونُ مِنَ النُّورِ أَخْضَرُ؟
قَالَ: إِنَّ الثِّیابَ هِی خُضْرٌ وَ لَکنْ فِیهَا نُورٌ مِنْ نُورِ رَبِّ العَالَمِینَ جَلَّ جَلَالُهُ لِیسِیرُوا عَلَی حَافَتَی ذَلِک النَّهَرِ
قُلْتُ: فَمَا اسْمُ ذَلِک النَّهَرِ؟
قَالَ: جَنَّةُ المَأْوَی.
قُلْتُ: هَلْ وَسَطُهَا غَیرُهَا؟
قَالَ: نَعَمْ جَنَّةُ عَدْنٍ وَ هِی فِی وَسَطِ الجِنَانِ وَ أَمَّا جَنَّةُ عَدْنٍ فَسُورُهَا یاقُوتٌ أَحْمَرُ وَ حَصَاهَا اللُّؤْلُؤُ.
فَقُلْتُ: وَ هَلْ فِیهَا غَیرُهَا؟ قَالَ: نَعَمْ جَنَّةُ الفِرْدَوْسِ.
قُلْتُ: فَکیفَ سُورُهَا؟ قَالَ: سُورُهَا نُورٌ
قُلْتُ: مَا الغُرَفُ الَّتِی فِیهَا؟ قَالَ: هِی مِنْ نُورِ رَبِّ العَالَمِینَ عَزَّ وَ جَلَّ.
قُلْتُ: زِدْنِی یرْحَمُک اللهُ. قَالَ: إِلَی هَذَا انْتَهَی بِی رَسُولُ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم). طُوبَی لَک إِنْ أَنْتَ وَصَلْتَ إِلَی مَا لَهُ هَذِهِ الصِّفَةُ وَ طُوبَی لِمَنْ یؤْمِنُ بِهَذَا.
قُلْتُ: یرْحَمُک اللهُ أَنَا وَ اللهِ مِنَ المُؤْمِنِینَ بِهَذَا قَالَ: وَیحَک إِنَّهُ مَنْ یؤْمِنْ بِهَذَا أَوْ یصَدِّقْ بِهَذَا الحَقِّ وَ المِنْهَاجِ لَمْ یرْغَبْ فِی الدُّنْیا وَ لَا فِی زِینَتِهَا وَ حَاسَبَ نَفْسَهُ بِنَفْسِهِ.

عبد الله بن علی گوید کالایی از بصره به مصر می‌بردم. در راه به پیرمردی بلندقد و گندم‏گون که سر و ریشش سفید بود و دو جامه ـ یکی سیاه و دیگری سفید ـ در برداشت برخوردم.
پرسیدم: این کیست؟ گفتند: بلال، مؤذن رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): است.
دفترهای خود را برداشتم و نزدش آمدم و گفتم: السلام علیک ای شیخ. جوابم را داد. گفتم: بر من تفضل کن و خبر ده که من محتاجم. به من برسان آنچه را از رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): شنیدی زیرا تو او را دیدی و من ندیدم. برای من بهشت را چنان وصف کن که رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): برایت وصف کرده است.
[جناب بلال] گفت: بنویس به نام خدای بخشنده‌ی مهربان. از رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): شنیدم می‌فرمود: بهشت، یک خشتش از طلا و خشت دیگر از نقره و خشت دیگر از یاقوت است و ملاطش مشک بسیار خوشبو و کنگره‏هایش از یاقوت سرخ و سبز و زرد است، و درهایش گوناگون‌اند. اما درِ صبر، دری است کوچک [و] یک لنگه‏ و از یاقوت سرخ است و حلقه ندارد. درِ شُکر از یاقوت سفید است، دو لنگه دارد و میان آن‌‌ها پانصد سال راه است و غوغا و ناله‏ای دارد، می‌گوید: بار خدایا اهل مرا برایم بیاور.
گفتم آیا در هم سخن می‌گوید؟
فرمود: آری خدای ذو الجلالش به سخن در می‌آورد. درِ بلا… [سخنش را قطع کردم و] گفتم: مگر درِ صبر، همان درِ بلا نیست؟
گفت: نه. گفتم: بلا چیست؟ گفت: مصائب و دردها و بیماری‌ها و خوره و آن [درِ بلا] دری از یاقوت زرد و یک لنگه است و اندکند کسانی که از آن [به بهشت] در آیند.
اما بزرگترین در، بندگان شایسته از این در وارد می‌شوند؛ یعنی اهل زهد و ورع و مشتاقان خدای بلند مرتبه و انس گیرندگان با او.
گفتم: خدا رحمتت کند وقتی به بهشت در آیند چه کنند؟
فرمود: بر کشتی‌هایی از یاقوت [سوار می‌شوند و بر] روی دو نهر سیر کنند [در حالی] که پاروهایی از لؤلؤ دارند. فرشتگانی در آن [کشتی]ها باشند از [جنس] نور و جامه‏‌های بسیار سبز در بردارند.
گفتم: رحمت خدا بر تو باد! مگر نور هم سبز دارد؟!
گفت: جامه‏‌ها سبزند و نور از پرتو رب العالمین جل جلاله است. بر دو کناره‌ی نهر گردش کنند.
گفتم: نام آن نهر چیست؟ گفت: جنة المأوی.
گفتم: [جنة المأوی] در میان چیز دیگری است؟ گفت: آری [در میانه‌ی] جنت عدن که میانه بهشت‌هاست. جنت عدن بارویی دارد از یاقوت سرخ و ریگ آن لؤلؤ است.
گفتم: باز هم برایم بگو که رحمت خدا بر تو باد. گفت: [بیش از این نمی‌دانم چون] تا اینجا رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): بیان فرموده است. خوشا بر تو اگر به برخی از این [نعمت‌ها و کرامت‌هایی] که وصف شد برسی و خوشا بر کسی که بدان معتقد باشد.
گفتم: خدایت رحمت کند! به خدا من از معتقدان به آن هستم.
گفت: وای بر تو [که خودت را با خیال ایمان به بهشت و دوزخ فریب می‌دهی در حالی که به واقع، به آن ایمان نداری] کسی که ایمان آورَد و این حقیقت و روش را باور کند، به دنیا و زیور آن رغبت نکند و حساب خود را نگهدارد.

[من ‏لایحضره ‏الفقیه، شیخ صدوق، جلد 1، صفحات 293 تا 297]

قَالَ رَسولُ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): «مَا فی الجَنَّة شَجَرةٌ إلاّ وَ سَاقُها مِن ذَهَب»

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): فرمودند: «هیچ درختی در بهشت نیست مگر اینکه تنه‌اش از طلا[ی ناب] است».

[روضة الواعظین، فتال نیشابوری، جلد 554؛ سنن ترمذی، جلد 4، صفحه‌ی 671؛ کنز العمال، متقی هندی، جلد 14، صفحه‌ی 456]

قَالَ رَسولُ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): «أَکثَرُ أَنْهَارِ الجَنَّةِ الکوْثَرُ تَنْبُتُ الکوَاعِبُ الأَتْرَابُ عَلَیهِ یزُورُهُ أَوْلِیاءُ اللهِ یوْمَ القِیامَة»

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): فرمودند: «بیشترین [یا بزرگترین] نهر بهشت، «کوثر» است. دخترکان نورسیده‌ی همسال، بر [کناره‌های] آن [مانند گل‌های کنار جویبارها] می‌رویند. دوستان خدا در روز قیامت به دیدن آن [نهر و آن دخترکان زیبا] می‌روند [و چقدر از تماشای این منظره، لذت می‌برند]».

[جامع الأخبار، شعیری، صفحه‌ی 348؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 147]

قَالَ الباقر (علیه‌السلام): «إِنَّ أَهْلَ الجَنَّةِ جُرْدٌ مُرْدٌ مُکحَّلِینَ مُکلَّلِینَ مُطَوَّقِینَ مُسَوَّرِینَ مُخَتَّمِینَ نَاعِمِینَ مَحْبُورِینَ مُکرَّمِینَ یعْطَی أَحَدُهُمْ قُوَّةَ مِائَةِ رَجُلٍ فِی الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ وَ الشَّهْوَةِ وَ الجِمَاعِ قُوَّةُ غِذَائِهِ قُوَّةُ مِائَةِ رَجُلٍ فِی الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ وَ یجِدُ لَذَّةَ غَدَائِهِ مِقْدَارَ أَرْبَعِینَ سَنَةً وَ لَذَّةَ عَشَائِهِ مِقْدَارَ أَرْبَعِینَ سَنَةً قَدْ البَسَ اللهُ وُجُوهَهُمُ النُّورَ وَ أَجْسَادَهُمُ الحَرِیرَ بِیضُ الالوَانِ صُفْرُ الحُلِی خُضْرُ الثِّیابِ»

امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: «اهل بهشت، بدن‌ها و صورت‌هایی بدون مو [و ریش و سبیل] دارند، چشمانی سرمه کشیده [دارند]، تاج بر سر [می‌نهند]، طوق بر گردن [می‌آویزند]، دستبند بر دست [می‌بندند]، و انگشتری در انگشتان خویش دارند. راحتند، شادند، گرامی‌اند. به هر کدام [از بهشتیان،] توانایی صد مرد در خوردن و آشامیدن و شهوت و نزدیکی داده می‌شود. قوت [و انرژی] غذایش [به اندازه‌ی] بهره‌ی صد مرد از غذا و نوشیدنی است. لذت [آنچه در] صبح [خورده و آشامیده] را چهل سال [در خود] می‌یابد و لذت [آنچه در] شام [خورده و آشامیده] را [نیز] چهل سال می‌یابد. خدای [متعال] صورت‌هایشان را با نور و بدن‌هایشان را با حریر پوشانده است. رنگ [بدنشان] سفید و [رنگ] زیورآلاتشان زرد و [رنگ] لباسشان سبز [است]».

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 358؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 220]

قال النَّبِی‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) فِی قَوْلِ اللهِ تَبَارَک وَ تَعَالَی: «طُوبی‏ لَـهُم وَ حُسْنُ مَآبٍ» : «یعْنِی وَ حُسْنُ مَرْجِعٍ فَأَمَّا طُوبَی فَإِنَّهَا شَجَرَةٌ فِی الجَنَّةِ سَاقُهَا فِی دَارِ مُحَمَّدٍ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) وَ لَوْ أَنَّ طَائِراً طَارَ مِنْ سَاقِهَا لَمْ یبْلُغْ فَرْعَهَا حَتَّی یقْتُلَهُ الهَرَمُ عَلَی کلِّ وَرَقَةٍ مِنْهَا مَلَک یذْکرُ اللهَ وَ لَیسَ فِی الجَنَّةِ دَارٌ إِلَّا وَ فِیهِ غُصْنٌ مِنْ أَغْصَانِهَا وَ إِنَّ أَغْصَانَهَا لَتُرَی مِنْ وَرَاءِ سُورِ الجَنَّةِ یحْمِلُ لَـهُم مَا یشَاءُونَ مِنْ حُلِیهَا وَ حُلَلِهَا وَ ثِمَارِهَا لَا یؤْخَذُ مِنْهَا شَی‏ءٌ إِلَّا أَعَادَهُ اللهُ کمَا کانَ».

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): درباره‌ی این سخن خدای متعال «خوشا به حالشان، و خوش سرانجامى دارند» فرمودند: [حسن مآب] یعنی بازگشتگاه نیکو و اما [معنی] طوبی،‌ آن درختی است در بهشت که ساقش در خانه‌ی [حضرت] محمد‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم) قرار دارد و اگر پرنده‌ای از ساقش برپرد، به شاخه‌اش نمی‌رسد مگر آنکه از شدت پیری و سالخوردگی می‌میرد. بر هر برگی از آن، فرشته‌ای [نشسته که] خدا را ذکر می‌گوید. هیچ خانه‌ای در بهشت نیست مگر اینکه شاخه‌ای از شاخه‌های آن [درخت طوبی] در آن [خانه] است و شاخه‌هایش از پشت دیوار بهشت دیده می‌شود. هر چه [بهشتیان]‌ بخواهند از زیورآلات و لباس‌ها و میوه‌ها را برایشان می‌آورد. هیچ چیزی از آن گرفته نمی‌شود مگر آن که خدا آن را به جایش بر می‌گرداند، همانطور که بوده است».

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 358؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 219]

قَالَ رَسولُ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): «إِنَّ نَخْلَ الجَنَّةِ جُذُوعُهَا ذَهَبٌ أَحْمَرُ وَ کرَبُهَا زَبَرْجَدٌ أَخْضَرُ وَ شَمَارِیخُهَا دُرٌّ أَبْیضُ وَ سَعَفُهَا حُلَلٌ خُضْرٌ وَ رُطَبُهَا أَشَدُّ بَیاضاً مِنَ الفِضَّةِ وَ أَحْلَی مِنَ العَسَلِ وَ الینُ مِنَ الزُّبْدِ لَیسَ فِیهِ عُجْمٌ طُولُ العَذْقِ اثْنَا عَشَرَ ذِرَاعاً مَنْضُودَةً مِنْ أَعْلَاهُ إِلَی أَسْفَلِهِ لَا یؤْخَذُ مِنْهُ شَی‏ءٌ إِلَّا أَعَادَهُ اللهُ کمَا کانَ وَ ذَلِک قَوْلُ اللهِ «لا مَقْطُوعَةٍ وَ لا مَمْنُوعَةٍ» وَ إِنَّ رُطَبَهَا لَأَمْثَالُ القِلَالِ وَ مَوْزَهَا وَ رُمَّانَهَا أَمْثَالُ الدُّلِی وَ أَمْشَاطَهُمُ الذَّهَبُ وَ مَجَامِرَهُمُ الدُّرُّ»

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): فرمودند: «نخل‌های بهشت، تنه‌هایشان زر سرخ، زیر شاخه‌هایشان زبرجد سبز، سرشاخه‌هایشان درّ سفید، شاخه‌هایشان حلّه‌های سبز و رطب‌هایشان سفیدتر از سیم و شیرین‌تر از عسل و نرم‌تر از خامه است و هسته ندارد.
طول [هر] خوشه[ی آن،] دوازده گز است که از بالا به پایین چیده شده‌اند و هر خوشه‌ای که از آن برگرفته شود، خداوند آن را به حال اولش باز می‌گرداند و این همان سخن خداست که «[میوه‌های بهشتی]نه بریده [است] و نه ممنوع» رطب‌هایش به اندازه‌ی خُمره و موز و انارش به اندازه‌ی دلو (= سطل) است و شانه‌ها و عودسوزهایش [از] درّ هستند».

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 357؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 219؛ المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، جلد 2، صفحه‌ی 517؛ الفردوس، جلد 4، صفحه‌ی 288]

قَالَ رَسولُ اللهِ‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): «إِنَّ أَنْهَارَ الجَنَّةِ تَجْرِی فِی غَیرِ أُخْدُودٍ أَشَدَّ بَیاضاً مِنَ الثَّلْجِ وَ أَحْلَی مِنَ العَسَلِ وَ الینَ مِنَ الزُّبْدِ طِینُ النَّهَرِ مِسْک أَذْفَرُ وَ حَصَاهُ الدُّرُّ وَ الیاقُوتُ تَجْرِی فِی عُیونِهِ وَ أَنْهَارِهِ حَیثُ یَشْتَهِی وَ یُرِیدُ فِی جِنَانِهِ وَلِی اللهِ فَلَوْ أَضَافَ مَنْ فِی الدُّنْیا مِنَ الجِنِّ وَ الإِنْسِ لَأَوْسَعَهُمْ طَعَاماً وَ شَرَاباً وَ حُلَلًا وَ حُلِیاً لَا ینْقُصُهُ مِنْ ذَلِک شَی‏ءٌ»

رسول خدا‌ (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم): فرمودند: «جویبارهای بهشت در شیارها جاری نیستند و از برف، سفیدتر و از عسل، شیرین‌تر و از خامه [یا مَسکه] نرم‌ترند. گِل جویبارها مشکی ناب است و ریگ‌هایش دُرّ و یاقوت‌اند و در چشمه‌ها و جویبارهایش تا هر کجا که ولی خدا بخواهد و اراده کند، روان می‌شوند. اگر [مؤمن بهشتی] اهل دنیا را از جن و انس میهمان کند، می‌تواند به همه‌ی آن‌‌ها خوراک و نوشیدنی بدهد و بر همه‌ی آنان جامه و زیور بپوشاند، بی آن که چیزی از او کم شود».

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 357؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 219]

قَالَ الباقر (علیه‌السلام): «إِنَّ أَسِرَّتَهَا مِنْ دُرٍّ وَ یاقُوتٍ وَ ذَلِک قَوْلُ اللهِ: «عَلی‏ سُرُرٍ مَوْضُونَةٍ» یعْنِی أَوْسَاطَ السُّرُرِ مِنْ قُضْبَانِ الدُّرِّ وَ الیاقُوتِ مَضْرُوبَةً عَلَیهَا الحِجَالُ وَ الحِجَالُ مِنْ دُرٍّ وَ یاقُوتٍ أَخَفَّ مِنَ الرِّیشِ وَ الینَ مِنَ الحَرِیرِ وَ عَلَی السُّرُرِ مِنَ الفُرُشِ عَلَی قَدْرِ سِتِّینَ غُرْفَةً مِنْ غُرَفِ الدُّنْیا بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ وَ ذَلِک قَوْلُ اللهِ «وَ فُرُشٍ مَرْفُوعَةٍ» وَ قَوْلُهُ: «عَلَی الأَرائِک ینْظُرُونَ» یَعْنِی بِالأَرَائِک، السُّرُرَ المَوْضُونَةَ عَلَیهَا الحِجَالُ»

امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: «تخت‌های بهشت از درّ و یاقوت است و آن، [در این] سخن خدا[ی متعال، آمده] است: «[بهشتیان] بر تخت‌هایی جواهرنشان [تکیه می‌زنند]» یعنی در وسط تخت‌ها، ستون‌هایی از درّ و یاقوت است که بر آن حجله‌هایی زده [و نصب] شده است. و آن حجله‌ها از درّ و یاقوت است که از پَر [پرندگان] سبک‌تر و از ابریشم، نرم‌تر می‌باشد بر آن تخت‌ها، فرش‌هایی است به مقدار [فرش کردن] شصت اتاق از اتاق‌های [یک منزل در] دنیا که بعضی بالای بعضی دیگر قرار گرفته است. و آن، [در این] سخن خدا[ی متعال، آمده] است: «بسترهای بلند» و [همچنین در این] سخن خدا[ی متعال، آمده] است: «بر تختها [نشسته‏] می‏نگرند» این [کلمه‌ی] تخت‌ها [در این آیه] به معنی [همان] تخت‌های جواهر نشان است که بر آن حجله‌هایی [بر پا شده] است».

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 357؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 219]

قَالَ الباقر (علیه‌السلام): «إِنَّ أَرْضَ الجَنَّةِ رُخَامُهَا فِضَّةٌ وَ تُرَابُهَا الوَرْسُ وَ الزَّعْفَرَانُ وَ کنْسُهَا المِسْک وَ رَضْرَاضُهَا الدُّرُّ وَ الیاقُوتُ»

امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: «زمین بهشت، سنگ‌های مرمرش نقره است و خاکش وَرس (= اسپرک) و زعفران است و خاکروبه‌اش، مشک است و سنگریزه‌هایش، دُرّ و یاقوت‌اند».

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 357؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 218]

قَالَ الباقر (علیه‌السلام): «إِنَّ الرَّبَّ تَبَارَک وَ تَعَالَی یقُولُ: ادْخُلُوا الجَنَّةَ بِرَحْمَتِی وَ انْجُوا مِنَ النَّارِ بِعَفْوِی وَ تَقَسَّمُوا الجَنَّةَ بِأَعْمَالِکمْ فَوَ عِزَّتِی لَأُنْزِلَنَّکمْ دَارَ الخُلُودِ وَ دَارَ الکرَامَةِ. فَإِذَا دَخَلُوهَا صَارُوا عَلَی طُولِ آدَمَ سِتِّینَ ذِرَاعاً وَ عَلَی مَلَدِ عِیسَی ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِینَ سَنَةً وَ عَلَی لِسَانِ مُحَمَّدٍ العَرَبِیةِ وَ عَلَی صُورَةِ یوسُفَ فِی الحُسْنِ ثُمَّ یعْلُو وُجُوهَهُمُ النُّورُ وَ عَلَی قَلْبِ أَیوبَ فِی السَّلَامَةِ مِنَ الغِلِّ»

امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: «همانا پروردگار تبارک و تعالی [به بهشتیان] می‌فرماید: به [واسطه‌ی] رحمتم وارد بهشت شوید و [به واسطه‌ی] عفوم از آتش نجات یابید و بهشت را با کارهایتان تقسیم کنید. به عزتم قسم می‌خورم که شما را در سرای جاودانگی و کرامت، منزل دهم.
[پس از این خطاب،] بهشتیان وارد بهشت می‌شوند به قامت [حضرت] آدم [ابوالبشر (علیه‌السلام)]، شصت ذراع و به سن [حضرت] عیسی [بن مریم (علیه‌السلام)]، سی و سه ساله و به زبان [حضرت] محمد [بن عبد الله (صلّی ‌الله علیه و آله و سلّم)، یعنی] عربی و به صورت [حضرت] یوسف [ (علیه‌السلام)] در زیبایی که نور از چهره‌شان می‌بارد و با قلب[ی چون قلب حضرت] ایوب [ (علیه‌السلام)] در سالم بودن از کینه».

[اختصاص، شیخ مفید، صفحه‌ی 356؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 218]

قال علی (علیه‌السلام) لاحنف بن قیس: «لَعَلَّک یا أَحْنَفُ شَغَلَک نَظَرُک فِی وَجْهِ وَاحِدَةٍ تُبْدِی الأَسْقَامَ بِغَاضِرَةِ وَجْهِهَا وَ دَارٍ قَدِ اشْتَغَلْتَ بِنَفسٍ رَوأتِها [بِنَقْشِ رَوَاقِهَا] وَ سُتُورٍ قَدْ عَلَّقْتَهَا وَ الرِّیحُ وَ الآجَامُ مُوَکلَةٌ بِثَمَرِهَا وَ لَیسَتْ دَارُک هَذِهِ دَارَ البَقَاءِ فَأَحْمَتْک الدَّارُ الَّتِی خَلَقَهَا اللهُ سُبْحَانَهُ مِنْ لُؤْلُؤَةٍ بَیضَاءَ فَشَقَّقَ فِیهَا أَنْهَارَهَا وَ غَرَسَ فِیهَا أَشْجَارَهَا وَ ظَلَّلَ عَلَیهَا بِالنَّضْجِ مِنْ أَثْمَارِهَا وَ کبَسَهَا بِالعَوَابِقِ مِنْ حُورِهَا ثُمَّ أَسْکنَهَا أَوْلِیاءَهُ وَ أَهْلَ طَاعَتِهِ فَلَوْ رَأَیتَهُمْ یا أَحْنَفُ وَ قَدْ قَدِمُوا عَلَی زِیادَاتِ رَبِّهِمْ سُبْحَانَهُ فَإِذَا ضَرَبَتْ جَنَائِبُهُمْ صَوَّتَتْ رَوَاحِلُهُمْ بِأَصْوَاتٍ لَمْ یسْمَعِ السَّامِعُونَ بِأَحْسَنَ مِنْهَا وَ أَظَلَّتْهُمْ غَمَامَةٌ فَأَمْطَرَتْ عَلَیهِمُ المِسْک وَ الرَّادِنَ وَ صَهَلَتْ خُیولُهَا بَینَ أَغْرَاسِ تِلْک الجِنَانِ وَ تَخَلَّلَتْ بِهِمْ نُوقُهُمْ بَینَ کثَبِ الزَّعْفَرَانِ وَ یتَّطِئُ مِنْ تَحْتِ أَقْدَامِهِمُ اللُّؤْلُؤُ وَ المَرْجَانُ وَ اسْتَقْبَلَتْهُمْ قَهَارِمَتُهَا بِمَنَابِرِ الرَّیحَانِ وَ تَفَاجَتْ لَـهُم رِیحٌ مِنْ قِبَلِ العَرْشِ فَنَثَرَتْ عَلَیهِمُ الیاسَمِینَ وَ الأُقْحُوَانَ وَ ذَهَبُوا إِلَی بَابِهَا فَیفْتَحُ لَـهُم البَابَ رِضْوَانُ ثُمَّ سَجَدُوا للهِ فِی فِنَاءِ الجِنَانِ فَقَالَ لَـهُم الجَبَّارُ ارْفَعُوا رُءُوسَکمْ فَإِنِّی قَدْ رَفَعْتُ عَنْکمْ مَئُونَةَ العِبَادَةِ وَ أَسْکنْتُکمْ جَنَّةَ الرِّضْوَان»‏

امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به احنف بن قیس فرمودند: «ای احنف شاید نظر تو در ظاهر این باشد که دنیا را پر از نعمت و خوشی مشاهده می‏کنی ولی [آگاه باش که] در باطن، همه‌‏اش بیماری می‏باشد.
دنیا خانه‏‌ای است پر از نقش و نگار و رواقی است پر از زرق و برق که پرده‏‌ها بر آن افکنده‌‏اند و بادها و گرمی‌ها، میوه‏‌های آن را رسانیده است، ولی این خانه با همه‌ی اینها جای همیشگی نیست ولی همین دنیا تو را از خانه‌ی آخرت باز داشته است.
خانه‌ی آخرت که از لؤلؤ سفید ساخته شده و نهرها در آن جاری گردیده و درخت‏‌ها در آن کاشته شده و میوه‏‌های آن رسیده، و حوریان در آنجا مهیا گشته است، و خداوند، دوستان و مطیعان خود را در آن جای داده است.
ای احنف اگر آن‌‌ها را مشاهده کنی هنگامی که بر پیشگاه خداوند حاضر می‏‌گردند، چگونه بر مرکب‏‌هایی سوار می‏شوند که کسی مانند آن‌‌ها را ندیده است، صداهایی از آن مرکب‌ها شنیده می‏‌شود که کسی مانند آن صداها را نشنیده است.
ابرهایی بر آن‌‌ها سایه می‏‌افکنند و باران‏‌هایی از مشک و زعفران بر آن‌‌ها ریزش می‏‌کنند و فریاد و شیهه‌ی اسب‌های آن‌‌ها در میان کشتزارهای بهشت بلند می‏باشد، شترهای آن‌‌ها از میان تپـه‏‌هایی از زعفـران عبور می‏کنند، و قدم‌های آن‌‌ها در میان لؤلؤ و مرجان جای دارند.
کارگزاران از آن‌‌ها استقبال می‏‌کنند و دسته‌‏هایی از گل برای آن‌‌ها می‏‌آورند و بادی از طرف عرش وزیدن می‌‏گیرد و بوهای یاسمیـن بر آن‌‌ها نثار می‏کند، آن‌‌ها به طرف بهشت می‏روند و رضوان [که خزانه‌دار بهشت است،] درِ بهشت را برای آن‌‌ها باز می‏‌کند، و آن‌‌ها در آنجا خداوند را سجده می‏کنند. در این هنگام خداوند متعال به آن‌‌ها خطاب می‏کند: سرهای خود را بلند کنید که من سختی‌های عبادت را از شما برداشتم و شما را در بهشت رضوان جای دادم‏»

[صفات ‏الشیعه، ابن بابویه، صفحه‌ی 39؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 65، صفحه‌ی 172]

قال علی (علیه‌السلام): «وَ سِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِلَی الجَنَّةِ زُمَراً»  قَدْ أَمِنُوا العَذَابَ وَ انْقَطَعَ العِتَابُ وَ زُحْزِحُوا عَنِ النَّارِ وَ اطْمَأَنَّتْ بِهِمُ الدَّارُ وَ رَضُوا المَثْوَی وَ القَرَار»

امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: «کسانی که [از پروردگار خود] پروا کردند، گروه گروه به سوی بهشت برده می‌شوند» در حالی که از کیفر در امانند و سرزنش نمی‌شوند و از آتش [سوزان جهنم] دور داشته می‌شوند و در سرا[ی جاویدان و پر ناز و نعمت بهشت] آرام می‌گیرند و از جایگاه و آرامگاه [همیشگی خود] خشنودند».

[نهج‏ البلاغه، صبحی صالح، خطبه‌ی 190؛ عیون الحکم و المواعظ، لیثی، صفحه‌ی 507؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 7، صفحه‌ی 207]

قال علی (علیه‌السلام): «مَا ضَرَّ إِخْوَانَنَا الَّذِینَ سُفِکتْ دِمَاؤُهُمْ وَ هُمْ بِصِفِّینَ أَلَّا یکونُوا الیوْمَ أَحْیاءً یسِیغُونَ الغصص وَ یشْرَبُونَ الرَّنْقَ قَدْ وَ اللهِ لَقُوا اللهَ فَوَفَّاهُمْ أُجُورَهُمْ وَ أَحَلَّهُمْ دَارَ الأَمْنِ بَعْدَ خَوْفِهِم‏»

حضرت علی (علیه‌السلام) فرمودند: «برادران ما را که خون‌هایشان در [جنگِ] صفین ریخته شد چه گزند که امروز زنده نباشند که غصه بخورند و آب‌های تیره بنوشند؟! به خدا سوگند که آنان، به دیدار خدا شتافتند و خداوند، مزدشان را کامل عطایشان فرمود. آنان را که [در این دنیا] بیم داشتند، در سرای امنیت جای داد [و دیگر هیچ چیزی نخواهد توانست امنیت و آرامش آن‌‌ها را بر هم زند]».

[نهج ‏البلاغه، صبحی صالح، خطبه‌ی 182؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 31، صفحه‌ی 127]

قال علی (علیه‌السلام): «الجَنَّةُ داَرُ الأمَان‏»

بهشت، سرای امنیت است. [و هیچ ناامنی در آن راه ندارد و بهشتیان از هر چه آرامش و امنیتشان را بر هم زند، آسوده خاطر هستند]

[غررالحکم، آمدی، حدیث 397؛ عیون الحکم و المواعظ، لیثی، صفحه‌ی 18، صفحه‌ی 19]

قال علی بن الحسین (علیه‌السلام): «اللهمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنِی وَ جَمِیعَ إِخْوَانِی بِک مُؤْمِنِینَ وَ عَلَی الإِسْلَامِ ثَابِتِینَ… وَ لِلْجَنَّةِ طَالِبِینَ وَ لِلْفِرْدَوْسِ وَارِثِینَ وَ مِنْ ثِیابِ السُّنْدُسِ وَ الإِسْتَبْرَقِ لَابِسِینَ وَ عَلَی الأَرَائِک مُتَّکئِینَ وَ بِالتِّیجَانِ المُکلَّلَةِ بِالدُّرِّ وَ الیوَاقِیتِ وَ الزَّبَرْجَدِ مُتَوَّجِینَ وَ لِلْوِلْدَانِ المُخَلَّدِینَ مُسْتَخْدِمِینَ وَ بِأَکوَابٍ وَ أَبَارِیقَ وَ کأْسٍ مِنْ مَعِینٍ شَارِبِینَ وَ مِنَ الحُورِ العِینِ مُزَوَّجِینَ وَ فِی نَعِیمِ الجَنَّةِ مُقِیمِینَ وَ فِی دَارِ المُقَامَةِ خَالِدِینَ لا یمَسُّهُمْ فِیها نَصَبٌ وَ ما هُمْ مِنْها بِمُخْرَجِین‏»

حضرت سجاد (علیه‌السلام) [در مقام دعا] می‌فرمایند: «خدایا بر محمد و دودمان محمد درود فرست و مرا و همه‌ی برادرانم را باورمند به خودت و پا بر جا در اسلام… و جویای بهشت، و وارث فردوس قرار بده؛ آنان که جامه‌های پرنیان نازک و دیبای ستبر می‌پوشند و بر تخت‌ها[ی بهشتی] تکیه می‌زنند و تاج‌های مروارید و یاقوت و زبرجد بر سر دارند و پسرکان جاویدان خدمتشان می‌کنند و با جام‌ها و ابریق‌ها و پیاله‌ای از باده‌ی ناب می‌نوشند و با سیه چشمان ازدواج می‌کنند و در ناز و نعمت بهشت، ماندگارند و در سرای ماندگاری جاویدانند و در آنجا هیچ خستگی‌ای بدیشان نمی‌رسد و هرگز از آنجا بیرون برده نمی‌شوند».

[بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 91، صفحه‌ی 123]

عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام) عَنْ أَبِیهِ (علیه‌السلام) أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ عَلِی بْنَ أَبِی طَالِبٍ (علیه‌السلام) عَنْ قِیامِ اللَّیلِ بِالقِرَاءَةِ فَقَالَ لَهُ: «… قَالَ اللهُ تَبَارَک وَ تَعَالَی لِمَلَائِکتِهِ: یا مَلَائِکتِی انْظُرُوا إِلَی عَبْدِی أَحْیا لَیلَةً ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِی أَسْکنُوهُ الفِرْدَوْسَ وَ لَهُ فِیهَا مِائَةُ ألفِ مَدِینَةٍ فِی کلِّ مَدِینَةٍ جَمِیعُ مَا تَشْتَهِی الأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الأَعْینُ وَ لَمْ یخْطُرْ عَلَی بَالٍ سِوَی مَا أَعْدَدْتُ لَهُ مِنَ الکرَامَةِ وَ المَزِیدِ وَ القُرْبَةِ»

امام صادق (علیه‌السلام) از قول پدر بزرگوارشان امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: مردی از امام علی بن ابی طالب (علیه‌السلام) از [ثواب] شب زنده داری با تلاوت قرآن پرسید. حضرت [بعد از ذکر مطالب مفصل] فرمودند: خداوند بزرگ و والا به فرشتگان می‌فرماید: «ای فرشتگان من، ببینید که بنده‌ام یک شب را برای جلب خشنودی من به بیداری و عبادت گذرانده است. او را در فردوس، اسکان دهید. در آن جا برای او صد هزار شهر است که در هر شهری آنچه دل‌ها هوس می‌کنند و چشم‌ها از آن لذت می‌برند و بر هیچ ذهنی خطور نکرده است، وجود دارد و اینها غیر از کرامت و افزونی و مقام قُربی است که برایش آماده ساخته‌ام.

[من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد 1، صفحه‌ی 475؛ امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی 292؛ جامع الأخبار، شعیری، صفحه‌ی 74؛ ثواب ‏الأعمال، شیخ صدوق، صفحه‌ی 43؛ وسائل ‏الشیعه، محدث عاملی، جلد 6، صفحه‌ی 139؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 186]

قَالَ عَلِی بن الحسین (علیه‌السلام) «اللهمَّ إِنَّک خَلَقْتَ جَنَّةً لِمَنْ أَطَاعَک وَ أَعْدَدْتَ فِیهَا مِنَ النَّعِیمِ المُقِیمِ مَا لَا یخْطُرُ عَلَی القُلُوبِ وَ وَصَفْتَهَا بِأَحْسَنِ الصِّفَةِ فِی کتَابِک وَ شَوَّقْتَ إِلَیهَا عِبَادَک وَ أَمَرْتَ بِالمُسَابَقَةِ إِلَیهَا وَ أَخْبَرْتَ عَنْ سُکانِهَا وَ مَا فِیهَا مِنْ حُورٍ عَینٍ کأَنَّهُنَّ بَیضٌ مَکنُونٌ وَ وِلْدَانٌ کاللُّؤْلُؤِ المَنْثُورِ وَ فَاکهَةٍ وَ نَخْلٍ وَ رُمَّانٍ وَ جَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَ أَنْهَارٍ مِنْ طَیبِ الشَّرَابِ وَ سُنْدُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ وَ سَلْسَبِیلٍ وَ رَحِیقٍ مَخْتُومٍ وَ أَسْوِرَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَ شَرَابٍ طَهُورٍ وَ مُلْک کبِیرٍ وَ قُلْتَ مِنْ بَعْدِ ذَلِک تَبَارَکتَ وَ تَعَالَیتَ: «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِی لَـهُم مِنْ قُرَّةِ أَعْینٍ جَزاءً بِما کانُوا یعْمَلُون‏»

امام سجاد (علیه‌السلام) [در مقام دعا] می‌فرمایند: «بار خدایا، تو برای کسی که فرمانت بَرَد، بهشتی آفریدی و در آن، چنان نعمت‌های ماندگاری فراهم آوردی که هیچ کس تصورش را هم نمی‌کند، و آن بهشت را در کتاب [مقدسـ]ت به نیکوترین شکل، وصف نمودی و بندگانت را به آن، تشویق کردی و آنان را به پیشی گرفتن به سوی آن فرمان دادی و از ساکنان آن و آنچه در آن بهشت است، خبر دادی؛ از: سیه چشمانی که [از سیمین‌بَری] چونان تخم شتر مرغ، [زیر پَر] پنهانند و پسرکانی که گویی مرواریدهای پراکنده‌اند و میوه‌ها و خرمابُنان و انار و باغ‌های انگور و جویبارانی از نوشیدنی پاک و جامه‌های ابریشمی و دیبای ستبر، و [چشمه‌ی] سلسبیل و باده‌ی نابِ سر به مُهر و دستبندهای سیمین و شراب پاک و سلطنتی بزرگ و در پی این همه ـ ‌ای بلند مرتبه‌ی والا ـ فرمودی: «هیچ کس نمی‌داند چه مایه‌های شادمانی، به پاداش آنچه انجام می‌دادند، برای آنان پنهان شده است».

[بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 91، صفحه‌ی 135]

قَالَ أَمِیرُ المؤمنین (علیه‌السلام): «مَا خَیرٌ بِخَیرٍ بَعْدَهُ النَّارُ وَ لَا شَرٌّ بِشَرٍّ بَعْدَهُ الجَنَّةُ وَ کلُّ نَعِیمٍ دُونَ الجَنَّةِ مَحْقُورٌ وَ کلُّ بَلَاءٍ دُونَ النَّارِ عَافِیةٌ»

«آنچه [از لذت‌های دنیا که] عاقبتش آتش [سوزان جهنم] است، خیری در آن نیست و آنچه [مشکلات و تلخی‌های دنیا که] عاقبتش بهشت است، شرّی در آن نیست. هر نعمتی، کمتر از بهشت، کوچک و پست، و هر بلا و گرفتاری‌ای کمتر از آتش، [در حقیقت،] عافیت است»

[کافی، محدث کلینی، جلد 8، صفحه‌ی 22؛ من ‏لایحضره ‏الفقیه، شیخ صدوق، جلد 4، صفحه‌ی 392؛ امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی 320؛ توحید، شیخ صدوق، صفحه‌ی 72؛ شرح ‏نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، جلد 19، صفحه‌ی 335؛ تنبیه الخواطر، ورام بن ابی‌فراس، جلد 2، صفحه‌ی 39؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد 8، صفحه‌ی 199]